Sonsuz kuvvetin içinde bir çocuk kalbi taşır: Obelix, gücün değil dostluğun kahramanıdır.
Obelix (Türkiye’deki yaygın adıyla), René Goscinny ile Albert Uderzo’nun yarattığı Asterix çizgi roman serisinin unutulmaz karakterlerinden biridir. Obelix, Galya köyünün taş ustasıdır; iri yapılı, son derece güçlü ve saf kalplidir. Bebekken büyülü güçler veren sihirli iksire düşmüş olduğu için, onun aksine Asterix bu iksiri sadece savaş zamanlarında içer. Obelix ise kalıcı bir kuvvete sahiptir ve bu durum onu hem efsanevî hem de trajikomik bir figüre dönüştürür. Obelix’in en büyük tutkusu yaban domuzu yemek ve Roma lejyonerlerini pataklamaktır; ancak asıl gücünü sadakatten, dostluktan ve çocuk ruhunu hiç kaybetmemesinden alır. Ona göre hayat, iyi arkadaşlarla yemek yemek, Romalı dövmek ve bazen de aşksız bir aşkın içinde Gaetale’ye bakmaktır. Obelix, güç ile masumiyetin, şiddet ile şefkatin şaşırtıcı birlikteliğini temsil eder.
Obelix neden bu kadar sevilir?
Çünkü Obelix güç sahibidir ama kibirli değildir. Sahip olduğu kudreti asla başkalarını ezmek için kullanmaz. Güçlüdür ama naziktir, kolay öfkelenir ama kin tutmaz. Bu da onu süper kahramanlardan ayırır; o bir dosttur, bir çocuktur, bir devdir ama içi pamuktandır.
Obelix’in karakteri neyin alegorisidir?
Obelix, doğuştan ayrıcalıklı olanın ne denli sorumluluk taşıması gerektiğini gösteren bir metafordur. Güce doğuştan sahip olmak, öğrenilmemiş bir kudreti taşımak, karakterin daha çok içgüdüleriyle değil, duygusal zekâsıyla şekillendiğini anlatır. O, toplumda farkında olmadan imtiyazlı olan ama yine de masum kalanları temsil eder.
Obelix yalnızca komik bir yan karakter midir?
Hayır. Asterix’in yanında göründüğü için çoğu zaman ikincil bir figür gibi algılansa da, Obelix aslında ahlaki dengenin taşıyıcısıdır. O, içinden geldiği gibi davranır, yalan söylemeyi beceremez, kötülüğü sezgisel olarak reddeder. Komedi unsuru gibi sunulsa da, hikâyenin vicdanıdır.
Obelix’in trajedisi nedir?
Sihirli iksiri bir kez içtiği için bir daha içmesi yasaktır. Bu hem biyolojik bir ayrıcalık hem de toplumsal bir dışlanmadır. Obelix her fırsatta “Ben de biraz içebilir miyim?” diye sorar ama hep reddedilir. Bu reddediş, onun sınırsız gücüne rağmen bir çocuğun mahzunluğunu yansıtır.
Obelix çağdaş figürlerle kıyaslanabilir mi?
Elbette. Obelix, modern sinemadaki Hulk veya Shrek gibi figürlerle aynı çizgide okunabilir: Devasa ama kırılgan; öfkeli ama içten; güçlü ama hep biraz eksik. Obelix’in yeri, kahramanlık değil, insanlık dairesindedir. Bu yüzden zamansızdır.
Obelix, Türkiye’de uzun yıllar boyunca “Hopdediks” adıyla tanındı. Bu isim, 1970’li yıllarda Asterix çizgi romanlarının Türkçeye çevrilmesi sırasında seçilmişti ve hem karakterin yapısal özelliklerini yansıtan hem de Türk okurunda gülümsetici bir etki uyandıran yaratıcı bir yerelleştirme örneğiydi. Özgün adı “Obélix” olan karakteri, Hopdediks adıyla Türkçeye çeviren kişi ünlü gazeteci, radyo ve televizyon sunucusu Halit Kıvanç’tır. Kıvanç, yalnızca dili değil, espriyi ve mizahın ruhunu da yerelleştirmeyi başarmıştı.
“Hopdediks” ismi, Obelix’in iri cüssesi, ani hareketleri ve patavatsız ama sevimli tavırlarını yansıtan bir Türkçe uydurma isim gibidir. Aynı zamanda dönemin çeviri anlayışına özgü bir tavırla, yabancı isimlerin “yakınlaştırılması” amaçlanmıştır. Bu isim tercihinde hem çocuk okurlara hitap etme kaygısı hem de karakterin doğasına uygun bir fonetik espri yatmaktadır.
1970’lerde Asterix çizgi romanı Türkiye’de “Tonton Kardeşler” adıyla yayımlanmış, köy halkı yerel figürlere benzetilmişti. Bu süreçte Obelix’in adı da “Hopdediks”e dönüşerek kültürel hafızada yer etti. Ancak 2000’li yıllardan itibaren yapılan çevirilerde orijinal isme dönüldü ve artık “Obelix” adı kullanılmaktadır. Yine de birçok kuşak için o hâlâ “Hopdediks”tir: hem sevimli hem güçlü, hem çocukça hem kahramanca bir figür.
Kitap Dünyasında:
Asterix çizgi roman serisinin neredeyse tamamında Obelix yer alır. Goscinny’nin mizahı, Uderzo’nun çizgileriyle birleştiğinde, Obelix karakteri bir felsefi alegoriye dönüşür.
Sinemada ve Dizilerde:
Animasyon filmlerden Gérard Depardieu’nun canlandırdığı live-action yapımlara kadar pek çok uyarlamada Obelix, özgünlüğünü koruyarak yeniden yorumlanmıştır. Asterix & Obelix: Mission Cleopatra, karakterin hem komedi hem aksiyon açısından zirve yaptığı filmdir.
Video Oyunlarında:
Astérix & Obélix XXL gibi oyunlarda Obelix, Asterix’le birlikte oynanabilir karakterdir. Güçlü ama yavaş; içgüdüsel ama sadıktır. Oyunun mekanikleri karakterin fiziksel özelliklerine göre şekillenir.
Tiyatro ve Diğer Sanat Alanlarında:
Fransız kültür festivallerinde, çizgi roman temalı sergilerde ve çocuk tiyatrolarında Obelix sıklıkla karşımıza çıkar. Ayrıca kostüm partilerinde ve çizgi roman fuarlarında ikonik bir figür hâline gelmiştir.
Obelix, çizgi roman dünyasının en sade ama en derin figürlerinden biridir. Güçle ne yapılmalı, sadakat nasıl korunmalı, bir dost nerede susmalı gibi kadim sorular, onun davranışlarında şekil bulur. Herkes biraz Asterix olmak ister; ama içten içe, biraz da Obelix gibi sevilmek… Çünkü o, güçlüdür ama hassas; kahramandır ama farkında bile değildir.
► ASTERIX
► MİZAH
► ÇİZGİ ROMAN
► POPÜLER KÜLTÜR
► ÇOCUKLUK
