GENELLİKLE bir finansal enstrümanın belirli bir zaman aralığında gözlenen değer değişiminin standart sapması anlamındadır.
VOLATİLİTE ne demek sorusuna verilecek en temel yanıt, piyasa içerisinde yer alan belirli bir ürünün zamanla farklı fiyat dengelerine sahip olmasıdır. Ürün fiyat aralıklarında yaşanan denge kayıpları sebebiyle ortaya çıkan volatilite, piyasadaki oynaklığı temsil eder. Oynaklık risk ölçümü yapmak için ise genel olarak standart sapma eğimleri kullanılır. Özellikle Chicago Borsasında kullanılan bu yöntem, piyasa genelinde korku endeksi şeklinde adlandırılmakta ve yatırımlarda meydana gelen tüm dalgalanmaları ölçmektedir. İlk olarak 1993 yılında hesaplanmaya başlanan volatilite, piyasa güvenliği ve yatırımcılar açısından oldukça etkilidir.
Oynaklık Nasıl Hesaplanır?
Volatilite oynaklık hesabı yapmak için uzmanlar tarafından standart sapma eğimleri kullanılır. Piyasalardaki oynaklığın düşük olduğu zamanlarda volatilite değeri de azalmaya başlar. Oynaklığın fazla olduğu dönemlerde ise bu endeks normalden daha üst seviyelerde değer görmeye başlar. Oynaklık endeks hesabı için yapılan işlemler ve kullanılan değerleri aşağıdaki örnekle açıklamak mümkündür.
Yatırımcıların 1’e 100 kaldıraç oranıyla ve 1 lot değerindeki kontrat üzerinden işlem gerçekleştireceğini düşünerek oynaklık hesaplaması yapılabilir. Bu örnek için 1 volatilite endeks değerinin 14.80 USD olduğu varsayımından hareket edilebilir. Dolayısıyla yatırımcının hesabında en az 1480 USD bulunmalıdır. Gerekli piyasa analiz ve takiplerini gerçekleştiren yatırımcı işlemi 14.90 USD seviyesinde kapatabilir. Bu durumda yatırımcının hesabında meydana gelen mevcut oynaklık değerini hesaplamak için (14.90 – 14.80)*10 = 100 USD şeklinde işlem yapılır. Oynaklık dalgalanma seviyesi ve risk ölçüm değerleri de göze alınarak elde edilen 100 USD yatırımcının toplam kârı olarak belirlenir.
Volatilite Artarsa Ne Olur?
Piyasadaki dalgalanma seviyesi yüksek olduğunda otomatik olarak volatilite oranları artışa geçer. Volatil dengelerin dalgalanması ne kadar yüksek olursa piyasadaki varlıklar da o kadar tehlikeye girer. Varlıkların korunması ve değer kaybının engellenmesi için dalgalanma seviyesinin kontrol altına alınması gerekir. Tüm değerleri doğrudan etkileyen volatilite artışı, bütün yatırım türlerinin risk altına girmesine sebep olur. Borsanın uzun süre %1 ve üzerinde artışa geçmesi ve düşmesi durumlarında piyasa volatilite etkisinde olarak değerlendirilir.
Volatilite Düşmesi Ne Demek?
Varlıkların değerinde meydana gelen değişikliklerin büyüklük ve küçüklük oranını belirleyememe durumunda değerler volatilite etkisinde sayılır. Varlık değerlerinin çok kısa zaman içerisinde artı ve eksi yönde değişiklik gösterebileceğine işaret eden oynaklık, düşüşte de dengesizlikler sunar. Volatilite dengesinin normalden daha düşük olması, piyasadaki yatırımın değerlenmesini sağlar. Aynı şekilde volatilite etkisinde olan düşüşler her an yükseliş yapabileceği için oynak piyasa etkisi göz önünde bulundurulur.
Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi Hisseyi Nasıl Etkiler?
Sermaye Piyasası Kurulu tarafından alınan kararlar doğrultusunda borsa içerisindeki Pay Piyasası’nda işleme alınan tüm yatırımlar için Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi uygulanır. Yatırımcının tüm mal varlığını korumak ve değerlerin aşırı kayıplara uğramasını engellemek için geliştirilen bu sistem, hisselerin ani düşüşlerle yok olmasını önler. Yatırımcı için avantaj sunan tedbir sistemi, risk ölçümü sonrası ortaya çıkan oynaklığın zararlarına karşı da koruma sağlar.
