Bir şirketin sesi bazen bilançosunda değil, paylaştığı kârda gizlidir. Temettü, bir kurumun kendi hikâyesini ortaklarıyla bölüştüğü o finansal andır.
Temettü (İng. Dividend; Alm. Dividende; Fra. Dividende), şirketlerin yıl içinde elde ettikleri kârın bir bölümünü hissedarlarına nakit veya hisse olarak dağıtmasıdır.
Bu dağıtım, şirketin hem mali başarısının hem de yatırımcıyla kurduğu güven ilişkisinin göstergesidir.
Temettü, genellikle genel kurul kararıyla belirlenir ve şirketin kâr politikası, yatırım planı ve nakit akışı dikkate alınarak hesaplanır.
Temettü türleri:
Nakit temettü: Hissedarın hesabına doğrudan para olarak yatar.
Bedelsiz temettü (hisse temettüsü): Şirket kârını sermayeye ekleyerek yeni hisse ihraç eder; ortak, bedelsiz hisse alır.
Ara dönem temettüsü: Yıl sonu beklenmeden, belirli dönemlerde kâr payı dağıtımı yapılır.
Temettü kavramı, 17. yüzyılda Avrupa’daki anonim şirketlerin doğuşuyla ortaya çıktı. Özellikle Doğu Hindistan Şirketi, hissedarlarına düzenli kâr payı dağıtan ilk kurumsal yapılardan biriydi.
20. yüzyılda sanayileşme, temettüyü yatırımcı güveninin simgesi hâline getirdi.
Borsaların kurumsallaşmasıyla temettü politikaları, şirket değerlemesinde önemli bir ölçüt oldu: “Kâr payı dağıtan şirket, sağlam şirkettir.”
Günümüzde teknoloji şirketleri bu geleneği yeniden tartışmaya açmıştır. Apple ve Microsoft gibi devler bir dönem “temettü ödemeyen büyüme şirketi” iken, olgunlaştıkça düzenli kâr dağıtımına geçtiler.
Türkiye’de ise Borsa İstanbul’da işlem gören şirketler, özellikle bankacılık, enerji ve telekom sektörlerinde düzenli temettü politikalarıyla tanınır.
► Temettü neden önemlidir?
Çünkü yatırımcı için şirketin kârını “gerçekleştirdiği” andır. Temettü, kâğıt üzerindeki değeri somut bir kazanca dönüştürür.
► Temettü dağıtmak zorunlu mudur?
Hayır. Şirket, kârını yeni yatırımlarda kullanabilir. Ancak düzenli temettü ödeyen şirketler, piyasada daha güvenilir bir profil çizer.
► Temettü verimi nedir?
Hisse başına yıllık temettü tutarının hisse fiyatına oranıdır. Yatırımcı için “getiri”nin temel göstergesidir. Yüksek temettü verimi, genellikle istikrarlı nakit akışı anlamına gelir.
► Temettü şirketin geleceğini nasıl etkiler?
Kârı paylaşmak, büyüme kaynaklarını azaltabilir ama yatırımcı güvenini artırır. Bu nedenle temettü politikası, finansal stratejinin psikolojik yüzüdür.
► Temettü almak için ne yapmak gerekir?
Şirketin belirlediği “temettü hak kullanım tarihi”nde hisse sahibi olmak yeterlidir. Hissedarlar, bu tarihten sonra açıklanan ödeme planına göre kâr payını alırlar.
Finans literatüründe: Benjamin Graham ve Warren Buffett gibi yatırımcılar, temettüyü “yatırımın sabrı” olarak görür. Buffett’ın meşhur sözüyle: “Temettü, sabırlı yatırımcının ödülüdür.”
Medya kültüründe: Borsa haberlerinin “temettü sezonu” başlığı altında izlenme rekorları kırması, finansal davranışın bir tür mevsimselliğe dönüştüğünü gösterir.
Sinemada: The Company Men (2010) ve Margin Call (2011) gibi filmler, kâr payının insan hayatına ve şirket etiğine yansıyan yüzünü sorgular.
Temettü, yalnızca kârın paylaşımı değildir; bir güven sözleşmesidir.
Şirket, “kazanıyorum ve seninle paylaşıyorum” derken; yatırımcı, “inandım ve bekledim” demektedir.
Bu sessiz diyalog, modern ekonominin en insani yanlarından birini oluşturur: kazancın paylaşılabilir olması.
► ESNEK KAPİTALİZM
► MİKRO ÖDEMELER
► KONSUMTARIAT
► NETOKRATİYA
► MUTUAL FONLAR
