İskandinav mitolojisi, Kuzey Avrupa’daki Vikinglerin inanç sistemini ve efsanelerini içeren mitolojik bir yapıdır. Bu mitoloji, tanrılar (Æsir ve Vanir), devler (Jotunlar), elfler, cüceler ve ölüler diyarı gibi unsurları içeren kapsamlı bir evren anlayışına sahiptir.
Başlıca kaynakları “Edda” adlı şiir ve düzyazı koleksiyonlarıdır. Bu eserler, tanrılar arasındaki mücadeleleri, evrenin yaratılışını ve “Ragnarök” adı verilen kıyameti anlatır.
Vikingler, doğa olaylarını açıklamak için tanrılarına tapıyorlardı.
Savaş tanrıları Odin ve Thor, Viking savaşçılarının en çok taptığı figürlerdi.
İskandinavya’da Hristiyanlık yayılınca, eski inançlar azalmaya başladı.
Ancak halk arasında mitolojik hikâyeler ve tanrılara dair inançlar yaşamaya devam etti.
Snorri Sturluson’un yazdığı “Prose Edda” ve “Poetic Edda” metinleri, mitolojinin ana kaynaklarını oluşturur.
J.R.R. Tolkien gibi yazarlar, eserlerinde İskandinav mitolojisinden ilham aldı.
Marvel Sinematik Evreni’nde Thor, Loki ve Asgard gibi mitolojik figürler yeniden popüler oldu.
1. Evrenin Yaratılışı ve Yggdrasil
Evren, Yggdrasil adlı devasa bir dünya ağacının etrafında şekillenir.
Dokuz diyar bu ağacın farklı bölümlerinde bulunur.
2. Tanrılar ve Güç Mücadeleleri
Tanrılar Æsir (savaşçı tanrılar) ve Vanir (doğa tanrıları) olmak üzere iki gruba ayrılır.
İki grup başlangıçta savaşa girse de daha sonra barış yapar.
3. Ragnarok – Kıyamet Savaşı
Ragnarok, tanrıların ve dünyanın yok olacağı büyük savaştır.
Odin, Thor, Loki ve diğer birçok tanrı bu savaşta ölür.
Odin – Bilgelik ve savaş tanrısı, Asgard’ın hükümdarı.
Thor – Şimşek ve savaş tanrısı, devlerin düşmanı.
Loki – Kaos ve hile tanrısı, Ragnarok’un başlatıcısı.
Freyja – Aşk, bereket ve savaş tanrıçası.
Njord – Deniz ve rüzgar tanrısı.
Fenrir – Dev kurt, tanrıların sonunu getirecek varlık.
Jörmungandr – Dev deniz yılanı, Ragnarok’ta Thor’u öldüren yaratık.
KİTAP DÜNYASINDA
“İskandinav Mitolojisi” (Neil Gaiman) – Mitolojik hikâyeleri modern anlatımla sunar.
“Yüzüklerin Efendisi” (J.R.R. Tolkien) – İskandinav mitolojisinden derinlemesine etkilenmiştir.
SİNEMADA VE DİZİLERDE
Marvel Sinematik Evreni – Thor ve Loki karakterleri İskandinav mitolojisinden esinlenmiştir.
“Vikings” – Vikinglerin mitolojik inançlarını içeren bir dizi.
OYUNLARDA
“God of War” (2018) – İskandinav mitolojisine dayalı aksiyon oyunu.
“Assassin’s Creed Valhalla” – Viking kültürü ve mitolojisine odaklanan açık dünya oyunu.
MÜZİKTE
Wardruna ve Amon Amarth gibi gruplar, İskandinav mitolojisinden ilham alarak müzik yapmaktadır.
İskandinav mitolojisi, tanrılar, devler ve kahramanlarla dolu destansı bir inanç sistemidir. Özellikle Ragnarok efsanesi ve tanrılar arasındaki mücadeleler, çağdaş edebiyat, sinema ve oyun dünyasında geniş yankı bulmuştur.
