Danimarka, kitaptaki yüzde 25’lik KDV oranını kaldırarak okur kitlesini artırmayı hedefliyor; uygulamanın yıllık maliyeti 330 milyon kron (yaklaşık 38 milyon sterlin) olacak.
Danimarka, edebiyata erişimi kolaylaştıracak radikal bir karar aldı: kitaplara uygulanan yüzde 25’lik Katma Değer Vergisi (KDV) tamamen kaldırılacak. Kültür Bakanı Jakob Engel-Schmidt, bu düzenlemenin ulusal bütçe tasarısına dahil edildiğini ve uygulamanın “okuma krizini” sona erdirmeye yönelik olduğunu açıkladı. Ülkede kitap kaderini belirleyen KDV oranı, dünyada en yüksek oranlardan biri olarak öne çıkıyordu.
The Guardian’da yer alan habere göre; bu reform, Danimarka bütçesine yıllık 330 milyon kron (yaklaşık 38 milyon sterlin) kadar bir yük getirecek. Engel-Schmidt, bu yatırımın ulusun kültürel geleceği için gerekli olduğunu savunarak, özellikle çocuk kitapları ve polisiye türlerinden oluşan satış oranlarının bu adımla daha da yükseleceğine işaret etti.
Danimarka’nın bu hamlesi, komşusu Norveç’te kitapların KDV’den muaf olması, İsveç’in %6 ve Finlandiya’nın %14 gibi daha düşük oran uygulamasıyla karşılaştırıldığında ciddi bir reform niteliği taşıyor. Engel-Schmidt, “Kitap fiyatları gerçeği yansıtmıyorsa ve KDV kaldırılması sadece yayınevlerinin kârını artırıyorsa, bu kararı yeniden değerlendirebiliriz,” sözleriyle sürecin takip edileceğini vurguladı.
Ayrıca ülkenin istatistik ajansına göre 2023’te satılan 8,3 milyon kitabın çoğunluğu çocuk ve gençlik kitaplarıyla polisiye türlerindeydi. Bakan, okuryazarlığı artırmak adına kamu kütüphaneleri ve okullar arasında zaten başlatılan iş birliğini de güçlendireceklerini belirtti.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
Bu değişim, sadece KDV politikasını değil, aynı zamanda Danimarka’daki anadil ve kültürel erişim politikaları üzerinde de bir kırılmayı simgeliyor.
Keyfi okumanın yüzde 40 oranında düşmesi: ABD’de 2003–2023 döneminde “haz için okuma” oranı yüzde 28’den 16’ya geriledi. Özellikle düşük gelirli gruplar, kırsal kesimler ve Siyah Amerikalılar bu düşüşteki en ciddi etkililer arasında.
Dijital dikkat dağınıklığı ve azalan boş vakit: Akıllı cihazlar, sosyal medya ve ekran odaklı içerikler, uzun anlatılı metinlere ayrılan zamana karşı rekabetçi ve genellikle avantajsız bir konumda.
Kültürel ve ekonomik engeller: Kitap fiyatları, erişim zorlukları, okuma kültürünün aile içinde zayıflaması ve yetişkinler arasında giderek azalan okuma alışkanlığı, çocukların da bu alışkanlığa yönelmesini engelliyor.
Kitap KDV’sinin kaldırılması – Danimarka örneği: Danimarka hükümeti, kitaplara uygulanan yüzde 25 KDV’yi kaldırarak erişimi kolaylaştırmayı ve okuma kültürünü yeniden canlandırmayı hedefliyor.
Okul temelli okuma destek programları – Birleşik Krallık: National Literacy Trust, Premier League ile iş birliği içinde “Reading Stars” gibi spor odaklı okuma teşvik programları düzenliyor; kütüphaneler ve spor kulüpleriyle ortak çalışıyor.
Erken yaşta kitap ulaştırma projeleri – Dünya Bankası’nın Read@Home girişimi: Senegal ve Kuzey Makedonya gibi ülkelerde, ailelerin çocuklarına dilsel çeşitlilik içeren kitaplara erişimi destekleniyor. Bu sayede çocuklarda okuma alışkanlığı gelişimi teşvik ediliyor.
Velev'i
Google Haberler üzerinden takip edin
