İran Ligi… Resmi adıyla Persian Gulf Pro Lig… Bu lig, Türk futbolseverlerin ilgi alanına pek girmiyor. Geçmişte Mustafa Denizli ve Ertuğrul Sağlam gibi teknik direktörlerimiz gidince kısa süreliğine ilgilendiğimiz Persian Gulf Pro Lig, bu sezon, Persepolis’in başarısı için çalışan İsmail Kartal ve Serdar Dursun ile gündemimize girdi. Şimdi ise Persian Gulf Pro Lig, başka bir gelişmeyle gündemimizde. O gelişme, İran’daki büyük Türk topluluğunu temsil eden Traktör FC’nin tarihinde ilk kez İran Ligi şampiyonu olması.
Bu sezon bitime iki hafta kala Hırvat Dragan Skocic yönetiminde tarihindeki ilk İran Ligi şampiyonluğunu ilan eden Traktör FC’nin X hesabına girdiğimizde, bizi üç slogan karşılıyor:
-Traktör FC, Asya’nın en popüler takımıdır.
-Bir futbol kulübünden fazlası…
-Önce Azerbaycan’ı, sonra seni sevdik Tractor.
Traktör FC, tarihindeki ilk şampiyonluğu sosyal medya hesabından şu sözlerle duyurdu: “Tractor, İran Ligi’nde ilk kez şampiyon oldu! Türklerin 55 yıllık büyük hasreti sona erdi. Şampiyonluk geldi, biz başardık! Bu tarihi zafer kutlu olsun! Birlik olduk, inandık, sonunda başardık! Yaşasın Tractor! Yaşasın Azerbaycan!”
Barcelona’nın maçlarında da zaman milliyetçi ve ayrılıkçı sloganlar, bayraklar görüyoruz. (Credit Image: © Miquel Llop/NurPhoto via ZUMA Press)
Evet, sloganda olduğu gibi, Traktör FC, bir futbol kulübünden fazlası. “Önce Azerbaycan’ı, sonra seni sevdik Tractor” sloganından da anlaşılacağı gibi, kulüp ve taraftarlar, milliyetçi bir bir dil kullanmaktan kaçınmıyor. Bu yönleriyle Traktör FC, İspanya’da özerk Katalonya bölgesinin takımı Barcelona’ya çok benziyor. Barcelona, Katalanlar tarafından Katalonya’nın milli takımı gibi görülüyor. Aynı durum Traktör FC için de geçerli. Onlar da kendilerini Doğu Azerbaycan eyaletinin milli takımı gibi görüyorlar.
Traktör FC, Yâdigâr-ı İmam Stadyumu’nda birçok maçını 100 bin kişiye oynuyor.
İran’ın Doğu Azerbaycan eyaletinin başkenti Tebriz merkezli spor kulübü olan Traktör FC, 1970 yılında kuruldu. Kulüp 2001-02 sezonunda küme düşmüşse de 2009-10 sezonunda tekrar Persian Gulf Pro Lig’ine çıktı. Bu sezon da şampiyon oldu. Traktör FC, 2021 yılında Asya Futbol Konfederasyonu (AFC) tarafından yapılan bir ankette, Asyanın en popüler kulübü seçildi. Bu anketin kesinlikle doğru olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü, resmi olarak 66 bin kişi kapasiteli olduğu söylenen Yâdigâr-ı İmam Stadyumu’nda birçok maçını 100 bin kişiye oynuyor. Birçok fotoğrafta, tıklım tıklım stadyumun etrafında binlerce kişinin maça girebilme umuduyla beklediğini görüyoruz. Barcelona da maçlarını, şu anda tadilatta olan Nou Camp’ta 105 bin kişiye oynuyordu.
1970’te ülkenin en büyük traktör firması olan İran Traktör İmalat Şirketi’nin (Şirket-i Traktörsazi İran) desteğiyle Başgâh-ı Futbol Traktörsazi adıyla kurulan kulüp, 2018 yılında Türk kökenli işadamı Muhammed Rıza Zunuzi tarafından satın alındı ve adındaki Farsça olan “sazi” eki kaldırılarak kulübün temsil ettiği Güney Azerbaycan bölgesine atfen Azerbaycan ifadesi eklendi. İşadamı Zunuzi, Traktör FC’nin yanı sıra havayolu şirketi Ata Airlines’ın sahibi. Ata Airlines’ı Traktör FC formalarının göğüs kısmında ve saha kenarlarında görmek mümkün.
Traktör FC, taraftarları tarafından İran’daki Türk halkının simgesi olarak görülüyor. Biraz önce belirttğimiz gibi, maçlarını Yâdigâr-ı İmam Stadyumu’nda oynuyor ve sadece İran’da değil, Asya’da en çok taraftar ortalamasına sahip kulüp. Traktör FC, taraftarının büyük desteğiyle 2015 yılında da şampiyonluğa çok yaklaşmıştı. Ancak şampiyonluk maçında olaylar yaşanmış ve takımın şampiyon olmadığı anlaşılmıştı. Bazı taraftar grupları şike yapıldığını ve İran hükümetinin bir Türk takımının şampiyon olmasına izin vermeyeceğini düşündüklerini açıklamışlardı.
Traktör FC, Tebriz merkezli bir klüp olmasından dolayı, hem taraftar kitlesi hem de takım yönetimi genel olarak Güney Azerbaycan Türklerinden oluşuyor. Bulunduğu bölgenin demografisi tarafından şekillenen takım kültürü sonucunda Traktör FC, İran’da yaşayan Azerbaycan Türklerinin gayriresmi temsilcisi durumunda. Takımın taraftar grupları Farsça yerine Türkçe sloganlar atıyor. Bazı durumlarda olay Türk milliyetçiliğine kadar varıyor. Taraftarların birçoğu maçlara İran yerine Azerbaycan ve Türkiye bayraklarını getiriyor. İran gibi baskıcı bir ülke, bazen bunlara müdahale etmeye çalışsa da çoğu zaman görmezden geliyor. Belki de bunun sebebi, müdahalede bulunduğu takdirde çok güçlü bir reaksiyonla karşılaşabilme ihtimali olabilir.
Traktör FC, Hırvat Dragan Skocic yönetiminde şampiyon oldu.
Hatta geçmişte güçlü bir reaksiyonla da karşılaştı İran. Biraz önce de zikrettiğimiz gibi, Traktör FC, siyasetle her zaman iç içe. Kulüp, milliyetçi, politik ve protest bir taraftar kitlesine sahip. Hocalı Katliamı’nı her yıl anan taraftarlar, zaman zaman tribünde “Fars Irkçılığını Durdurun” yazılı pankart açıyorlar. 1 Kasım 2019’da oynanan bir maç esnasında Traktör taraftarları, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Suriye’de YPG’ye karşı gerçekleştirdiği Barış Pınarı Harekâtı ve Türk Ordusu lehine slogan atmışlardı. Bu slogandan sonra taraftarlar aynı gün hem maç sırasında hem de maçtan sonra “Ya Çekoslovakya Ya Yugoslavya!” şeklinde bağırarak Güney Azerbaycan’ın (Azerbaycan’a göre) bağımsız olmasını talep etmişlerdi.
Traktör FC’nin kadın taraftarları, sahalardaki küfür ve cinsiyetçi dili protesto ediyor.
Taraftarlar arasında kadınların sayısı da dikkat çekiyor. Kadın taraftarlar da zaman zaman siyasi bir sloganın ya da toplumsal bir protestonun öznesi olabiliyor. Onlardan biri de bir maçta ağızlarını bantlayarak yaptıkları bir protesto. Bu protestodan bir hafta önce Traktör FC, Tahran’daki Azadi Stadyumu’nda Persepolis’e konuk olmuştu. O maçta Persepolis taraftarları, Traktör FC için küfürlü ve cinsiyetçi tezahüratlarda bulunmuştu. Bir hafta sonra kadın taraftarlar, ağızlarını bantlayarak “Edebim el vermez edepsizlik edene. Susmak en güzel cevap, edebi elden gidene.” pankartı açarak olaya tepki gösterdi.
Yazımızı, 2018’de Ertuğrul Sağlam’ı, 2019 yılında da Mustafa Denizli’yi takımın başına getiren Traktör FC’nin resmi kulüp marşıyla bitirelim. 2012 yılında Eyüb Şahbazi tarafından yazılan “Traktör İftiharımız” başlıklı marş, Azerbaycan Türkçesiyle şöyle:
Zəfər marşın çalan bizik,
Qəhrəmanlıq bizimdir,
Azerbaycan diyarımız,
Edeb, şeref, şüarımız.
Birliye, gücüne inanmışıq,
Çox meydanlar dolanmışıq,
Azərbaycan diyarımız,
Edeb, şeref, şüarımız.
Dünya boyu qalan bizik,
İran’a baş olan bizik,
Tiraxtör iftixarımız,
Tiraxtör iftixarımız.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
Dağlar kimi dayanmışıq,
İftixarlar qazanmışıq,
Tiraxtör iftixarımız,
Tiraxtör iftixarımız.
Velev'i
Google Haberler üzerinden takip edin
