HUKUKİ literatürde geçmeyen, fakat halk dilinde “Sazan Sarmalı” olarak adlandırılan suç, dolandırıcılık yöntemlerinden biridir ve genellikle araç alım-satım işlemlerinde kullanılan bir taktiktir. Bu suçun temel amacı, dolandırıcı tarafından kurulan aldatmaca ve hileli yöntemlerle mağdurları kandırmak ve maddi çıkar elde etmektir.
Medyada adından çokça bahsedilen “Sazan Sarmalı” adlı dolandırıcılık yöntemi, araç alım-satım işlemlerinde kullanılan bir taktiktir. Bu suç, dikkatsiz araç sahipleri ve oto galeri işletmecilerini hileli yöntemlerle kandırmayı amaçlar. Suçun önlenmesi için dikkatli olunması, iletişimdeki belirsizliklere karşı tetikte olunması ve şüpheli durumların hemen yetkililere bildirilmesi önemlidir.
Aşağıdaki tabloda “Sazan Sarmalı” araç (oto) dolandırma yöntemi, aşamalarıyla bilinçlendirme amacıyla hazırlanmıştır. Olaylar ve yöntemler değişiklik gösterebileceği gibi bu tür durumlarda dikkatli olunması önem arz etmektedir.
1. Hedef Belirleme
Araç Sahibi (Müşteki): Dolandırıcı şahıs internet üzerinden ilan veren araç sahibini telefon ile arayarak aracı almak istediğini, kendisinin aracı görmeye gelemeyeceğini ve aracı görmeye bir tanıdığını göndereceğini beyan eder.
Araca piyasa fiyatının üstünde teklif yaparak araç sahibini satışa ikna eder.
Kendisiyle abi, enişte, amca gibi samimi bir hitapta bulunmasını ister.
Oto Galeri Sahibi (Müşteki): Dolandırıcı Şahıs, araç sahibinin bulunduğu bölgede faaliyet gösteren oto galericiyi kendisine 2. Hedef olarak seçer.
Oto galericiyi telefon ile arayarak paraya sıkıştığını ve aracını değerinin altında satmaya çalıştığını beyan ederek oto galericiyi aracı satın almaya ikna eder.
Aracı akrabası ile göndereceğini ve fiyat konusunda konuşmamalarını, aksi durumda satışın iptal olacağını beyan eder.
2. Buluşma ve Anlaşma
Araç Sahibi (Müşteki): Dolandırıcı şahıs tarafından fiyat konuşmamaları yönünde ikna edilen şahıslar bir araya gelir, araca bakılır. Ancak taraflar birbirleriyle konuşmaz.
Oto galerici aracı beğenir ve dolandırıcı şahıs ile anlaşır.
Oto Galeri Sahibi (Müşteki): Dolandırıcı şahıs her iki tarafı da Noter’e yönlendirerek, aracın devir işlemlerinin başlamasını ister.
3. IBAN ve Para Transferi
Araç Sahibi (Müşteki): Dolandırıcı, şahıs araç sahibinden IBAN bilgilerini alır ve parayı göndereceğini beyan eder.
Oto galerici; Dolandırıcıya veya hesapçıya ait (diğer şüpheli), IBAN numarasını verir ve araç parasını bu hesaba göndermesini ister.
Oto Galeri Sahibi (Müşteki): Oto galerici, dolandırıcıya (hesapçı) ait hesaba parayı gönderir. Para hesaptan çekilene kadar dolandırıcı şahıs tarafından paranın havuzda olduğu hesaba geçmediği bahaneleri ile oyalanır.
4. Devir İşlemleri
Araç Sahibi (Müşteki): Noterde devir işlemlerine başlanır. Ancak her iki tarafta karşısındakini, dolandırıcının akrabası/arkadaşı olduğunu düşünür.
Araç sahibi hesabına para geçmemesi sebebiyle aracın devrini vermez.
Oto Galeri Sahibi (Müşteki): Şüpheli Şahıs tarafından para hesaptan çekilir, şüpheli telefonu kapatır ve oto galerici dolandırıcı şahsa ulaşamaz.
5. Sonuç ve Bildirim
Araç Sahibi (Müşteki): Araç sahibi ve oto galerici, dolandırıcı şahsa ulaşamadığından araç devri gerçekleşmez.
Konu 112 Acil Yardım Hattına bildirilir.
Oto Galeri Sahibi (Müşteki): Notere Polis ekipleri intikal ettiğinden olayın dolandırıcılık konusu olduğu anlaşılır ve Cumhuriyet Savcısı talimatı ile adli tahkikata başlanır.
Suçun Kriminal Yönü ve İştirak İradesi
Suç kapsamında, dolandırıcının hileli yöntemlerle mağduru kandırması ve maddi çıkar elde etmesi durumunda, altındaki imza veya yazıların gerçekten faille ilişkisinin olup olmadığı kriminal açıdan araştırılmalıdır. Özellikle, dolandırıcı başkasının hesap numarasını kullanarak mağdurun gönderdiği parayı başka bir kişiye çektirmişse, bu durumda çeken kişi ile fail arasındaki iştirak iradesi tartışılmalıdır. Çekilen kişi, fail tarafından kandırılmış olabilir, bu nedenle iştirak iradesi değerlendirilmelidir.
Fail, internet üzerinden dolandırma işlemi gerçekleştirirken, mağdur olan kişi, gönderdiği parayı başkasından alıp tekrar fail tarafına göndermişse, suç, parayı alan üçüncü kişiye karşı değil, failin hilesine maruz kalan mağdura karşı işlenmiş olacaktır. Bu durum, “muhatabiyet kuralı” olarak adlandırılabilir ve suçun, failin hilelerine maruz kalan ve iradesi sakatlanan kişiye karşı işlendiği kabul edilir.
Sazan Sarmalı Yönteminden Nasıl Korunabiliriz?
Sazan sarmalı yöntemiyle dolandırılmamak için, şu önlemleri alabiliriz:
Araç satışında, mutlaka peşin ödeme yapılmasını talep edelim. Banka havalesi veya EFT gibi yöntemlere güvenmeyelim.
Aracın devri için notere giderken, alıcı ve satıcı olarak yanımızda tanık bulunduralım. Noterde, aracın devri ve ödemesi aynı anda yapılmalı.
Araç ilanı verirken, aracın fotoğrafını ve plakasını net bir şekilde göstermeyelim. Aracın modeli, rengi, kilometresi gibi bilgileri de paylaşmayalım.
Araç alırken, aracın piyasa değerinden çok daha ucuza satıldığı ilanlara şüpheyle yaklaşalım. Araç sahibi ile görüşmeden, kapora veya peşinat göndermeyelim.
Sazan sarmalı, internet üzerinden araç ilanı veren veya araç almak isteyen kişileri hedef alan bir dolandırıcılık yöntemi. Bu yöntemde, dolandırıcılar aracı değerinden çok daha ucuza başka bir alıcıya satıyor ve aradaki farkı cebine koyuyor. Bu yöntemden korunmak için, araç satışında peşin ödeme yapmak, noterde tanık bulundurmak, araç ilanlarında fazla bilgi paylaşmamak ve ucuz ilanlara şüpheyle yaklaşmak gerekiyor.
Bkz. Ahtapot Sarmalı
Kaynak:
