Karanlığın ve ölüler ülkesinin hâkimi, Antik Yunan mitolojisinin sessiz tanrısı.
Hades (Yunanca: ᾍδης / Ἅιδης; İngilizce: Hades, Almanca: Hades, Fransızca: Hadès), Antik Yunan mitolojisinde yeraltı dünyasının ve ölülerin tanrısıdır. Kronos ile Rhea’nın oğludur; Zeus ve Poseidon’un kardeşidir. Titanların yenilgisinden sonra evren üç kardeş arasında paylaştırılmış, gökyüzü Zeus’a, denizler Poseidon’a, yeraltı ise Hades’e verilmiştir.
Hades, kimi zaman tanrı ile yönetimindeki ölüler diyarının kendisiyle eşanlamlı olarak kullanılır. Batı dillerinde “hell” kavramıyla özdeşleştirilse de Antik Yunan’da Hades, cehennemden çok ölülerin nötr mekânıdır.
Homeros’un destanlarından itibaren Hades, karanlık ve kasvetli bir ülke olarak tasvir edilmiştir. Ancak bu kasvet, Hades’in zalimliği değil, ölümün kaçınılmazlığını yansıtır. O, ölülerin efendisidir fakat onların celladı değildir.
Antik tragedyalarda ve mitlerde Hades, genellikle Persephone mitiyle anılır. Yeraltı kraliçesi Persephone’yi kaçırarak kendisine eş yapar. Bu mit, mevsim döngüsünü açıklayan en önemli anlatılardan biridir.
Roma mitolojisinde Hades, “Pluto” adıyla zenginlik ve yeraltı madenlerinin tanrısı olarak anılmıştır. Orta Çağ’da Hristiyan etkisiyle Hades, cehennem kavramıyla karışmıştır. Günümüzde ise edebiyattan sinemaya birçok eserde ölüm ve karanlıkla özdeşleşen bir figür olarak yaşamaktadır.
► Hades neden korkutucu kabul edilir?
Çünkü ölümün efendisidir. İnsanlar ölümden korktukları için Hades de korkutucu bir figür hâline gelmiştir.
► Hades kötü bir tanrı mıdır?
Hayır. O, şeytani bir figür değil; düzeni sağlayan, ölülerin efendisi olan bir tanrıdır. Yunan mitolojisinde “mutlak kötü” kavramı yoktur.
► Hades ile Persephone’nin hikâyesi neyi anlatır?
Doğa döngülerini. Persephone’nin yeraltına inişi kışı, yeryüzüne dönüşü ise baharı simgeler.
► Hades ile Hristiyanlıktaki cehennem aynı şey midir?
Hayır. Hades, Antik Yunan’da nötr bir ölüler ülkesidir; Hristiyanlıkta ise cehennem, günahkârların cezalandırıldığı yerdir.
► Günümüzde Hades nasıl yorumlanıyor?
Modern edebiyat, oyunlar ve filmlerde Hades genellikle ölümün, gizemin ve karanlık gücün sembolü olarak işlenmektedir.
Edebiyat: Dante’nin İlahi Komedya’sı ve modern fantezi romanlarında Hades göndermeleri.
Sinemada: Disney’in Hercules filminde karizmatik ama entrikacı bir karakter olarak.
Oyunlarda: Hades (Supergiant Games, 2020) oyunu, mitolojiye yeni bir yorum getirerek büyük ilgi görmüştür.
Müzikte: Opera ve senfonik eserlerde Hades temaları sıkça işlenmiştir.
Hades, ölümün kaçınılmazlığını temsil eden mitolojik bir figürdür. Ne şeytan ne de kahramandır; o, yalnızca evrenin dengesinde kendisine düşen payı üstlenir. Bu yönüyle insanlığın ölüme bakışındaki en eski simgelerden biri olmuştur.
► İRAN MİTOLOJİSİ
► İSKANDİNAV MİTOLOJİSİ
► VALHALLA
► SÜMER MİTOLOJİSİ
► 12. GEZEGEN
