Ne tamamen şeytan, ne de kurtarıcı… Vampirella, göğsünde çarpan ikinci bir kalp gibi, kötülüğün içindeki iyiliği temsil eder.
Vampirella, ilk kez 1969 yılında Warren Publishing tarafından yayımlanan korku-fantezi türündeki bir çizgi roman karakteridir. Yaratıcıları Forrest J. Ackerman (konsept), Trina Robbins (karakter tasarımı) ve Frank Frazetta (ilk kapak çizimi) olan bu karakter, hem vampir mitolojisine hem de feminist temsillere dair alışılmış anlatıları tersyüz ederek, popüler kültürde özgün bir ikon hâline gelmiştir.
Vampirella, Mars’a benzeyen bir gezegen olan Drakulon’da doğmuştur. Bu gezegende akan nehirler kanla doludur ve burada yaşayan halkın enerji kaynağı kandan beslenmektir. Ancak kaynaklar kuruyunca Vampirella, insan kanının hâlâ bol olduğu Dünya’ya gelir. Burada vampir olduğu kadar kahraman, yaratık olduğu kadar insandır.
Özünde bir anti-kahraman, ama estetik olarak bir fantazmagorya olan Vampirella; bedeniyle cezbeden ama kurbanlarını sadece kötülüğe karşı savunan bir varlıktır. Vampir kimliğiyle gotik korku geleneğini sürdürürken; bağımsız, karizmatik ve sınır tanımayan kadın figürüyle feminizmin karanlık ikizini temsil eder.
Karakter, zamanla yayınevi değişiklikleri (Harris Comics, Dynamite Entertainment) ve yeniden yorumlarla çok sayıda varyasyona kavuşmuştur. Her dönem, onun içindeki çelişkiyi yeniden üretmiştir: kadın mı yaratık, kurban mı cellat, şeytan mı şefkat?
Vampirella’nın diğer vampir karakterlerden farkı nedir?
Vampirella, klasik vampir arketipini tersyüz eder. Dracula gibi gotik figürler çoğu zaman karanlık, eril ve Avrupa-merkezliyken, Vampirella feminen, başka bir gezegenden gelen (Drakulon), melez ve etik içgüdülere sahip bir karakterdir.
O, sadece bir canavar değil; aynı zamanda bir kurtarıcı, bazen bir adalet savaşçısıdır. İnsan kanına muhtaç olsa da bu arzuyu dizginleyebilme iradesiyle klasik vampir figüründen ayrılır. Yani korku ile merhametin, arzu ile aklın bileşkesi olarak kurgulanmıştır.
Vampirella feminist bir figür müdür, yoksa erkek fantezisinin bir ürünü mü?
Her ikisi de olabilir—ve işte onu bu kadar tartışmalı kılan da budur. İlk tasarlandığında Vampirella, erotik bir görselliğe sahip, erkeksi bakışa hitap eden bir figürdü. Ancak zaman içinde, farklı kadın sanatçılar, yazarlar ve okurlar tarafından yeniden yorumlanarak, güçlenen, kendi arzularını ve savaşlarını tanımlayan bir kahramana dönüştü.
Bugün Vampirella, kadının yalnızca arzu nesnesi değil, arzu eden özne de olabileceğini gösteren hibrit bir karakterdir. Bu anlamda hem feminist eleştiriye hem de popüler kültüre açık bir yorum alanı sunar.
Vampirella’nın bilimkurgu ile korku arasında salınan kimliği ne anlama gelir?
Vampirella sadece bir vampir değil, aynı zamanda başka bir gezegenin (Drakulon) çocuğudur. Bu detay, onu yalnızca korku edebiyatının değil, bilimkurgunun da bir karakteri yapar.
Yani onun varlığı doğaüstü olduğu kadar bilimsel bir yersizlik de taşır.
Bu hem gotik estetikle hem de postmodern yabancılık duygusuyla örtüşür: O, sadece bir türler arası melez değil, çağlar ve türler arasında da bir geçiş varlığıdır.
Vampirella’nın popülerliğini sürdürebilmesinin sebebi nedir?
Vampirella, hem yeniden yazılmaya açık bir figür olması, hem de ikonik estetiğini koruması sayesinde onlarca yıldır varlığını sürdürebildi.
Kadın gücüne dair her dönem farklı bir temsil üretildiği için, Vampirella da bu temsillerle birlikte evrildi: 70’lerde seks-appeal, 90’larda kadın öfkesi, 2000’lerde ahlaki ikilikler, 2020’lerde post-insan feminizmi üzerinden yeniden yorumlandı. Aynı kostümün içinde, her kuşak için farklı bir mesaj barındırdı.
Vampirella’nın edebî ya da mitolojik kökleri nelerdir?
Vampirella, görünürde bir çizgi roman karakteri olsa da, kökleri çok daha derinlere uzanır.
Gotik edebiyatın kadın canavarları (örneğin Sheridan Le Fanu’nun Carmilla’sı), Femme fatale mitosu, Yunan mitolojisindeki Lamya ya da Empusa gibi vampirimsiler, Lilith figürü (Adem’in ilk karısı, bağımsız ve başkaldıran kadın) ve tabii Drakula mitinin dişil izdüşümleri…
Tüm bunlar Vampirella’nın karakterinde birikir. Bu yüzden Vampirella, yalnızca modern bir çizgi roman figürü değil; kadınlığın karanlık, bağımsız, baştan çıkarıcı ama trajik köklerine inen bir arketiptir.
Kitap Dünyasında:
Warren Publishing – Vampirella Magazine (1969–1983): Orijinal çizgi roman dizisi, korku ve erotizmin bir arada yürüdüğü görsel anlatımlar.
Nancy A. Collins – Vampirella: Blood Invasion, Ascending Evil: 90’larda Vampirella’yı postmodern korku kodlarıyla yeniden şekillendiren metinler.
The Art of Vampirella: Karakterin yıllar içinde geçirdiği görsel evrimi belgeleyen retrospektif albüm.
Sinemada ve Dizilerde:
Vampirella (1996, Jim Wynorski): Talihsiz bir B sınıfı film uyarlaması, çizgi romanın gotik-estetik havasını yansıtamasa da kült statü kazandı.
Buffy the Vampire Slayer ve Underworld gibi yapımlar, kadın vampir figürlerinde Vampirella’nın estetik mirasını taşır.
Netflix dizileri ve animelerde Vampirella, doğrudan olmasa da “tek başına savaşan karanlık kadın” arketipinde yankılanır.
Video Oyunlarında:
Vampirella birebir ana karakter olarak kullanılmamış olsa da, Darkstalkers, Bayonetta, BloodRayne gibi oyunlarda onun karanlık çekiciliğine benzer figürler vardır.
Ayrıca Mortal Kombat evrenindeki bazı kadın karakterler (örneğin Nitara), doğrudan Vampirella’nın görsel arketipinden ilham alır.
Tiyatro ve Diğer Sanat Alanlarında:
Gotik fanzinler, cosplay kültürü ve performans sanatında Vampirella estetiği hâlâ canlıdır.
Pop art sanatçıları ve grafik illüstratörler için, Vampirella hâlâ beden-politika ve arzu-estetik ekseninde tükenmeyen bir kaynak.
Vampirella, hem seksist bir bakışın ürünü, hem de kadın öznesinin direniş formu olabilir mi? Onun görsel dili, erkek egemen fantezilerin ürünü gibi görünse de, karakterin içeriği zamanla bu beklentiyi çökerten bir direnç noktasına dönüşmüştür. İçgüdüsel arzular ile ahlaki refleksler arasında salınan bu karakter, yalnızca bir vampir değil; çağdaş kültürün kadın temsiline dair tüm soruların bedene yazılmış bir cevabıdır. Onun kırmızı kostümü, yalnızca kan değil, kadının göze sokulmuş özgür varoluşudur.
Bu madde ilginizi çektiyse aşağıdaki başlıklara da göz atabilirsiniz:
► FEMİNİZM
► ARKETİP
► GOTİK
► ZAGOR
