Pop formunun içine sığmayan bir ses, tek bir kültüre ait olmayan bir beden dili… Sevdaliza, müziği kadar temsiliyle de çağdaş kimlik tartışmalarının merkezinde duran bir figürdür.
Sevdaliza, asıl adıyla Sevda Alizadeh, 1987 doğumlu İran kökenli Hollandalı şarkıcı, söz yazarı ve görsel sanatçıdır. Alternatif pop, trip-hop, elektronik ve R&B estetiklerini bir araya getiren üretimiyle 2010’lu yıllardan itibaren küresel müzik sahnesinde kendine özgü bir alan açmıştır.
Müziğinde cinsiyet, aidiyet, beden politikaları, göç, güç ve kırılganlık temaları öne çıkar. Sevdaliza, kendini belirli bir tür ya da kimlik kategorisine sabitlemekten bilinçli olarak kaçınır; bu kaçış, estetiğinin temel unsurlarından biridir.
Profesyonel müzik kariyerine elektronik sahneyle temas ederek başlayan Sevdaliza, ilk dönem çalışmalarında minimal beat’ler ve karanlık atmosferler üzerinden ilerler. 2015’te yayımladığı The Suspended Kid EP’si, onun duygusal yoğunluğu yüksek anlatı dilini görünür kılar.
2017 tarihli ISON albümüyle birlikte Sevdaliza, yalnızca bir müzisyen değil; bütünlüklü bir görsel–işitsel evren kuran sanatçı olarak konumlanır. Albüm, kimlik ve güç ilişkilerini beden üzerinden tartışan bir anlatı sunar.
2022’de yayımlanan Shabrang, Farsça “gece rengi” anlamını taşır ve sanatçının kökleriyle kurduğu ilişkinin daha belirginleştiği bir dönemdir. Son yıllarda Sevdaliza, müzik üretiminin yanı sıra performans sanatı, moda ve dijital estetik alanlarında da etkisini genişletir.
► Sevdaliza’yı belirli bir türe yerleştirmek mümkün mü?
Zor. Trip-hop, alternatif pop ve elektronik referanslar vardır; ancak Sevdaliza’nın üretimi türden çok estetik ve kavramsal bir zemine dayanır.
► Beden neden Sevdaliza anlatısının merkezindedir?
Çünkü beden, kimliğin, iktidarın ve direnişin en doğrudan alanıdır. Sevdaliza, sesi kadar bedeniyle de konuşur.
► Müziğinde Doğu–Batı gerilimi nasıl kurulur?
Doğrudan folklorik alıntılarla değil; dil, melodi ve atmosfer düzeyinde sezdirilen bir melezlikle.
► Görsel estetik müziğin önüne mi geçiyor?
Hayır. Görsel dil, müziğin uzantısıdır; onu tamamlar, ikame etmez.
► Sevdaliza neden çağdaş bir figür olarak görülür?
Çünkü kimliği sabitlemez, akışkan bırakır. Bu akışkanlık, çağdaş deneyimin temel niteliğidir.
Sevdaliza, yalnızca müzik sahnesinde değil; moda dünyasında, performans sanatında ve dijital kültürde de referans verilen bir figürdür. Defilelerde, çağdaş sanat etkinliklerinde ve küratöryel projelerde estetik diliyle yer alır. Popüler kültürde “şarkıcı”dan çok “temsil alanı” olarak konumlanır.
Yayımlanma: 26 Nisan 2017
Etiket: Twisted Elegance
Formatlar: LP, dijital
Sevdaliza’nın ilk ve uzun süre tek stüdyo albümü olan ISON, onu yalnızca bir şarkıcı değil, bütünlüklü bir estetik evren kuran sanatçı olarak konumlandırır. Albüm, adını İzlanda kökenli bir terimden alır ve “var olma hâli”ne gönderme yapar.
Müzikal olarak trip-hop, alternatif R&B ve deneysel pop arasında dolaşırken; tematik olarak beden, kimlik, güç, yabancılaşma ve kadınlık üzerine yoğunlaşır. Human, Marilyn Monroe ve Hubris gibi parçalar, Sevdaliza’nın kırılganlıkla otoriteyi aynı bedende buluşturan anlatı dilinin çekirdeğini oluşturur.
ISON, Sevdaliza’nın ilerleyen yıllardaki görsel ve performatif üretimlerinin de referans noktasıdır.
Yayımlanma: 28 Ocak 2015
Etiket: Twisted Elegance
Format: Dijital
Sevdaliza’nın ilk dikkat çeken yayınıdır. Minimal beat’ler, karanlık atmosferler ve bastırılmış duygular albümün ana eksenini oluşturur. EP, sanatçının sesini olduğu kadar sessizliğini de anlatı aracı olarak kullandığını gösterir.
Clear Air ve Backseat Love, Sevdaliza’nın melankolik ama mesafeli vokal üslubunun erken örnekleri olarak öne çıkar.
Yayımlanma: 24 Kasım 2015
Etiket: Twisted Elegance
Format: Dijital
Bu EP, The Suspended Kid’e kıyasla daha karanlık ve daha deneysel bir yönelimi temsil eder. İpek metaforu üzerinden kırılganlık ve dayanıklılık arasındaki gerilim işlenir.
Sirens of the Caspian, Sevdaliza’nın coğrafi ve kültürel köklerini sezdiren nadir çalışmalardan biridir; doğrudan folklorik alıntılar yerine atmosfer ve çağrışım üzerinden ilerler.
The Suspended Kid döneminin erken sinyallerini verir. Durgunluk ve bastırılmış arzu temaları öne çıkar.
Hazar Denizi imgesi üzerinden çağrı, tehlike ve köken kavramlarını dolaşıma sokar. Sevdaliza estetiğinin en “coğrafi” işlerinden biridir.
İlişkilerde güç dengesizliği ve edilgenlik üzerine kurulu bir anlatı. Minimal prodüksiyon, sözlerin ağırlığını artırır.
ISON döneminin en sembolik parçalarından biri. İkonlaşmış kadın bedeni, kırılganlık ve bakış rejimi üzerine çok katmanlı bir yorum sunar.
Albüm dışı bir tekli olarak yayımlanmıştır. Zaman, bekleme ve geçicilik temaları ön plandadır.
ISON’un merkez parçalarından biri. İnsan bedeni ve duygusunun indirgenemezliğini vurgulayan yalın ama güçlü bir anlatı kurar.
Farsça sözleriyle Sevdaliza’nın köklerine en açık biçimde yaklaştığı işlerden biridir. Dil, burada politik bir tercih hâline gelir.
Kahramanlık ve kibir kavramlarını tersyüz eden, iktidar anlatılarını sorgulayan parçalar olarak ISON’un kavramsal çerçevesini tamamlar.
Erken dönem iş birliklerinden biri; Sevdaliza’nın elektronik sahneyle kurduğu ilişkinin izlerini taşır.
Deneysel pop ve elektronik arasında salınan bir çalışma; Sevdaliza’nın vokal esnekliğini gösterir.
Karanlık atmosfer, düşük tempolu beat’ler ve mesafeli vokallerle Sevdaliza estetiğine yakın bir iş birliği.
Sevdaliza’nın müziği, görsel üretimden ayrı düşünülemez. Klipler, şarkıların tamamlayıcısı değil; anlatının eşit parçasıdır.
Clear Air (2014) – Gino Gervaes
Sirens of the Caspian – Atlynn Vrolijk
Backseat Love – Lisette Donkersloot & Atlynn Vrolijk
That Other Girl (2015) – Pussykrew
The Valley – Zahra Reijs
Marilyn Monroe (2016) – Hirad Sab
Human – Emmanuel Adjei
Amandine Insensible (2017) – Piet Langeveld
Bluecid – Sevdaliza & Zahra Reijs
Bu kliplerde beden, kostüm, mekân ve kamera kullanımı, Sevdaliza’nın müziği kadar belirleyici bir anlatı kurar.
Rol: Zillah
Yönetmen: Emmanuel Adjei
Tür: Kısa film
Sevdaliza’nın performans sanatına ve sinemaya uzanan estetik ilgisinin erken örneklerinden biridir.
Sevdaliza, pop müziğin sınırlarını genişletmekten çok, o sınırların neden var olduğunu sorgular. Müziği; beden, kimlik ve güç üzerine kurulu bir düşünme alanı açar. Bu yönüyle Sevdaliza, dinlenen bir sanatçıdan ziyade, takip edilen bir estetik pozisyon sunar.
► ETHNIC ELECTRONICA
► TRIP-HOP
► BEDEN POLİTİKALARI
► PERFORMANS SANATI
► KİMLİK
