AFGANİSTAN’DA yönetimi elinde bulunduran Diyubendi İslamcı[51] hareket ve askeri organizasyon…
Bu hareket, kendini Afganistan İslam Emirliği olarak tanımlamakta.
İslam şeriatını yayma amacıyla Molla Muhammed Ömer tarafından 1994 yılında kurulan Taliban’ın 2016’dan beri lideri Mevlevi Hibetullah Ahundzade’dir.
Taliban; narkotik ticaretinin yanı sıra haraç toplama, fidye ve alıkoyma gibi faaliyetlerle finanse edilmektedir. Ayrıca 2010’ların ortalarında, önceki hükûmetin yönetiminde yasadışı olan madencilik faaliyetlerinin kontrolünü de ele geçirmiştir.
Taliban Beşlisi Nedir/Kimdir?
Taliban Beşlisi ya da diğer adıyla Guantanamo Beşlisi hiçbir suçlama yöneltilmeden Guantanamo’da süresiz tutuklu bulunan ve daha sonra Taliban’ın kaçırdığı, Amerika Birleşik Devletleri Ordusunda görevli çavuş Bowe Bergdahl ile takas edilen, Taliban devleti’nin Afgan uyruklu eski üst düzey 5 görevlisi.
Taliban, 2009 yılından beridir esir tuttuğu Bowe Bergdahl’a karşılık bu beşlinin Katar’da bırakılmasını istedi.[3] Bu beşli ABD hükûmeti tarafından yüksek risk olarak işaretlenmiş ve tutukluluklarının devamı önerilmiş olsa da yapılan anlaşma sonucu Taliban Beşlisi 1 Haziran 2014’te Katar’ın başkenti Doha’da serbest bırakıldı.
Taliban’ın ideolojisi nedir?
Diyubendi köktendinciliği ve militan İslamcılığın, Peştunvali olarak bilinen Peştun sosyal ve kültürel normlarıyla birleştirilmesine dayanan “yeni” bir şeriat hukuku biçimi olarak tanımlanmıştır.
Taliban aktif mi?
Afganistan İslam Cumhuriyeti’nin 2021 Taliban saldırısı sırasında fiilen çöküşünün ardından, Taliban ülkeyi İslam Emirliği olarak ilan etti. 7 Eylül’de yeni bir geçici hükûmet ilan edildi.
Dinî Bir Hareket Olarak Taliban Nedir?
“1979 yılında Sovyetler Birliğinin Afganistan’ı işgal etmesiyle birlikte yüzlerce Afgan Pakistan’a ve İran’a göç etmiştir. Pakistan’a iltica edenlerin çoğu Peştun kökenli olup Pakistan Peştunlarının yoğun olarak yaşadıkları Beluçistan ve Serhat eyaletlerinde Arap ve Batılı ülkelerinin yardımlarıyla kurulan kamplarda yerleştirilmiştir.
Zaman içinde her mülteci kampı mücahit partilerinin nüfuzu altına girmiştir. Dolayısıyla bu kamplarda yaşayan mülteciler mücahit gruplar için birer savaşçı yetiştirme merkezleri olmuştur. Ancak Afganların birinci nesli Ruslara karşı savaş verirken mültecilerin ikinci nesli bu kamplarda dünyaya gelmiş ve hayatlarında Afganistan’ı görmemiştir.
Mülteci aileler çocuklarını kamplarda kurulan din eğitimi veren medreselere göndermiştir. Afgan mültecilerinin çocuklarının dini medreselerde okumalarında ideolojik ve sosyal nedenler yatmaktadır. Birincisi Afgan halkı Afganistan’da devlet okullarında sol görüşün hakim olması hasebiyle kendi çocuklarını bu okullara göndermemiştir. Zira o dönemde sol düşüncesini
ve ideolojisini savunan devlet aynı zamanda din karşıtı olarak algılanmıştır.
Taliban’ın yapısını oluşturan ilk dini öğreti Pakistan’da kurulan bu medreselerde şekillenmeye başlanmıştır.
Taliban hareketine katılan savaşçıların çoğu bu medreselerde eğitim görmüş gençlerden meydana gelmiştir.
Taliban’ın savaş gücü bu genç talebelerden oluşmuştur. Taliban hareketinin lider kadrosunda bulunan kimseler ise cihat döneminde Ruslara karşı diğer mücahit gruplarla birlikte savaşmıştır. Genç talebeler Suudi Arabistan başta olmak üzere körfez Arap ülkelerin, Pakistan’da Peştun kökenli kuruluşların ve mücahit grupların mali yardımlarıyla kurulan bu medreselerde her açıdan farklı bir nesil yetiştirmiştir.” (Abdullah Mohammadi, Dinî Hareketlerin Zihinleri [Afganistan Taliban Hareketi])
