Hipertansiyon (yüksek tansiyon) ve hipotansiyon (düşük tansiyon), kan basıncının normal değerlerin dışına çıkması sonucu gelişen iki zıt dolaşım sistemi bozukluğudur. Hipertansiyon, kan basıncının uzun süreli olarak 140/90 mmHg’nin üzerine çıkması durumunda ortaya çıkar ve felç, kalp krizi gibi ciddi hastalıklara yol açabilir.
Buna karşılık, hipotansiyon kan basıncının 90/60 mmHg’nin altına düşmesiyle ortaya çıkar ve baş dönmesi, bayılma gibi belirtiler gösterebilir. Her iki durum da sağlık açısından önemli olup, özellikle yaşlı bireyler, kalp hastaları ve kronik hastalıkları olan kişiler için hayati riskler taşıyabilir.
* Genetik yatkınlık ve ailesel hipertansiyon öyküsü
* Tuz tüketiminin yüksek olması ve dengesiz beslenme
* Obezite ve hareketsiz yaşam tarzı
* Sigara ve alkol tüketimi
* Stres ve psikolojik faktörler
* Böbrek hastalıkları ve hormonal dengesizlikler (örneğin tiroid hastalıkları)
* Diyabet ve insülin direnci
* Baş ağrısı, özellikle ense bölgesinde baskı hissi
* Kulak çınlaması ve görme bozuklukları
* Nefes darlığı ve çarpıntı hissi
* Burun kanaması (ileri vakalarda görülebilir)
* Yorgunluk ve konsantrasyon bozukluğu
* Felç (İnme) riski artar
* Kalp krizi ve kalp yetmezliği riski yükselir
* Böbrek yetmezliği gelişebilir
* Göz damarlarında hasar meydana gelebilir (hipertansif retinopati)
* Yetersiz sıvı tüketimi (dehidrasyon)
* Açlık, düşük kan şekeri ve aşırı diyet uygulamaları
* Şok ve kan kaybı (travmatik yaralanmalarda görülebilir)
* Kalp yetmezliği veya ritim bozuklukları
* Tiroid bezi hastalıkları (hipotiroidi gibi)
* Bazı ilaçların yan etkileri (örneğin idrar söktürücüler, antidepresanlar)
* Baş dönmesi ve sersemlik hissi
* Göz kararması ve bayılma (özellikle ani ayağa kalkınca ortaya çıkar – ortostatik hipotansiyon)
* Bilinç bulanıklığı ve halsizlik
* Soğuk terleme ve soluk cilt
* Hızlı nabız ve nefes darlığı (şok durumunda görülebilir)
* Düşme ve bayılma sonucu yaralanmalar
* Beyne ve organlara yeterli kan gitmemesi nedeniyle organ yetmezliği
* Şok durumunda bilinç kaybı ve ölüm riski
1. Sağlıklı Beslenme ve Tuz Tüketiminin Azaltılması
Hipertansiyonda tuz tüketimi kısıtlanmalı, sebze ve meyve ağırlıklı beslenilmeli.
Hipotansiyonu olan kişiler bol sıvı tüketmeli ve dengeli beslenmelidir.
2. Egzersiz ve Aktif Yaşam Tarzı
Hipertansiyon hastaları düzenli yürüyüş ve egzersiz yaparak tansiyonlarını kontrol altında tutabilir.
Hipotansiyonu olanlar ise kan dolaşımını desteklemek için oturduğu yerden ani kalkmalardan kaçınmalıdır.
3. Stres Yönetimi ve Uyku Düzeni
Hipertansiyon hastaları stres ve öfke kontrolü sağlamalı, yeterli uyku almalıdır.
Hipotansiyon hastaları da aşırı yorgunluk ve uyku düzensizliğinden kaçınmalıdır.
4. Düzenli Tansiyon Ölçümü ve Doktor Kontrolleri
Tansiyon hastalarının evde düzenli ölçümler yaparak değerlerini takip etmeleri önerilir.
Doktor önerisi olmadan tansiyon ilaçları kullanılmamalıdır.
KİTAP VE SAĞLIK KAYNAKLARINDA
“The Blood Pressure Solution” (Mark Evans) – Hipertansiyonun kontrol altına alınması için doğal yöntemler.
“The Salt Fix” (James DiNicolantonio) – Tuz tüketimi ve tansiyon ilişkisini ele alan bir kitap.
“Your Blood Never Lies” (James LaValle) – Kan basıncının vücuda etkilerini anlatan bir eser.
MÜZİKTE
“Pressure” (Billy Joel, Queen, David Bowie gibi sanatçılar tarafından yapılan şarkılarda “tansiyon” ve “stres” temaları işlenmiştir.)
Hipertansiyon ve hipotansiyon, kan basıncındaki dengesizlikler nedeniyle sağlık üzerinde ciddi etkiler yaratabilen iki önemli dolaşım sistemi bozukluğudur. Hipertansiyon felç ve kalp krizine yol açabilecek sessiz bir tehlikeyken, hipotansiyon bayılma ve organ yetmezliğine neden olabilir. Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve tansiyon kontrolü ile bu iki hastalık yönetilebilir ve önlenebilir.
