Şarlman, (742- 814) Avrupa’nın ilk hükümdarı; Frank Kralı ve Kutsal Roma İmparatoru. Kırk yıla sığdırdığı askeri seferlerle Atlantik’ten Tuna Nehrine; Hollanda’dan Provence’e kadar uzanan engin topraklarda imparatorluk kurdu.
Şarlman, dev cüsseli bir adamdı; gözleri hayat dolu bakardı, uzun bir burnu, uzun bıyığı vardı; sarışındı. Babası Kısa Pepin, Şarlman’ın dedesi Charles Martel’le Frank İmparatorluğunu yürütmede zorluklarla karşılaştı ve ikisi birleştiler. Pepin, Merovenj soyundan gelen Galya Kralı’nı tahttan indirerek kendisini Frank Kralı ilan etti. 768’de ölümünün ardından krallık Şarlman ile abisi Carloman arasında paylaştırıldı.
Carloman 771’de öldü; Şarlman yeğeninin haklarını hiçe sayarak imparatorluğu yeniden birleştirdi. Şarlman büyük bir cengaverdi; düzenlediği elli üç seferle Frank İmparatorluğunu bugünün Avrupası üzerine kurdu ve Orta Avrupa’daki putperestlere Hıristiyanlığı yaydı. Yaptığı savaşlar onun gücüne güç kattı çünkü fethettiği toprakları ve ganimeti adamlarına dağıtıyordu. Bu şekilde ödüllendirilen yerel yöneticiler eyalet valisi olarak atanıyordu. Elçiler bu yöneticilerin halka eziyet edip etmediğini denetliyordu. Halkın çoğu okuma yazma bilmediği için çok sayıda katip, memur olarak tayin edilmişti. Şarlman 774’te Lombardiya’yı (Kuzey İtalya) istila etti; Lombardiya Kralı, Şarlman’ın ölen abisi Carloman’ın dul karısını destekliyordu. 777’te Saksonlara karşı otuz yıldan fazla süren seferler düzenledi. Kordoba Halifesi’nin başını çektiği Arap isyanlarına yardım için 778’de Zaragoza’yı kuşattı. Kuzeni olan Bavyera Dükü’nü 788’de tahttan indirerek Macaristan ve Avusturya’yı topraklarına katmadan önce diğer Alman kabilelerini de boyunduruğu altına aldı.
Şarlman, Roma Papalığıyla Frank Krallığı arasındaki ittifakı güçlendirdi. Kendisinin Tanrı tarafından insanlarının dünyevi ve manevi huzurunu sağlamak üzere görevlendirildiğini düşünüyordu. Papalığa büyük bir saygı beslerdi ve bütün bölgesel saldırılara karşı korurdu. İmparatorluğundaki bütün kiliseler Roma’yla aynı dua kitabını kullanırlardı; bunun çok güçlü birleştirici bir etkisi vardı. Bu yüzden, 787’de toplanan İznik Konseyi’nin kabul olunmuş inançları değiştirmeye yönelik kararlarına öfkeyle karşı çıktı. Şarlman Konseye çağrılmamıştı; Frankfurt’ta kendi kilise meclisini toplayarak konuları masaya yatırdı. Papa III. Leo 800 yılında kaçarak Şarlman’ın sarayına sığındı. Şarlman, Papa’yı eski mevkiine kavuşturdu; karşılığında Papa III. Leo, Noel günü Şarlman’ı ilk Kutsal Roma İmparatoru olarak taçlandırdı. Bizans İmparatoru I. Michael, Doğu İmparatorluğunun, Roma’nın gerçek varisi olduğunu iddia ederek, Şarlman’ın Batı İmparatoru unvanını 812 yılına kadar tanımamakta direndi.
Şarlman, Latince konuşurdu, biraz da Yunanca biliyordu. Muhtemelen kendisi de okuma yazma bilmiyor olmasına rağmen ilmin büyük bir destekçisiydi. Tanınmış Northumbrialı (Britanya) alim Alcuin’i kızların ve erkeklerin beraber eğitim gördüğü saray okuluna başkanlık etmesi için ikna etti. Karolenj alfabesiyle yazılmış resimli el yazmaları ve fildişi oymacılığının örnekleri onun sanatçılara sahip çıktığının göstergesidir. Aachen’de (Almanya) inşa ettirdiği muhteşem kilise, Ravenna’daki San Vitale adlı, ziyaret ettiğinde hayran kaldığı Bizans kilisesinin tarzına benzese de Romanesk mimari tarzının öncüsüydü. Ren Nehri üzerine köprü inşa ettirdi ve Ren ile Tuna Nehri’ni birleştiren bir kanal açtırdı. 814 yılında öldüğünde yetmiş yaşındaydı ve Avrupa’da birliği sağlama hayali içindeydi. Ölümünden kısa süre sonra Şarlman’ın İmparatorluğu üç yola ayrıldı: geleceğin Fransa’sı, Almanya ve yirminci yüzyıla kadar beraberinde sürekli problem çıkaran ‘Orta İmparatorluk’ (Alsas – Loren).
KRONOLOJİ
742 2 Nisan’da Aachen, Almanya’da doğdu
768 Abisiyle birlikte Frank Krallığını yönetti
773 Lombardiya’yı istila ederek fethetti
775 Saksonya’ya seferler düzenlemeye başladı
787 İznik Konseyine davet edilmeyince Frankfurt’ta kendi kilise meclisini topladı
788 Bavyera’yı fethetti
796 Macaristan’a sefere çıktı
800 İlk Kutsal Roma İmparatoru tacını giydi
814 28 Ocakta Aachen’de öldü
Şarlman, Avrupa’nın putperest halkından Hıristiyan Frank İmparatorluğu’nu kurdu
KAROLENJ ALFABESİ
Karolenj alfabesi net ve basit karakterlerden oluşuyordu; Şarlman’ın tüm Kutsal Roma İmparatorluğu’nda tanınabilir olması amaçlanmıştı. Northumbrialı alim Alcuin tarafından tasarlanmıştı. Alcuin zamanının başta gelen ilim adamlarındandı. Tours’daki (Fransa) St. Martin Manastırının Başkanı olmadan önce York ve Aachen’deki katedral okullarında müdürlük yaptı. Alcuin’in rehberliğinde Manastır, edebi ve ruhani yeniden doğuşun merkezi haline geldi. Karolenj alfabesi imparatorluğun dağılmasından sonra Gotik alfabesi lehine terk edilse de, bu güzel alfabe İtalyan Rönesans’ı sırasında yeniden keşfedilerek bugünkü Roman alfabesinin temelini oluşturmuştur.
