Şirk, İslam’da Allah’a ortak koşmak, O’nun ilahlığını başkalarıyla paylaşmak veya başka varlıkları ilah olarak görmek anlamına gelir.
Tevhid inancına (Allah’ın birliği) aykırı olduğu için İslam’da en büyük günah olarak kabul edilir.
Kur’an-ı Kerim’de şirkin affedilmeyen bir günah olduğu belirtilmiştir:
“Şüphesiz Allah, kendisine ortak koşulmasını bağışlamaz; bundan başkasını ise dilediği kimse için bağışlar.” (Nisa, 4:48)
Şirk, sadece putlara tapmakla sınırlı değildir; kişinin Allah’tan başka varlıklara ilahi nitelikler atfetmesi veya onları O’na eş koşması da şirk kapsamına girer.
Şirk, İslam inancında iki temel kategoriye ayrılır:
1. Büyük Şirk (Şirk-i Ekber)
Allah’tan başka ilahlar edinmek veya O’na denk güçler atfetmek.
Bu tür şirk, kişiyi İslam’dan çıkaran ve tevbe edilmediği takdirde affedilmeyecek olan günahtır.
Örnekler:
Putlara, heykellere veya doğa güçlerine tapmak.
Allah’tan başkasından yardım istemek, mucizeler beklemek.
Astroloji ve falcılık gibi uygulamalara inanmak ve bunları Allah’ın takdirine ortak koşmak.
2. Küçük Şirk (Şirk-i Asgar)
İbadetlerde gösteriş yapmak, Allah’a değil insanlara yaranmak amacıyla dini uygulamaları yerine getirmek.
Bu tür şirk, büyük günahlar arasında yer alsa da, tevbe edildiği takdirde affedilebilir.
Örnekler:
Riya (Gösteriş için ibadet etmek, ibadeti Allah için değil insanlar için yapmak).
“Benim işimi sadece şu kişi çözer, Allah bile karışamaz” gibi ifadeler kullanmak.
Bir kişinin kendisini tamamen başkalarına bağımlı hissetmesi, hayatını tamamen bir varlığa bağlaması.
Büyük ve küçük şirk ayrımı, kişinin niyetine ve inancına bağlı olarak değişebilir.
Şirk, Kur’an-ı Kerim’de birçok ayette Allah’ın affetmeyeceği en büyük günah olarak belirtilmiştir:
Kur’an-ı Kerim’de Şirk ile İlgili Ayetler:
“Allah’a ortak koşan kimse, gökten düşüp kuşların kapması veya rüzgârın onu uzak bir yere sürüklemesi gibi olur.” (Hac, 22:31)
“Eğer şirk koşarsan, amellerin boşa gider ve kesinlikle kaybedenlerden olursun.” (Zümer, 39:65)
“Onların çoğu Allah’a ortak koşmadan iman etmezler.” (Yusuf, 12:106)
Hadislerde Şirk:
Peygamber Efendimiz (sav), “Size en çok korktuğum şey küçük şirktir.” buyurmuş, sahabeler “Küçük şirk nedir?” diye sorunca, “Riyadır (gösteriştir)” şeklinde cevap vermiştir. (Tirmizi, Zühd, 33)
“Kim Allah’tan başkasına yemin ederse, şirke girmiştir.” (Ebu Davud, 3251)
Bu ayet ve hadisler, şirkin ne kadar büyük bir tehlike olduğunu vurgulamaktadır.
Modern dünyada şirk, doğrudan putlara tapmak şeklinde olmasa da, farklı yollarla karşımıza çıkabilir:
1. Bireycilik ve Aşırı Dünyevileşme
Kişinin kendisini veya başka insanları mutlak güç sahibi görmek.
Örneğin, “Ben kendi kaderimi kendim belirlerim, Allah’ın bunda bir etkisi yoktur” gibi ifadeler.
2. Astroloji, Kehanet ve Batıl İnançlar
Fal baktırmak, burçlara inanmak ve bunların insan kaderini etkilediğini düşünmek.
Bazı insanlar, Allah’ın takdirini reddederek, yıldızların ve doğaüstü güçlerin kaderi belirlediğine inanır.
3. Modern Putperestlik ve Para-Şöhret Tapınması
Bazı insanlar için para, güç, şöhret veya makam en önemli amaç hâline gelir ve Allah yerine bunları hayatlarının merkezine koyarlar.
4. Mezhep ve Tarikat Bağlılığı ile Aşırılık
Kimi zaman bazı kişiler, Allah’a bağlı olmaktan çok, belirli bir kişiye, lidere veya tarikata aşırı bağımlı hâle gelirler.
Bu tür düşünce ve davranışlar, farkında olmadan kişinin Allah’a ortak koşmasına yol açabilir.
Şirkten korunmak için şu yöntemler önerilmektedir:
1. Tevhid İnancını Güçlendirmek
Allah’ın birliği ve kudreti üzerine düşünmek ve O’ndan başka ilah olmadığını bilmek.
2. Dua ve İbadetlerde Samimi Olmak
Namaz, oruç ve diğer ibadetleri yalnızca Allah rızası için yapmak, gösterişten kaçınmak.
3. Batıl İnançlardan Uzak Durmak
Fal, büyü, kehanet gibi uygulamalardan kaçınmak ve yalnızca Allah’a güvenmek.
4. Peygamber’in (sav) Sünnetine Uymak
Hz. Muhammed’in (sav) şirkten kaçınma konusundaki tavsiyelerini dikkate almak.
Bu yöntemler, kişinin inancını güçlendirmesine ve şirkten korunmasına yardımcı olabilir.
Şirk ve Allah’a ortak koşma konuları, birçok film, roman ve akademik çalışmada işlenmiştir.
Şirk Temalı Eserler:
“Tevhid ve Şirk” – Seyyid Kutub
“Şirk Nedir?” – Mehmet Alagaş
“İslam’da Tevhid İnancı” – Muhammed Esed
Filmler ve Diziler:
“The Message” (1976) – İslam’ın doğuşu ve putperestliğe karşı verilen mücadeleyi anlatan film.
“Kingdom of Heaven” (2005) – İnanç, tevhid ve din savaşları üzerine tarihî bir yapım.
Bu eserler, şirk ve tevhid arasındaki mücadeleyi anlatan önemli kaynaklardır.
İslam inancında, şirk en büyük günahlardan biri olarak kabul edilir ve Allah’a olan bağlılığın bozulmasına neden olur.
Günümüzde doğrudan putlara tapma yerine, modern yaşamda dünyevileşme, gösteriş ve aşırı bağlılık gibi şekillerde de ortaya çıkabilir.
Kişi, imanını korumak ve şirkten uzak durmak için Allah’ın birliğini kabul etmeli, ibadetlerinde samimi olmalı ve batıl inançlardan kaçınmalıdır.
