5 Ocak 1968 tarihinde başlayan ve Çekoslovakya’nın politik olarak liberalleşmeye çalıştığı bir dönem…
Çekoslovakya Komünist Partisi’nin (KSČ) lideri Alexander Dubček’in iktidara gelmesi ile başlayıp aynı yıl 20-21 Ağustos gecesi Sovyetler Birliği ve Varşova Paktı müttefiklerinin (Romanya hariç) ülkeyi işgal etmesi ile sona ermiştir.
Tarihçesi
1948 yılından itibaren büyük ekonomik krizler ve ciddi siyasi sorunlar yaşamakta olan Çekoslovakya’da, 1960’lardan itibaren bu sorunlar iyiden iyiye derinleşmiş ve 1968 yılında Alexander Dubcek, böyle bir ortamda Çekoslovak Komünist Parti’sinin başına geçerek ve ülkenin yeni lideri olmuştur.
Ülkeyi içinde bulunduğu bu durumdan bir an evvel kurtarmak için arayışlara giren Alexander Dubcek, Çekoslovak Yazarlar Birliği başkanı olan Eduard Goldstücker tarafından ortaya atılan “İnsancıl Sosyalizm” fikrini benimsemiş ve ülkesinde, bu yeni fikir etrafında yeni bir sosyalizm yaratmak istemiştir.
Alexander Dubcek tarafından “Güler Yüzlü Sosyalizm” olarak ifade edilen bir eylem planı, 5 Nisan 1968 tarihinde Merkez Komitede onaylanmış ve 9 Nisan 1968 tarihinde ise, Çekoslovakya’nın Sosyalizme Giden Yolu ismiyle bir program haline getirilmiştir. Prag Baharı tarihi kaçtır sorusunun cevabı da bu eylem planının açıklandığı 9 Nisan 1968’dir.
Prag Baharı Ne Zaman Başladı?
Alexander Dubcek’in Çekoslovak Komünist Partisi lideri olduğu 5 Ocak 1968 tarihi, Prag Baharının başladığı tarih olarak kabul edilmektedir. Çünkü bu tarihten itibaren, Çekoslovakya’da demokratik ve özgürlükçü politikalar yürürlüğe konmaya başlanmıştır.
Prag Baharı’nın Nedenleri Nedir?
9 Nisan 1968 tarihinde ortaya konan eylem planı ile Çekoslovakya’da yapılacak olan bir dizi reformu işaret eden Prag Baharı nedenleri şu şekilde listelenebilir.
Çekoslovakya’nın 1948 yılından beri hem siyasal hem de ekonomik açıdan büyük bir kriz yaşaması ve bu krizin 1960’lı yıllardan itibaren iyice derinleşmesi.
1968 yılında tüm dünyaya yayılan özgürlük hareketinin Çekoslovakya’ya olan etkisi.
1968 yılında Çekoslovakya’nın başına geçen Alexander Dubcek’in adına “Güler Yüzlü Sosyalizm” dediği daha demokrat bir sosyalizm anlayışına sahip olması.
Prag Baharı’nın Sonuçları Nedir?
Sovyetler Birliği etkisindeki bir Doğu Bloğu ülkesi olan Çekoslovakya’da yaşanan bu gelişmeler, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’ni rahatsız etmiştir.
Çekoslovakya’da başlayan bu reformist hareketin diğer sosyalist ülkelere de sıçramasından rahatsız olan Sovyetler Birliği, Romanya hariç diğer Varşova Paktı müttefikleri ile beraber Çekoslovakya’yı işgal etmiştir.
Hiçbir direnişle karşılaşmayan Sovyetler Birliği askerleri Prag’a kadar girmiş ve Dubcek’i tutuklayarak Moskova’ya götürmüşlerdir. Burada SSCB ile bir antlaşma imzalamak zorunda kalan Dubcek, tüm sosyalizm karşıtı unsurlarla mücadele edeceğinin sözünü vermiştir.
Sovyetler Birliği, Çekoslovakya işgalini meşru kılmak için Brejnev Doktrinini ilan etmiştir. Bu doktrine göre Sovyet etkisinden kurtulmak isteyen herhangi bir Doğu Bloğu ülkesi, Sovyetlerin askeri müdahalesi ile karşılaşacaktır.
Yaşanan bu gelişmeler neticesinde 5 Ocak 1968 tarihinde başlayan Prag Baharı, 21 Ağustos 1968’de gerçekleşen işgal ile sona ermiştir.
