Sıkılan kurşunla açılan ve büyüyen çağ kırılması…
Shinzo Abe suikastı (İng. Assassination of Shinzo Abe; Alm. Attentat auf Shinzo Abe; Fra. Assassinat de Shinzo Abe), Japonya’nın en uzun süre görev yapan başbakanı Shinzo Abe’nin, 8 Temmuz 2022’de Nara kentinde bir seçim konuşması sırasında vurularak öldürülmesi olayıdır. Japonya gibi düşük suç oranına ve sıkı silah yasalarına sahip bir ülkede, bu olay yalnızca bir siyasi cinayet değil, bir kültürel travmadır. Modern Japon demokrasisinin kırılgan yanlarını, siyasetin kutsallık zırhının ardındaki çelişkileri gün yüzüne çıkarmıştır.
Shinzo Abe, Japonya’da muhafazakâr Liberal Demokrat Parti’nin lideriydi. Ekonomik canlanma politikalarıyla (Abenomics), milliyetçi söylemleriyle ve anayasanın barış maddesini değiştirme çabalarıyla tanınırdı. Suikast günü, 2022 Temmuz’unda, Nara’da partisi adına yaptığı bir mitingde sahnede konuşuyordu.
Eski Deniz Öz Savunma Kuvvetleri mensubu Tetsuya Yamagami, kendi yaptığı el yapımı silahla Abe’ye iki el ateş etti. Abe ağır yaralandı ve hastanede hayatını kaybetti. Olayın ardından Japonya şok içindeydi; çünkü suikast, yalnızca bir siyasi figürü değil, toplumsal güvenin sembolünü hedef almıştı.
Yamagami’nin ifadesine göre, amacı politik değil, kişiseldi. Ailesinin iflasına neden olduğunu düşündüğü bir dini örgüte — Unification Church (Birleşme Kilisesi) — Abe’nin destek verdiğine inanıyordu. Ancak bireysel öfke, kısa sürede sistemsel bir hesaplaşmaya dönüştü: Japonya’da siyaset ve dini örgütler arasındaki bağlar sert biçimde tartışılmaya başlandı.
▶ Shinzo Abe kimdi?
Abe, Japonya’nın savaş sonrası kuşağının en etkili siyasetçilerindendi. 2006’da başbakan olduğunda henüz 52 yaşındaydı; 2012’de yeniden iktidara gelerek ülkenin ekonomik reformlarını hızlandırdı. Japonya’yı “normal bir güç” hâline getirmeyi hedefliyordu. Milliyetçi yönü kadar küresel diplomasideki etkinliğiyle de tanındı.
▶ Suikast neden bu kadar sarsıcıydı?
Çünkü Japonya’da siyasi şiddet neredeyse yoktur. Ülkede son başbakan suikastı 1936’daki darbe girişimi sırasında yaşanmıştı. Dolayısıyla Abe’nin öldürülmesi, Japon kamuoyunda “bize ait olmayan bir şiddetin dönüşü” olarak algılandı. Olay, Japon kimliğinde derin bir güven krizine yol açtı.
▶ Failin gerekçesi neydi?
Yamagami, annesinin Unification Church’e büyük bağışlar yapması sonucu ailesinin yoksullaştığını, Abe’nin de bu örgüte destek verdiğini düşündüğünü söyledi. Bu yönüyle suikast, dini grupların siyasetteki görünmez etkisini açığa çıkardı. Cinayet bireysel görünse de, yapısal bir eleştiriye dönüştü.
▶ Japonya bu olaydan sonra ne yaptı?
Olaydan sonra hükümet, siyasetçilerin dini örgütlerle ilişkilerini araştırmaya başladı. Kamuoyunda devlet-din ayrımı yeniden tartışmaya açıldı. Silah kontrolü ve kamusal güvenlik önlemleri daha da sıkılaştırıldı. Ancak en büyük sonuç, Japon toplumunun “sessiz travması” oldu — güvenin geri kazanılması hâlâ tamamlanmış değil.
▶ Suikastın küresel yansımaları ne oldu?
Abe, Asya-Pasifik jeopolitiğinde önemli bir figürdü. Hindistan, Avustralya ve ABD ile “Dörtlü Güvenlik Diyaloğu (QUAD)”un kurucusuydu. Ölümü, Japonya’nın bölgesel denge politikalarında boşluk yarattı. Uluslararası alanda “liberal demokrasiye saldırı” olarak değerlendirildi.
Suikast, kısa sürede belgesellere, politik analiz kitaplarına ve sayısız dijital içeriğe konu oldu. Netflix’te yayınlanan The Abe Assassination: Japan’s Shattered Calm adlı yapım, olayın hem politik hem toplumsal boyutlarını inceler. Japon edebiyatında ise olay, Murakami sonrası kuşağın metinlerinde “gizli öfke” ve “toplumsal sessizlik” motifleriyle yankı buldu.
Bazı çağdaş sanatçılar, bu suikastı Japon modernitesinin bastırılmış duygularının dışavurumu olarak yorumladı — düzenin içinde bir patlama.
Shinzo Abe suikastı, modern Japonya’nın ruhsal kırılma noktalarından biridir. Siyasi cinayet olmanın ötesinde, toplumsal güven, dini otorite ve bireysel adalet algısının sorgulandığı bir olaydır.
Bir bakıma, “sessiz bir toplumun gürültülü sarsıntısı”dır bu. Japonya, teknolojik ilerlemenin ardındaki kırılgan insan yüzünü bir kez daha gördü. Abe’nin ölümü, yalnız bir liderin değil, bir çağın sonuydu.
► SİYASET FELSEFESİ
► JEOPOLİTİKA
► ULUSLARARASI İLİŞKİ
► TRAVMA
► POST MODERNİZM
