FARMAKOLOJİK olarak etkisiz bir ilacın telkine dayalı bir etki ortaya çıkarma halidir. Latince kökenli bir kelime olup, ‘hoşnut etmek’ anlamına gelir.
Aslında plasebonun fiziksel anlamda tedaviye yönelik bir gücü yoktur. Sahip olduğu tedavi gücünü tamamen hastanın verilen ilacın işe yarayacak ilaç olduğunu düşünmesinden alır. Plasebo, insanların istemeleri halinde kendi kendilerini iyileştirme gücüne yöneliktir. Bazı zamanlar ise hiçbir hastalığı bulunmayan ama doktor kapıları aşındıran ‘hastalık hastalarının’ tek reçeteli ilacıdır.
Plasebo, ‘şeker hapı’ olarak da adlandırılır.
Plasebonun Beyne Etkileri Nelerdir?
Plasebonun beyne etkisinde bir hastaya gerçek ve tıbbi bir tedavi uygulamadan sadece psikolojik olarak destek verilerek bir plasebo etkisi etkisiyle karşılaşıldığı görülür. Ağrı ya da herhangi bir hastalık sorununda beyne giden sinyaller etkilenir ve hasta tedavi gördüğünde iyileşmiş hissiyle karşılaşır. Plasebo etkisi sayesinde hasta kendini daha iyi hissetmesine ve semptomların hafiflemesine de etki eder.
Plasebo etkisi bunun yanında ilaçlarla sınırlı değildir. Alternatif yöntemler kullanılarak fiziksel terapiler eşliğinde de tedavi yöntemleri çeşitlenmiştir. Bazı durumlarda cerrahi müdahaleler görülürken bazı durumlarda bunlara hiç gerek kalmadan sonuç alınabilir. Fakat plase etkisinin beyne olan etkisi olumlu yönde olsa da gerçek ve tıbbi bir tedavi yöntemi olmadığından psikolojik nedenli olmayan bir hastalıkta altta yatan sorun da çözülemez. Özellikle devamlı ilaç tedavisi gerektiren ya da yatış ve ameliyat gerektiren hastalıklarda plasebo etkisi kullanılmaz.
Plasebo Hangi Durumlarda Etkili Olur?
Plasebo etkisi gerçek bir tedavi yöntemi olmasa da bazı durumlar için geçerli olabilir. Bu durumlar depresyon, ağrı ve uyku bozukluklarıdır.
Plasebo nasıl yapılır?
Plasebo etkisi gerçek ve tıbbi tedavilerde kullanılmayan ve ilaç olmayan fakat ilaca benzeyen maddeler kullanılarak yapılır. Bu işlevi olmayan tedavi araçları ise şeker, distile edilmiş su ya da tuzlu su solüsyonları gibi maddelerdir. Bir ilaç olmamasına rağmen plasebo hasta kişinin inanç ya da beklentileri sayesinde görülen semptomlarda iyileşmeler gösterebilir. Plasebo etkisi de kişilerin pozitif inançları sebebiyle var olan hastalıklarına da tedavi olduğu görüşü ile oluşmuş bir etkidir. Bu yüzden plasebo uygulanmış kişinin almış olduğu tedaviden ne kadar fayda görecekleri kendi beklentilerine göre şekillenir.
Eğer hasta bu tedavi ile iyileşeceğini hali hazırda düşünürse uygulanan herhangi bir plasebo yöntemi onu hastalığın gösterdiği semptomlardan uzaklaştırmaya yarar. Plasebo ilaç tedavisi genellikle ağızdan alındığı gibi cerrahi müdahalelerle de gerçekleşebilir.
