Kartacalı bir general olan Hannibal (M.Ö. 247-183), çocukluk döneminden sonraki hayatını Roma’yla savaşıp emsalsiz başarılar kazanarak geçirdi. En büyük başarısı ise Alpleri aşarak İtalya’yı işgal etmek oldu.
Hannibal, Akdeniz’de saldırgan bir genişleme politikası izleyen Roma’yla denizcilikle uğraşan Kartaca arasında meydana gelen üç büyük Pon Savaşından ilkinde Kartaca kuvvetlerine komutanlık yapan Hamilcar Barca’nın oğlu olarak dünyaya geldi. Hamilcar, Romalılar tarafından mağlup edilip, Sicilya’dan sürüldükten sonra Kartaca’nın kuvvetlerini İspanya’da yeniden yapılandırmak için canla başla işe koyuldu.
Henüz dokuz yaşındayken, babasına eşlik etmek için İspanya’ya giden Hannibal, ayrılmadan önce Roma’ya karşı düşmanlık için kutsal yemin etti. Bu yeminine hayatı boyunca sadık kaldı.
Hannibal, İspanya’daki başarılı seferlerin arasında büyüdü, M.Ö. 221’de kayın biraderi Hasdrubal’ın ölümünden sonra, henüz yirmi altı yaşındayken Kartacalı kuvvetlere başkomutan olarak atandı. Zekasının sınırlarını zorlayan, parlak taktikçi Hannibal, bazen kendisinin de katıldığı keşif birliklerini düşman karargahlarına yollardı. Her zaman düşmanı ağırdan alıyormuş gibi görünse de kıskaç hareketinin ustası olmuştu. İki yıl içinde İber Yarımadasında, Sanguntum hariç, Kartaca varlığını pekiştirdi. Roma uçbeyliği olan Sanguntum’u ise sekiz aylık bir işgalden sonra ele geçirdi. Fakat bu son olay, Roma ve Kartaca arasında ikinci Pon Savaşı (M.Ö. 218-201) olarak bilinen yeni bir çatışmayı fitilledi.
Hannibal cesaretiyle en muhteşem arkadan kıstırma hareketlerinden birini gerçekleştirerek kendisine dünya askerlik tarihinde emsalsiz bir yer kazandırdı. İtalya denizden çok iyi korunuyordu, bu yüzden Hanibal arkadan dolaşmaya karar verdi. Hannibal’in Roma’ya yürüyüşü M.Ö. 218 yılında başladı. Yeni Kartaca (şimdinin yeni İspanyol şehri Cartagena ) denilen yerden, aralarında süvari ve fillerin de bulunduğu 40,000 kişilik kuvvetle yola çıktı ve Pireneler’den güney Fransa’ya hücum edip, Col de Grimone ve Col de Cabre patikalarının ikisini de kullanarak Alpleri geçti. Bu, sıcak düzlüklerde yaşamaya alışmış bir ordu için olağandışı bir başarıydı. Düşman topraklarda, soğukta ve gerilla saldırılarında kaç tane askerin hayatını yitirdiği sadece tahminden ibaret olsa da, Hannibal beraberinde en az bir fil, piyade ve süvarilerle öteki yakada birden ortaya çıktı. İtalya’yı bu şekilde işgal etmesi Amerika’da yaşanan 11 Eylül saldırılarıyla eşdeğerdir: Roma afalladı. Hannibal güneye ilerledi, Trasimeno Gölü’nün civarında sonuçlanan ve çağdaşların suyun renginin Gaius Flaminius ordusunun kanıyla kırmızı olduğunu rivayet ettiği, bir dizi yorucu zaferin ardından Romalıların tüm ordusunu yoketti. Roma, bu şartlar altında alınmaya hazırdı, fakat Hannibal tereddüt etti.
Hannibal’in İtalya seferi on beş sene daha sürdü, fakat M.Ö. 216 yılında, Cannae’deki Aufidus Irmağı’nda Roma ordusuna karşı bir kez daha ezici üstünlük sağlamasına rağmen Romalıların savaş taktiklerini değiştirmesinden ötürü bir daha üstünlük sağlayamadı. Romalılar, meydan muharebesi yapmak yerine taciz ve yağmalarla düşman kuvvetlerini zayıflattılar ve Hannibal, aşamalı olarak güneyden çekilmek zorunda kaldı.
M.Ö. 204’te güçlü düşmanı Scipio üstünlüğü ele geçirince Kuzey Afrika’ya çıkarma yaptı; Hannibal, Kartaca’ya dönme emri verdi. İki general, M.Ö. 202’de Zama’da karşı karşıya geldi. Hannibal’in süvarileri saf değiştirip Romalıların tarafına geçince Scipio büyük bir zafer kazandı. Kartaca Roma’ya teslim oldu ve İkinci Pon Savaşı da, Scipio’nun zaferle dönüp Africanus lakabını almasıyla bitmiş oldu.
Hannibal, etkin bir lider olduğunu kanıtlarcasına barış zamanında canla başla çalışarak adeta Kartaca’yı yeniden yarattı. Fakat Roma’nın baskıları sonucunda sürgüne gönderildi. Romalılarla savaşmak için Suriye’ye gitti, fakat Suriye M.Ö. 190’da Romalıların eline geçince Hannibal daha da doğuya göç etmek zorunda kaldı. Sonunda, her zaman taktığı yüzüğündeki küçük kutucukta bulunan zehri içerek intihar ettiği Anadolu’daki Binitya’da ele geçirildi – M.Ö. 183 civarlarında.
‘Çoğu zaman vahşi ve kaba olarak tasvir edilen Hannibal aslında kültürlü bir Yunan alimiydi.’
Krolonoji
M.Ö. 247 Kartaca’da doğdu
M.Ö. 221 Başkumandanlığa atandı
M.Ö. 218 İkinci Pon Savaşı’nın başlangıcı
M.Ö. 218 İtalya’yı işgal etti
M.Ö. 217 Trasimeno Gölü’nde Gaius Flaminias’ı bozguna uğrattı
M.Ö. 216 Cannae’de Roma ordusunu hezimete uğrattı
M.Ö. 203 Kartaca’ya geri döndü
M.Ö. 202 Scipio Africanus tarafından Zama’da bozguna uğratıldı
M.Ö. 183 Kendisini zehirleyerek öldürdü
‘Pon Savaşları’
