Bir ay boyunca karanlık metinler, gotik motifler ve edebi ürperti: Ekim ayı, Poe’nun gölgesinde geçer.
Poe-tober (İng: Poe-tober, Alm: Poe-tober, Fr: Poe-tobre), Amerikalı yazar Edgar Allan Poe’nun gotik ve karanlık edebiyat geleneğini anmak için özellikle Ekim ayı boyunca sürdürülen yaratıcı yazı, çizim ve okuma etkinliklerinin genel adıdır.
“Poe” ve “October” (Ekim) sözcüklerinin birleşiminden oluşan bu kelime, sosyal medyada, edebiyat çevrelerinde ve hayran topluluklarında oldukça yaygındır.
Poe-tober, yalnızca bir “fan etkinliği” değil; karanlık temaların kolektif biçimde yeniden üretildiği, gotik hayal gücünün zamansızlığını kutlayan bir dijital ritüeldir.
“Poe-tober” terimi, ilk kez Tumblr ve Instagram gibi platformlarda Ekim ayına özgü “günlük tema listeleri” eşliğinde kullanılmaya başlandı. Her gün farklı bir kelime verilir (örneğin: gölge, karga, çürüme, mezar, yalnızlık, çanlar), katılımcılar bu kelimelerden esinle yazı, şiir, görsel ya da ses üretir.
Bu gelenek, Inktober ve Drawlloween gibi Ekim odaklı diğer üretim akımlarına benzer bir yapı taşır; ancak Poe-tober, tematik olarak doğrudan Edgar Allan Poe’nun edebi evrenine yaslanır. “Nevermore”dan “Annabel Lee”ye, “The Tell-Tale Heart”tan “The Fall of the House of Usher”a kadar Poe’nun eserleri birer ilham kaynağına dönüşür.
Akım zamanla kitap kulüpleri, podcast’ler, bağımsız yazar toplulukları ve edebiyat dergilerince de benimsendi. Kimi yayınevleri bu ayda özel Poe baskıları ya da korku temalı okuma listeleri yayımlar hâle geldi.
► Poe-tober yalnızca Poe’ya mı adanmıştır?
Ağırlıklı olarak Poe’dan esinlenir; ancak gotik edebiyatın genel estetiği (Mary Shelley, Bram Stoker, H.P. Lovecraft gibi yazarlar) da tema listelerine dâhil edilebilir. “Poe” burada bir simgeye dönüşmüştür: Karanlık duyarlılığın adı.
► Kimler Poe-tober’a katılabilir?
Yazarlar, çizerler, şairler, ses sanatçıları, podcast yapımcıları, öğretmenler ve öğrenciler dahil herkes katılabilir. Sosyal medya etiketleri (#Poetober2025 gibi) ile içerikler görünür hâle gelir. Katılım için profesyonel olmak gerekmez.
► Bu tür etkinliklerin edebiyatla ilgisi nedir?
Poe-tober gibi kolektif üretim etkinlikleri, edebiyatı bir öğrenme ve oyun alanına çevirir. Metin üretimiyle eğlence, toplulukla aidiyet hissi birleşir. Ayrıca gotik geleneğin yeni kuşaklara aktarılmasını sağlar.
► Ekim ayında bu tür etkinliklerin yapılması neden anlamlı?
Ekim, kuzey yarımkürede sonbaharın karanlık ve içe dönük atmosferini temsil eder. Halloween ve Samhain gibi kültürel geleneklerle birleştiğinde “gotik ruh hali”ne zemin hazırlar. Poe’nun melankolik sesi bu ruh halini ideal biçimde yansıtır.
► Türkiye’de Poe-tober bilinir mi?
Henüz geniş kitlelere yayılmış değildir. Ancak çeviri edebiyatla ilgilenen çevreler, yaratıcı yazı atölyeleri ve bağımsız edebiyat dergileri bu tür akımları benimsemeye başlamıştır. Özellikle sosyal medyada “Ekim temalı yazma maratonları” olarak karşılık bulur.
Bazı yayınevleri her Ekim ayında Poe’ya özel kısa öykü yarışmaları düzenler. Podcast yayıncıları “Haunted October” temalı bölümler hazırlar.
TikTok ve YouTube’da ise #PoetoberChallenge adıyla yaratıcı videolar, korku hikâyeleri, sesli okumalar paylaşılır.
Ayrıca bazı müzik grupları (Poe-inspired playlists), oyun geliştiricileri (indie horror games) ve sanatçılar da bu geleneğe dâhil olur.
Poe-tober, geçmişin gotik seslerini bugünün dijital üretim dinamikleriyle buluşturan yaratıcı bir halk edebiyatı biçimidir. Melankoliyi estetikleştiren, korkuyu oyuna dönüştüren, karanlıkta bile ortak bir dil kurmaya çalışan bir kültür pratiğidir. Poe’nun şiirsel karanlığı, her Ekim ayında yeniden yankılanır.
