Avustralya’nın edebiyat dünyasında bir dönüm noktası yaşanıyor. 1940’ta kurulan ve Melbourne University Publishing tarafından uzun yıllar yayımlanan Meanjin dergisi, 85 yıllık serüvenin ardından kapanıyor.
Kimi için edebiyatın vicdanı, kimi için kültürel tartışmaların merkezi olan derginin sona erişi, yalnızca bir yayıncılık haberi değil, ülkenin entelektüel hayatında derin bir boşluk anlamına geliyor.
The Guardian’ın aktardığına göre, yayıncı kurum ekonomik gerekçeleri öne sürerken edebiyatçılar bu kararı büyük bir öfkeyle karşıladı. Eleştirmenler, Meanjin’in kapanışını “kültürel vandalizm” sözleriyle niteleyerek devletin ve üniversitelerin kültür politikalarını sorguluyor. Yazar Christos Tsiolkas, “Bu yalnızca bir derginin kapanışı değil, edebiyatın kamusal alandan silinmesidir” diyerek tepkisini dile getirdi.
Meanjin, yıllar boyunca Avustralya’nın edebi kimliğini kuran ve yerel yazarları uluslararası sahneye taşıyan en önemli platformlardan biriydi. Şiirden öyküye, politik denemelerden çağdaş kuram tartışmalarına kadar geniş bir yelpazede yayın yapan dergi, kapanışıyla yalnızca edebiyatçıları değil, akademi ve kültür okurlarını da sessizliğe mahkûm ediyor.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
Meanjin, 1940 yılında avukat ve yazar Clem Christesen tarafından Brisbane’de kuruldu; kısa sürede Avustralya’nın en saygın edebiyat ve düşünce dergilerinden biri hâline geldi. 1945’te Melbourne’a taşındı ve Melbourne University Publishing çatısı altında yayımlanmaya başladı. Adını, Aborijin dillerinden birinde “Brisbane’in bulunduğu topraklar” anlamına gelen kelimeden alan dergi, yalnızca edebiyat eserlerine değil, aynı zamanda toplumsal ve politik tartışmalara da yer verdi.
Meanjin’in sayfalarında Avustralya edebiyatının önde gelen yazarları yetişti; Patrick White, Judith Wright, David Malouf ve Christos Tsiolkas gibi isimler eserlerini burada yayımladı. Edebiyat eleştirileri, şiirler, kısa öyküler, denemeler ve politik makaleler, derginin içeriğini oluşturan temel türlerdi. 20. yüzyıl boyunca Avustralya kimliğini inşa eden kültürel tartışmaların büyük bölümü Meanjin’de yankı buldu. Dergi, yalnızca bir yayın değil, aynı zamanda bir entelektüel platform ve kolektif bellekti.
Kültür ve sanat dergiciliği, pek çok ülkede hem ulusal kimliğin hem de entelektüel hayatın vazgeçilmez taşıyıcılarından biri oldu. Bugün hâlâ yayımlanan en eski dergiler arasında 1836’da Londra’da kurulan The London Review of Books’un öncülü Edinburgh Review geleneği sayılabilir. Fransa’da 1829’dan bu yana çıkan La Revue des Deux Mondes, 19. yüzyılın romantik ve realist kuşaklarına tanıklık etmesiyle öne çıkar.
ABD’de 1815’te kurulan North American Review, Amerikan edebiyatının ilk ciddi eleştiri platformlarından biri olarak uzun yıllar yayımlandı. Almanya’da 1946’da kurulan Merkur dergisi, savaş sonrası entelektüel ortamın en önemli forumlarından biri olmayı sürdürdü. Türkiye’de ise 1933’te çıkan Varlık dergisi, kesintisiz yayınıyla Cumhuriyet dönemi edebiyatının en uzun soluklu mecrası olarak hâlâ etkinliğini koruyor.
Bu örnekler, Meanjin’in kapanışını yalnızca yerel değil, evrensel bir bağlama oturtuyor: kültür ve sanat dergilerinin yaşamı, entelektüel süreklilik ile ekonomik kırılganlık arasındaki gerilimin bir aynasıdır.