İnançla yazılan, umutla taşınan küçük kâğıtlar.
Muska (İngilizce: Amulet / Talisman, Almanca: Amulett, Fransızca: Talisman), genellikle üçgen biçiminde katlanmış, içinde dua, ayet veya gizemli semboller bulunan ve koruyucu işlevi olduğuna inanılan küçük kâğıt ya da deri parçalarıdır. Taşınarak ya da evde saklanarak kötülük, nazar, hastalık veya uğursuzluklardan korunmaya yaradığı düşünülür.
Muska geleneği, İslamiyet öncesi Orta Asya inançlarından başlayarak Anadolu, Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da yaygınlaşmıştır. İslamiyet’le birlikte muskaların içine Kur’an’dan ayetler veya Esmaü’l Hüsna yazılmaya başlanmıştır.
Osmanlı döneminde, muska yazmak hattatların ve din âlimlerinin görevlerinden biri haline gelmişti.
Anadolu’da yeni doğan çocukların yastıklarına, evlerin girişine ya da hayvanların boynuna muska asmak gelenekselleşmiştir.
Modern çağda bile, muska inancı halk kültüründe güçlüdür. Hatta günümüzde bile kuyumcularda gümüş veya altın muska kolyeleri yapılır.
Muska genellikle İslami içerikli dualar veya ayetler taşırken, tılsım daha çok semboller, resimler veya sihirsel işaretlerle hazırlanır.
Benzer uygulamalar evrenseldir. Hristiyanlıkta haç, Yahudilikte Davut Yıldızı, Antik Mısır’da “skarabe böceği” kolyeleri, hep muskanın farklı kültürlerdeki karşılıklarıdır.
Üçgen form, hem kolay taşınabilirlik sağlar hem de İslam tasavvufunda “üçgenin” kutsal bir sembol olduğuna inanılır. Ayrıca bu katlama yöntemi kâğıdı korumak için de uygundur.
Bilimsel olarak kanıtlanmış bir etkisi yoktur. Ancak psikolojik açıdan, taşıyan kişiye güven ve huzur verir. Bu da muskanın toplumsal ve bireysel etkisinin gerçek olduğunu gösterir.
Evet. Özellikle kırsal bölgelerde halk arasında hâlen yaygın. Büyük şehirlerde ise daha çok “takı” veya “hediyelik eşya” formunda yaşatılıyor.
Edebiyat: Türk halk hikâyelerinde muskalar kahramanı koruyan gizli güçlerdir. Sadık Yemni’nin Muska adlı romanı ise türünün en iddialı eserlerindendir.
Sinemada: Anadolu korku filmlerinde muska, büyüye karşı en yaygın savunma aracı olarak işlenir.
Gündelik yaşam: Nazar, büyü veya cin korkusuna karşı muska taşıyanlara hâlen sıkça rastlanır.
Muska, inancın somut hâle gelmiş şeklidir. Küçük bir kâğıt parçasının insana verdiği huzur, kültürlerin inançla nasıl şekillendiğini gösterir. Dini, psikolojik ve folklorik boyutlarıyla muska, hâlen yaşayan bir halk geleneğidir.
► NAZAR
► BÜYÜ
► DİJİTAL TAPINAKLAR
► RİTÜEL
► CADILIK
