Soykırımın tanığı bir çocuk, tarihin intikamcısı bir adam… Magneto’nun öfkesi bir kötülük değil, bir hatırlatma.
Magneto, Marvel evreninin en karmaşık ve trajik karakterlerinden biridir. İlk kez 1963 yılında X-Men #1 sayısında Stan Lee ve Jack Kirby tarafından yaratılmıştır. Gerçek adı Erik Lehnsherr (ya da bazı versiyonlarda Max Eisenhardt) olan bu karakter, Yahudi bir soykırım kurbanı olarak Auschwitz kampından sağ kurtulmuş bir çocuktur. Bu köken, onun insanlığa ve özellikle “normallerin” ikiyüzlülüğüne karşı geliştirdiği derin öfkenin temelidir.
Magneto’nun mutant gücü, manyetizmayı kontrol etme yeteneğidir. Bu gücünü, sadece metal nesneleri değil, gezegenin manyetik alanını ve elektromanyetik dalgaları da yönlendirecek şekilde kullanabilir. Ancak onun asıl kudreti, inançlarında ve ideallerinde yatar: Magneto, mutantların insanlardan üstün olduğuna ve bu üstünlüğün ezilmemesi için gerekirse zor kullanılması gerektiğine inanır. Bu yönüyle X-Men evreninin bir başka figürü olan Charles Xavier’in (Profesör X) düşünsel zıddıdır. Xavier barışı, Magneto ise kuvvetle gelen güvenliği savunur.
Magneto, klasik bir “kötü adam” değildir. O, baskıya karşı örgütlenmiş, geçmişin karanlığını geleceğe taşıyan bir travmanın vücut bulmuş hâlidir. Nazilerden kurtulmuş bir çocuk olarak, mutantların benzer bir soykırıma uğramaması için önleyici saldırganlığı meşru görür. Yani onun zalimliği, aslında tarihsel bir tetikte olma hâlidir.
Magneto (doğum adı: Max Eisenhardt; diğer adlarıyla Erik Lehnsherr ve Magnus), Marvel Comics evreninde, özellikle X-Men serisiyle özdeşleşmiş güçlü bir mutant karakterdir. Stan Lee ve Jack Kirby tarafından yaratılan Magneto, ilk kez 1963’te yayımlanan The X-Men #1 sayısında okuyucuyla buluşmuştur. Başlangıçta mutantların düşmanı gibi gösterilen Magneto, zamanla çizgi roman tarihinde en derinlikli karakterlerden birine dönüşmüştür.
Magneto, manyetik alanları oluşturma ve kontrol etme yeteneğine sahip bir mutanttır. Bu gücüyle metali eğip bükebilir, elektromanyetik alanı manipüle edebilir, hatta gezegenin manyetik dengesine müdahale edebilir. Fakat asıl gücü, ideolojisinde ve tarihsel hafızasındadır. Magneto, mutantları evrimsel olarak insanlardan üstün gören bir figürdür. Homo superior adını verdiği bu yeni insan türünün, Homo sapiens’in yerini alması gerektiğini savunur. Başlangıçta dünyayı fethederek mutantların egemenliğini kurmak isteyen bir radikal olarak tanıtılsa da, ilerleyen yıllarda bu tutumun ardındaki tarihî ve duygusal nedenler de açığa çıkar: Magneto bir Holokost hayatta kalanıdır.
Yahudi bir çocuk olarak Nazi toplama kamplarındaki dehşeti yaşamış, ailesini kaybetmiş ve insanın zalimliğini birebir deneyimlemiştir. Bu geçmiş, onun “Bir daha asla” düsturunu sadece bir ilke değil, bir eylem çağrısına dönüştürür. İnsanların mutantlara uyguladığı ayrımcılığı, baskıyı ve soykırım tehdidini, geçmişte yaşanmış bir dehşetin tekrarına benzetir. Bu yüzden onun radikalizmi, salt bir kötülükten değil; travmaya karşı gelişen bir korunma refleksinden beslenir.
Magneto’nun X-Men lideri Charles Xavier ile olan ilişkisi, bu karakterin karmaşıklığını daha da derinleştirir. Bir zamanlar yakın dost olan bu iki mutant, yollarını barış ve mücadele anlayışındaki farklılıklar yüzünden ayırır. Xavier, insanlar ve mutantlar arasında barışçıl bir birlikteliği savunurken, Magneto bu görüşü naif bulur. Ona göre insanlık, korktuğunu yok etmeye meyillidir ve bu yüzden mutantların kurtuluşu, güçlü olmaktan ve gerekirse önce vurmaktan geçer.
Zaman içinde Magneto’nun rolü de dönüşmüştür: yalnızca bir süper kötücül karakter değil, kimi zaman bir anti-kahraman, hatta bir kahraman olarak karşımıza çıkar. X-Men ile iş birliği yaptığı, hatta Xavier’ın okulunda başöğretmen olarak görev aldığı dönemler olmuştur. Bu dönüşüm, onun iç çatışmalarının ve vicdani ikilemlerinin bir yansımasıdır.
Magneto’nun arka planını detaylandıran ve onu yalnızca bir tehdit değil, bir tez haline getiren yazar Chris Claremont, bu karakteri İsrail’in muhalefet liderlerinden Menachem Begin’den esinle kaleme almıştır. Yorumcular ayrıca Magneto’yu, Amerikan yurttaş hakları hareketindeki Malcolm X ve Yahudi Savunma Birliği kurucusu Meir Kahane gibi figürlerle de karşılaştırmışlardır. Bu benzetmeler, Magneto’nun yalnızca çizgi roman evreninin değil, gerçek dünyanın ideolojik çatışmalarının da bir yansıması olduğunu gösterir.
Sinemada Magneto’yu yaşlı haliyle Ian McKellen, gençliğiyle ise Michael Fassbender canlandırmıştır. İkili, özellikle X-Men: Days of Future Past (2014) filminde aynı karakterin farklı zaman dilimlerindeki yansımalarını oynamışlardır. Ayrıca X-Men: The Animated Series (1992) çizgi dizisinde David Hemblen, devamı niteliğindeki X-Men ’97 (2024) dizisinde ise Matthew Waterson karaktere ses vermiştir.
Magneto, çizgi roman dünyasına 1963 yılında yayımlanan The X-Men #1 sayısıyla giriş yaptı. O tarihten bu yana, yalnızca X-Men evreninin değil, Marvel külliyatının en etkili figürlerinden biri hâline geldi. The Uncanny X-Men, Astonishing X-Men, Alpha Flight, Excalibur, Cable, The New Mutants gibi birçok seride yer alan karakterin ilk solo başlığı, 1993 yılında yayımlanan Magneto: The Twisting of a Soul #0 adlı özel sayıdır. Bu sayı, Magneto’nun kısa bir yokluğun ardından sahneye dönüşünü simgeler; Claremont’un yazdığı ve John Bolton’un çizdiği iki Classic X-Men öyküsünü yeniden basar.
Yaratıcılarından Jack Kirby, Magneto’yu yalnızca bir “kötü adam” olarak tasarlamadığını açıkça ifade etmiştir:
“Ben kötü karakterlerimi hep insan olarak gördüm. Onlar da bir yerden geliyordu; bir geçmişleri, acıları, problemleri vardı.”
Benzer şekilde, Stan Lee de 2008 yılında verdiği bir röportajda şu ifadeleri kullanmıştır:
“Magneto’yu hiçbir zaman ‘kötü biri’ olarak düşünmedim. O, yalnızca ırkçılığa ve ayrımcılığa karşı, kendince sert bir tepki veriyordu. Mutantlara adil davranılmıyordu ve o da topluma bir ders vermek istiyordu. Tehlikeliydi, evet. Ama kötü müydü? Hayır.”
Hatta aynı röportajda, Magneto’nun aslında Profesör X’in kardeşi olarak kurgulanmasının düşünüldüğünü de ilk kez paylaşmıştır.
Karakterin geçmişini derinleştiren yazar Chris Claremont, Magneto’yu şekillendirirken İsrail’in eski başbakanlarından Menachem Begin’den, Profesör X’i ise David Ben-Gurion’dan ilham aldığını söylemiştir.
Claremont bu tercihinin ardında yatan sebebi şöyle açıklar:
“Magneto ile Xavier arasında Malcolm X ve Martin Luther King arasında kurulan paralellik bugünden bakıldığında oldukça yerinde. Ama ben beyaz bir göçmen olarak bu benzetmeyi o dönemde yapmakta tereddüt ederdim. Benim için esas ilham kaynağı, Holokost’un gerçekliği ve kötülüğe nasıl karşılık verileceği sorusuydu. Magneto için bu cevap şiddetti. Xavier içinse daha iyi bir yol arayışı.”
Claremont’un bu anlatısı, Magneto karakterinin yüzeyselliğin çok ötesine geçtiğini ve tarihsel travmalardan beslenen bir simgeye dönüştüğünü gösterir. Zamanla, Malcolm X, Martin Luther King ve hatta Nelson Mandela arasında kurulan düşünsel çağrışımlar da bu iki karakterin (Xavier ve Magneto) toplumsal temsiline ayrı bir boyut kazandırmıştır.
Magneto’nun kendi adına yayımlanan ilk özgün mini serisi ise 1996–1997 yılları arasında çıkan dört sayılık Magneto serisidir. Peter Milligan ve Jorge Gonzalez tarafından yazılan, Kelley Jones’un çizdiği bu seride Magneto, gençleşmiş ve hafızasını yitirmiş şekilde “Joseph” adıyla karşımıza çıkar. Daha sonra bu figürün, Magneto’nun genç bir klonu olduğu ortaya çıkar. Bu dönemin ardından Magneto, mutant devleti Genosha’nın lideri olur ve Magneto Rex ile Magneto: Dark Seduction adlı iki mini seride merkezî karakter olarak işlenir.
2008 yılında yayımlanan X-Men: Magneto Testament adlı grafik roman, Magneto’nun çocukluğunu ve Auschwitz’de yaşadıklarını merkezine alan ilk ciddi biyografik denemedir. Yazar Greg Pak, bu çalışmayı Holokost’tan sağ kurtulanlarla yaptığı görüşmelere dayandırmıştır. O güne kadar karakterin geçmişi, 1981 tarihli The Uncanny X-Men #150 sayısında “uydurulmuş” bir versiyonla anlatılıyordu. Bu sayıda, Magneto karısını ararken “Sinto” kimliğini kullanan bir Yahudi olarak betimlenmişti. Ancak bu durum, onun etnik kökeni hakkında kimi okurlar arasında kafa karışıklığına yol açtı. Magneto Testament ile birlikte karakterin Yahudi kimliği ve Holokost geçmişi kesinleşmiş ve resmi Marvel anlatısına dahil olmuştur.
Magneto’nun hikâyesi yalnızca bir çizgi roman karakterinin değil, yirminci yüzyılın en karanlık tarihî arka planlarının içinden çıkan bir travma anlatısıdır. Asıl adı Max Eisenhardt olan bu karakter, 1920’lerin sonlarında, Almanya’da orta sınıf bir Yahudi ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası Jakob Eisenhardt, Birinci Dünya Savaşı’nda madalya almış bir Alman gazisiydi. Ancak o madalya, yükselen Nazi rejiminin antisemitizmine karşı bir koruma sağlamadı.
1935’te çıkarılan Nurnberg Yasaları ve 1938’deki Kristallnacht (Kristal Gece) pogromuyla artan baskılar sonucu Eisenhardt ailesi Polonya’ya kaçmak zorunda kaldı. Ancak Nazi Almanyası’nın Polonya’yı işgaliyle, bu kaçış da uzun sürmedi. Max ve ailesi önce Varşova Gettosu’na, oradan da tekrar Nazi toplama kamplarına gönderildi. Gettodan kaçmayı başarsalar da yakalanıp yeniden teslim edildiler. Max’in annesi, babası ve kız kardeşi kurşuna dizilerek bir toplu mezara gömüldü. Genç Max, belki de mutant gücünün ilk kez tezahür etmesiyle bu katliamdan kurtulmayı başardı.
Ancak özgürlük kısa sürdü: Max bir kez daha yakalandı ve bu kez Auschwitz’e gönderildi. Burada “Sonderkommando” olarak görevlendirildi; yani diğer mahkûmların cesetlerini taşıyan, fırınlara götüren, canlılar ve ölüler arasında korkunç bir sınırda yaşayan mahkûmlardan biri oldu. Bu süreçte, çocukluğunda âşık olduğu Roman kızı Magda ile tesadüfen yeniden karşılaştı. Auschwitz’deki 7 Ekim 1944 isyanı sırasında birlikte kaçmayı başardılar.
Savaş sonrası Max ve Magda, Ukrayna’daki Vinnitsa şehrine yerleştiler. Max burada “Magnus” adını alarak yeni bir hayata başladı. Çiftin Anya adında bir kızları oldu. Ancak sıradan yaşamları, Magnus’un mutant gücünün aniden ortaya çıkmasıyla paramparça oldu. Kızları Anya’nın bir yangında ölmesi ve öfkeli kalabalığın Magnus’un kızını kurtarmasına engel olması, onun tüm öfkesini serbest bırakmasına neden oldu. Bu öfke, Magnus’un gücünü tam anlamıyla ortaya çıkardı: kalabalığı katletti, şehrin bir kısmını yerle bir etti. Olayın ardından dehşete kapılan Magda, Magnus’u terk etti. Ayrılıktan sonra Magda, Pietro ve Wanda adında ikiz mutant çocuklarını doğurdu ve hayatını kaybetti.
Magnus, hem yasadan hem geçmişten kaçarken, Romanya’da sahte belgeler düzenleyen Georg Odekirk’e ulaştı ve “Erik Lehnsherr” kimliğini edindi. Bu yeni kimliğinde bir Sinto (Roman) kılığındaydı. Ardından İsrail’e yerleşti. Hayfa yakınlarında bir psikiyatri hastanesinde çalışırken Charles Xavier ile tanıştı. Her ikisi de mutant olduğunu gizleyerek başlayan bu dostluk, kısa sürede insanlık ve mutantlar arasındaki kader üzerine hararetli felsefî tartışmalara dönüştü. Ancak Baron Strucker ve Hydra tehdidi karşısında güçlerini açık etmek zorunda kaldılar. Bu çatışma, her iki karakterin de kaderini şekillendirecek bir dönüm noktasıydı. Mücadele sonrası Erik, Xavier ile yollarını ayırdı. Onun “şiddetsiz barış” idealini naif bulan Erik, arkasında Nazi altınlarıyla dolu bir sandık bırakarak yola koyuldu — artık kendi yolunu çizmek, mutantları korumak ve gerekirse insanlığa karşı savaşmak üzere…
Holokost’un kıyısında başlayan bir hayat, Marvel evreninde en sert ahlaki sorulara dönüşür: Güç, neye karşı kullanılmalıdır? Kim, neyi hak eder? Max Eisenhardt’ın yani Magneto’nun kamplarda edindiği travmatik deneyimler, mutantlara karşı işlenebilecek potansiyel soykırımları sezme yetisi kazandırdı ona. Auschwitz ve Vinnytsia’nın külleri arasından doğan bu figür, artık kendi halkı olarak gördüğü mutantları korumak için her yola başvurmaya hazırdır. Ona göre mutantlar — Homo superior — türler hiyerarşisinin bir sonraki adımıdır ve insanlık, tarihte olduğu gibi gelecekte de onları yok etmeye çalışacaktır. Bu sebeple Magneto, ya mutantlar için bağımsız bir yurt kurmak ya da insanlığı boyunduruk altına almak gibi uç vizyonlar arasında gidip gelir.
Marvel evrenindeki ilk hamlesi, Amerika Birleşik Devletleri’ne ait Cape Citadel adlı bir askeri üssü füzelerle hedef alarak yok etmeye çalışmasıdır. Ancak Profesör Charles Xavier’in kurduğu ve eğittiği mutantlardan oluşan X-Men ekibi tarafından durdurulur. Bu olay, Magneto’nun uzun yıllar sürecek ideolojik savaşının da başlangıcıdır.
Kendi mücadelesini daha sistematik hâle getirmek için Asteroid M adlı yörüngede bulunan bir üs kurar. Bu üs, hem bir karargâh hem de hayalindeki mutant yurdunun çekirdeği işlevini görecektir. Ardından, aralarında kimliklerini o sırada henüz bilmediği çocukları Quicksilver (Pietro) ve Scarlet Witch (Wanda)’nın da bulunduğu bir grup öfkeli mutantı etrafına toplayarak Evil Mutants Kardeşliğini (Brotherhood of Evil Mutants) kurar. Güney Amerika’daki San Marco ülkesini kısa bir süreliğine ele geçirerek burada bir mutant devleti kurmayı dener ancak X-Men tarafından bu planı da akamete uğratılır.
Zamanla stratejilerini çeşitlendirir: Toad’u X-Men’in içine sızdırmaya çalışır, Angel’ı kaçırıp takımın sırlarını öğrenmeye çalışır, ancak her defasında karşısında yine X-Men’i bulur. Bir süre sonra Magneto, kendisinin de mutant olduğunu sandığı ama aslında kozmik bir varlık olan Yabancı (The Stranger) tarafından etkisiz hâle getirilir ve Toad ile birlikte laboratuvar gezegenine hapsedilir. Bu noktada kardeşlik dağılır; çocukları Quicksilver ve Wanda bile onu terk eder.
Stranger’ın gezegeninde bir uzay gemisi tamir ederek Dünya’ya dönmeyi başarır (Toad’u geride bırakır) ve X-Men’i esir alarak onların malikanesini kontrolü altına alır. Angel’ın ailesini kullanarak bir mutant soyu başlatma hayalleri kurar. Ancak bir kez daha Stranger tarafından durdurulur. Yine de farklı yollardan kaçmayı başarır. Bu kez Evil Mutants Kardeşliğini yeniden toplar (Mastermind hariç), fakat X-Men ve Avengers’ın ortak müdahalesiyle — bir kez daha Toad’un ihanetine uğrayarak — mağlup edilir.
Magneto bu kez Savage Land adlı tropikal bölgede, genetik deneylerle kendi mutant ekibini yaratır: Savage Land Mutates. Bu yaratıklarla hem X-Men’le hem de Ka-Zar ile çatışır. Ardından Namor’la birlikte New York’a saldırır, Inhumans Kraliyet Ailesi’yle savaşır ve yeniden Avengers’a karşı çıkar.
Bu karşılaşmalar onu yalnızlaştırır. Fakat pes etmez. Yeni bir Brotherhood kurarak bu kez Profesör X ve Defenders’la çatışır. Yerin derinliklerinde bulduğu eski ve ileri düzeydeki uzaylı teknolojisini kullanarak Alpha the Ultimate Mutant adını verdiği bir yapay yaşam formu yaratır. Ancak bu yaratım, kısa sürede yaratıcısına başkaldırır ve Magneto’yu bebek hâline getirir.
Bebek Magneto, Profesör Xavier’in eski sevgilisi Moira MacTaggert’ın koruması altına alınır. MacTaggert, Magneto’nun sinir sisteminde oluşan bozulmayı gözlemler; gücünü kullandıkça paranoid ve irrasyonel hâle gelen bir zihinsel çöküş. Genetik düzeyde bir müdahaleyle onu bu “kötücül” eğilimlerden arındırmayı dener. Ancak Magneto’nun güçlerini tekrar kullanmasıyla genetik kodu eski hâline döner ve müdahalenin etkisi kaybolur.
Shi’ar imparatorluğunun ajanı olan Erik the Red tarafından tekrar yetişkin hâline getirilir — ama kronolojik yaşında değil, fiziksel olarak zirvede olduğu gençlik dönemine döndürülerek.
Ardından bir kez daha Evil Mutants grubunu toplayarak bu kez Captain America’yla karşı karşıya gelir. Daha sonra ise bir diğer büyük figür olan Doctor Doom’un Dünya’yı ele geçirme planlarına direnir. Ne gariptir ki bir dönem, insanlığı yok etmeye çalışan Magneto, bu kez başka bir zalimin karşısında gezegeni savunanlar arasında yer alır…
Magneto yalnızca bir mutant değil; Marvel evreninin en yıkıcı ve karmaşık figürlerinden biri. “Omega düzeyinde mutant” olarak sınıflandırılan bu karakter, maddi evrenin dokusunu etkileyen elektromanyetik alanları kontrol edebilme gücüne sahip. Bu güç, yalnızca metalleri şekillendirmekle kalmaz; ışığı bükmekten kimyasal yapıları yeniden düzenlemeye, görünmez olmaktan nükleer denizaltıları deniz dibinden fırlatmaya kadar uzanır. Hatta kimi anlatılarda, kendisiyle birlikte başkalarını da bir solucandeliği aracılığıyla uzay-zamanda taşıyabildiği bile söylenir.
Ferromanyetik maddeler üzerindeki hâkimiyeti bir yana, Magneto elektromanyetik alanlar sayesinde metal olmayan nesneleri de hareket ettirebilir, görünür ışığı bükerek kendisini görünmez kılabilir, yeryüzünü çevreleyen doğal manyetik katmanı kullanarak uçar, hatta gezegen düzeyinde enerji salınımları yaratabilir. Fiziksel dayanıklılığı da insan sınırlarının çok ötesindedir: Nükleer silah patlamalarına karşı koruma sağlayabilen elektromanyetik kalkanlar yaratabilir, derin uzay koşullarında bile hayatta kalabilir, refleksleri sıradan bir insanınkinden 15 kat daha hızlıdır. Gravitasyon alanını bile etkileme yeteneği, fizikçilerin birleştirilmiş alan teorilerini tartışmasına neden olacak ölçüdedir.
Gücünü yalnızca dış dünyaya değil, bedenine de aktarabilir: Elektromanyetik enerjiyi kendi kas ve sinir sistemine yönlendirerek insanüstü dayanıklılık ve kuvvet kazanır. Mikroskobik düzeyde, moleküller ve kimyasal bağlar üzerinde oynayabilir. Kuantum parçacıkları — hatta tachyonlar — üzerinde bile algı düzeyine ulaşmıştır.
Telepatiye karşı direnci de onu eşsiz kılar. Charles Xavier gibi yüksek seviyeli telepatların bile zihnine nüfuz etmesini engelleyen özel bir miğfer kullanır. Ancak bu direncin sadece teknolojik değil, psikolojik (irade temelli) ya da elektromanyetik güçlerinin zihinsel sinyalleri bastırmasından kaynaklı olduğu da öne sürülür. Kimi öykülerde, bilinçaltı bir telepatik potansiyeli olduğu ima edilir; kimi zaman rüya okuma, telepatik yönlendirme ya da zihinsel bariyer oluşturma gibi özellikler de göstermiştir. Hatta bazı anlatılarda, Emma Frost gibi güçlü telepatlar bile yoğun meditasyon hâlindeyken Magneto’nun zihnine erişememiştir.
Tüm bu doğaüstü yetilerinin yanı sıra, Magneto aynı zamanda bilimsel bir dehadır. Genetik mühendislikten parçacık fiziğine, ileri teknoloji tasarımından jeomorfik silahlara kadar birçok alanda ustadır. Sıfırdan yapay türler yaratmış, Savage Land Mutantları’nı ve “Alpha the Ultimate Mutant” gibi varlıkları hayata geçirmiştir. Depremler, volkanik patlamalar, mutant güçlerini geçici olarak devre dışı bırakan alanlar ve telepatları bloke eden sistemler üretmiştir. Üstelik, bir uygarlığın dilini tek başına çözümleyebilecek düzeyde dilbilimsel ve kültürel birikime sahiptir.
Fiziksel gücün ötesinde bir içgörüye de sahiptir: Yüz ifadelerindeki mikromimikleri okuma, bir düşmanın korkusunu, yalanını, niyetini sezme gibi sezgisel bir algı gücü mevcuttur. Bu yeteneğini kendisi “düşmanını tartma sanatı” olarak tanımlar. Zihinsel strateji ve savaş taktiği alanında da ustadır; yalnız başına, birden çok süper kahramana karşı üstünlük sağlamayı başardığı defalarca görülmüştür.
Magneto, yalnızca manyetik alanların değil; tarihin, hafızanın ve travmanın da efendisidir. Onun gücü, fizikten çok felsefeyle ilgilidir: İnsan türüne ve onun kör nefretiyle mutantlara biçtiği kadere karşı başkaldırının en somut hâlidir.
Magneto bir kahraman mı, yoksa kötü bir karakter mi?
Bu soruya verilecek cevap, okuyucunun adalet anlayışına bağlıdır. Magneto, çoğu zaman insanlara zarar verir; ama amacı, bir ırkı korumaktır. Onu “kötü” yapan yöntemleri mi, yoksa niyeti midir? Bu açıdan bakıldığında, Magneto bir anti-kahramandır: hedefi haklı, yolu sorunludur.
Magneto’nun travmaları onun ideolojisini nasıl şekillendirir?
Soykırım deneyimi, Magneto’nun zihninde “önce vur” ilkesine dönüşür. O, pasif bekleyişin bedelinin ölüm olduğunu bilen biridir. Bu yüzden, gelecekteki soykırımları önlemek adına şimdiden güçlü olmayı, boyun eğmemeyi seçer.
Magneto ile Profesör X arasındaki fark nedir?
İkisi de mutant haklarını savunur, ama yolları ayrılır: Xavier, uyum ve barış ile ilerlemeyi savunurken; Magneto, güçle var olmayı ve gerekiyorsa savaşmayı benimser. Bu ikilik, Martin Luther King Jr. ile Malcolm X karşılaştırmasına da benzetilmiştir.
Magneto’nun amacı üstünlük mü, eşitlik mi?
Magneto’nun amacı ne sadece intikamdır ne de üstünlük. O, eşitliğin bile yeterli olmadığını düşünür: çünkü geçmişte eşitlik iddiası altında katledilmiş bir halkın çocuğudur. Dolayısıyla mutantların sadece eşit değil, güvende ve egemen olmaları gerektiğini savunur.
Magneto neden hâlâ bir “insanlık” taşıyor?
Onca zalimliğine rağmen Magneto’nun en ilginç yanı, içindeki çelişkidir. Kimi zaman çocukları kurtarır, kimi zaman insanlara yardım eder. Bu, onun tamamen karanlığa teslim olmadığını; hâlâ umut, pişmanlık ve özlem taşıdığını gösterir. Yani onun en güçlü yönü gücü değil, kırılganlığıdır.
Kitap Dünyasında:
X-Men: Magneto Testament adlı çizgi roman, karakterin Auschwitz’deki çocukluk dönemini konu alır ve Magneto’nun ideolojik dönüşümünü anlamak için başlıca kaynaktır.
Sinemada ve Dizilerde:
2000 sonrası X-Men filmlerinde Magneto’yu Ian McKellen ve Michael Fassbender canlandırmıştır. Her iki yorum da karakterin hem entelektüel derinliğini hem travmatik geçmişini başarıyla yansıtır. Özellikle X-Men: First Class filminde Nazi avcısı olarak gösterilen Magneto, karakterin intikamcı doğasını öne çıkarır.
Video Oyunlarında:
Magneto, Marvel vs. Capcom gibi dövüş oyunlarından LEGO Marvel Super Heroes gibi çocuk dostu yapımlara kadar birçok oyunda hem oynanabilir karakter hem de ana düşman olarak yer alır.
Tiyatro ve Diğer Sanat Alanlarında:
Doğrudan Magneto’ya adanmış sahne yapımları olmasa da, karakterin ideolojik kimliği pek çok dijital ve performatif sanat eserinde temsil edilmiştir. Hayran filmleri ve grafik sanatlar üzerinden travma ve direnişin yüzü olarak işlenmiştir.
Magneto, kötülüğün bir doğa değil, bir tarihsel miras olduğunu hatırlatır. O, geçmişte duyulmayan çığlıkların bugünkü yankısıdır. Her darbe, ona gelecekte olacakların habercisidir. Bu yüzden savaşır. Bu yüzden affetmez. Ama bu yüzden sevilir de… Çünkü Magneto bize, adaletin bazen adil yollarla gelmediğini; kimilerinin intikamla değil, hafızayla yaşadığını anlatır.
► X-MEN
► SOYKIRIM
► VİCDAN
► BEDEN POLİTİKALARI
► TRAVMA
