Değişimi yukarıdan değil, aşağıdan başlatan toplumsal dinamizm.
Grassroots (İngilizce: Grassroots, Almanca: Basisbewegung, Fransızca: Mouvement de base), kelime anlamıyla “çimen kökleri”dir. Siyasette, toplumda ve kültürde “tabandan gelen hareket”i ifade eder. Yani kararların, fikirlerin ve eylemlerin elitlerden veya merkezî otoritelerden değil, halkın gündelik yaşamından ve yerelden doğmasıdır.
Kavram, 19. yüzyılın sonlarında ABD siyasetinde kullanılmaya başlandı. Demokratik süreçlerde, halkın iradesinin parti elitlerine karşı etkisini vurguluyordu. 20. yüzyılda sivil haklar hareketi, feminist hareket, çevre hareketleri ve işçi direnişleri grassroots örgütlenmelerin güçlü örneklerini oluşturdu.
Günümüzde grassroots kavramı yalnızca siyasal alanda değil; kültür, spor, teknoloji ve sanat gibi alanlarda da “yerelden yükselen” girişimleri anlatmak için kullanılır. Dijital çağda sosyal medya, grassroots hareketlerin küresel ölçekte hızla örgütlenmesine zemin hazırlamıştır.
► Grassroots hareketleri elitlerden ayıran nedir?
Elit hareketleri yukarıdan aşağıya işler; grassroots hareketleri ise tabandan, sıradan yurttaşların örgütlenmesiyle gelişir.
► En bilinen grassroots örnekleri hangileridir?
ABD’de sivil haklar hareketi, Güney Afrika’da Apartheid karşıtı mücadele, kadın hakları ve çevre hareketleri en bilinen örneklerdir.
► Grassroots hareketleri neden güçlüdür?
Çünkü yerel deneyimlerden doğar ve katılımcıların gerçek ihtiyaçlarını yansıtır. Bu, onların meşruiyetini ve sürdürülebilirliğini artırır.
► Dijital çağ grassroots’u nasıl dönüştürdü?
Sosyal medya, taban hareketlerini hızla örgütler hâle getirdi. “Occupy Wall Street” ve “Arap Baharı” gibi hareketler bunun örnekleridir.
► Grassroots kavramı yalnızca siyasette mi kullanılır?
Hayır. Sporun amatör liglerinden müzik festivallerine, açık kaynak yazılım hareketinden mahalle girişimlerine kadar birçok alanda kullanılabilir.
Siyasette: Barack Obama’nın 2008 seçim kampanyası, grassroots örgütlenmenin gücüyle örnek gösterilir.
Müzikte: Punk ve indie müzik sahneleri, grassroots kültürün sanat alanındaki yansımasıdır.
Sinemada: Belgesel sinema, çoğu kez grassroots aktivizmin sesi olmuştur.
Teknolojide: Açık kaynak yazılım toplulukları, grassroots üretim ve paylaşım kültürünün dijital izdüşümüdür.
Grassroots, halkın kendi gündelik deneyimlerinden doğan enerjiyi örgütlü bir güce dönüştürme biçimidir. Katılımcılığı ve yerelliğiyle toplumsal değişimin motoru olmuştur. Küreselleşen dünyada bile yerelin sesi olmaya devam etmektedir.
► PROTESTO
► SİVİL İTİAATSİZLİK
► DİJİTAL VİCDAN
► POPÜLER KÜLTÜR
► SOSYAL ADALET
