Futbolda ofsayt, top bir kalenin yönünde hareket halinde iken o kaleye giden takım oyuncularından birisinin, karşı takımın kalecisine, karşı takımın oyuncularından en yakın olanı ile aynı hizada ve de ondan daha da yakın bulunması durumudur. Ofsayt futbol izlerken karşılıklı takımlarda yer alan pek çok kişiyi karşı karşıya getiren bir durumdur.
Bir futbol maçı sırasında eğer ofsayt durumu gerçekleşmiş ise böyle bir pozisyonda iken topa hücum yapmakta olan takımda ise kaleciye yakın olan bir oyuncu ofsayta kalmış olmaktadır. Ofsayt, FIFA’nın Genel Sekreteri olan Urs Lins imzası ile ülke federasyonlarına gönderilmiş ve oyun kuralları içerisinde yerini almıştır.
Ofsayt nasıl ve neden olur?
Ofsayt, takım oyuncusunun, kafasının, vücudunun ya da ayağının herhangi kısmının rakibin kale çizgisine top ve ya sondan ikinci olan rakipten yakın olduğu anlamına gelen bir durumdur. Topun ayaktan çıktığı andan itibaren top kale içine sondan ikinci rakipten yakın ise son adam tabiri top adına geçerli olur.
Ofsayt Kuralı Ne Zaman Ortaya Çıktı?
Ofsayt ilk kez 1863 yılında hayatımıza girdi. O dönemki uygulanışındaki tanımı şu şekildeydi: Bir oyuncu topun önüne geçtiği anda oyun dışı kalır.
1866’da getirilen kural 59 sene boyunca futbol sahalarında uygulanmaya devam etti. 1925 yılına gelindiğinde ise ofsayt kuralında bir düzenleme daha yapıldı.
Yapılan yeni düzenlemeye göre; daha önce bir hücum oyuncusunun ofsayt pozisyonunda olmaktan kaçınması için kendisiyle rakip kale arasında en az 3 oyuncu olmasını öngören kuraldaki 3 oyuncu sayısı 2’ye indirildi.
Yapılan bu değişiklik çok uzun yıllar devam etti ve modern futboldaki ofsaytın temelini oluşturdu. 1990’a kadar sürecek olan bu ofsayt uygulaması hem yerel hem uluslararası müsabakalarda geçerli olmak üzere tüm futbol maçlarında kullanıldı.
1925 yılında yapılan son değişiklik ile beraber ofsayt artık herkes tarafından benimsendi ve uzun yıllar boyunca uygulandı. Zaman zaman tartışma konusu olsa bile son değişiklik tam 65 sene yürürlükte kaldı.1990 yılında ofsayt kuralında hücum yapan takıma avantaj sağlayacak bir karar alındı. Sondan ikinci oyuncuyla aynı hizada bulunan oyuncunun ofsayt olarak değerlendirilmemesi kararı alındı. 1990’da yapılan düzenlemeye göre kural, “Bir oyuncu rakip kale çizgisine, en az iki rakip oyuncudan daha yakın değilse ofsayt durumunda sayılmaz.” şeklinde değiştirildi.
“Aktif-Pasif” Ofsayt
1995 yılında otoriteler tarafından kuralın yeniden değiştirilmesi gerektiğine karar verildi. Ofsayt pozisyonunda bulunmanın tek başına bir kural ihlali olmadığı belirtilerek, “aktif-pasif” ofsayt kavramları futbola dahil edildi. “Rakibe müdahale etmek, oyuna müdahale etmek, avantaj sağlamak” gibi ifadeler ofsayt kuralı tarihinde ilk kez yer aldı.
1995’de yapılan düzenlemeye göre; “Ofsayt pozisyonundaki bir oyuncu yalnızca top kendi arkadaşına değdiği veya kendi takım arkadaşı tarafından oynandığı anda hakemin kanaatine göre; oyuna ya da rakibe müdahale ederek veya bulunduğu pozisyondan avantaj sağlayarak aktif oyunun içinde ise ofsayt ile cezalandırılır.” kuralı getirildi.
