Hiperglisemi, kandaki glikoz seviyesinin normalin üstüne (genellikle 180 mg/dL’nin üzerine) çıkması durumudur. Vücudun insülin üretimindeki sorunlar veya insülin direnci nedeniyle glikozu enerjiye dönüştürememesi sonucu oluşur.
Hiperglisemi, özellikle diyabet hastalarında görülen bir durumdur ve kontrol edilmediğinde diyabetik ketoasidoz (DKA) ve hiperglisemik hiperosmolar sendrom (HHS) gibi hayati tehlike oluşturan komplikasyonlara yol açabilir. Kan şekeri seviyesinin uzun süre yüksek kalması, böbrek, sinir, göz ve kalp hastalıkları gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
1. Diyabet ve İnsülin Direnci
Tip 1 ve Tip 2 diyabet hastalarında yeterli insülin üretilememesi veya vücudun insüline yanıt vermemesi sonucu kan şekeri yükselir.
2. Yüksek Karbonhidrat ve Şeker İçeren Beslenme
Fazla miktarda şekerli ve işlenmiş gıda tüketimi kan şekerini hızla yükseltebilir.
3. Stres ve Hormonel Dengesizlikler
Stres hormonları (kortizol, adrenalin) insülin direncini artırarak hiperglisemiye neden olabilir.
4. Egzersiz Eksikliği
Fiziksel aktivite yetersizliği, glikozun kaslar tarafından tüketilmesini azaltarak kan şekerini yükseltir.
5. Enfeksiyonlar ve Hastalıklar
Grip, zatürre veya diğer enfeksiyonlar vücudun insülin dengesini bozabilir.
1. Hafif Hiperglisemi Belirtileri
Ağız kuruluğu ve susuzluk hissi
Sık idrara çıkma
Halsizlik ve yorgunluk
2. Orta Derecede Hiperglisemi Belirtileri
Baş ağrısı ve konsantrasyon güçlüğü
Cilt kuruluğu ve kaşıntı
Bulanık görme
3. Şiddetli Hiperglisemi Belirtileri
Mide bulantısı ve kusma
Bilinç bulanıklığı ve bayılma
Diyabetik ketoasidoz (DKA) riski
🚨 Önemli Not: Hiperglisemi uzun süre kontrol edilmezse, sinir hasarı, böbrek yetmezliği ve kalp hastalıkları gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
1. Açlık Kan Şekeri Testi
8 saat açlık sonrası yapılan testte, 126 mg/dL ve üzeri hiperglisemi olarak kabul edilir.
2. HbA1c (Hemoglobin A1c) Testi
Son 2-3 aylık kan şekeri seviyelerini gösterir ve %6,5’in üzeri diyabet teşhisi için belirleyicidir.
3. Oral Glukoz Tolerans Testi (OGTT)
Vücudun şekere verdiği yanıtı ölçer, 200 mg/dL’nin üzeri hiperglisemi olarak değerlendirilir.
1. Sağlıklı Beslenme ve Düşük Glisemik İndeksli Gıdalar Tüketme
Sebzeler, tam tahıllar, sağlıklı yağlar ve protein kaynakları tercih edilmelidir.
Rafine şeker ve basit karbonhidratlardan kaçınılmalıdır.
2. Fiziksel Aktiviteyi Artırma
Düzenli egzersiz, kasların glikoz tüketmesini sağlayarak kan şekerini dengelemeye yardımcı olur.
3. Su Tüketimini Artırma
Bol su içmek, fazla glikozun böbrekler yoluyla atılmasını destekler.
4. Stres Yönetimi
Meditasyon, yoga ve nefes egzersizleri kan şekerini dengelemeye yardımcı olabilir.
5. İlaç ve İnsülin Tedavisi
Doktor kontrolünde insülin veya diyabet ilaçları kullanılarak kan şekeri dengelenebilir.
🚨 Önemli Not: Hiperglisemi tedavi edilmezse, diyabetik ketoasidoz ve koma gibi ciddi durumlara yol açabilir.
KİTAP DÜNYASINDA
“The Diabetes Code” – Hiperglisemi ve diyabet yönetimi üzerine yazılmış bir rehber.
“Bright Spots & Landmines” – Diyabet ve hiperglisemi ile yaşam hakkında kişisel deneyimlere dayanan bir kitap.
SİNEMADA VE DİZİLERDE
“Steel Magnolias” – Diyabet ve hiperglisemi ile ilgili sahneler içeren bir film.
Hiperglisemi, kontrol edilmediğinde diyabetik komplikasyonlara yol açabilecek ciddi bir durumdur. Kan şekerini dengede tutmak için sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve stres yönetimi büyük önem taşır. Diyabet hastalarının düzenli kontrollerle kan şekeri seviyelerini takip etmeleri gerekmektedir.
