David Ben-Gurion (1886 – 1973) tüm yaşamını Filistin topraklarında Yahudi anavatanını kurmaya adadı; İsrail’in ilk Başbakanı ve kurucu atasıydı.
David Gruen adıyla 1886’da bugün Polonya’nın bir parçası, o günlerde ise Rusya’ya ait olan Plonsk’ta dünyaya geldi. Avukat ve ateşli bir Siyonist olan babasının kurduğu Yahudi okulunda eğitim gördü. Babasının, Yahudileri, asıl vatanlarına kavuşturmayı amaçlayan Siyonist davasına duyduğu şiddetli inancı miras alan Gurion, daha on sekiz yaşındayken Varşova Yahudi okulunda öğretmenliğe başladı. Aynı zamanda Siyonizmin Emekçileri adlı sosyalist – Siyonist bir gruba katıldı. Daima öğrenen ve yazan Gurion ömrünü ilme adamıştı.
1906’da o zamanlar Osmanlı İmparatorluğu’nun bir parçası olan Filistin’e göç etti; Buradakileri Yahudilerin bu toprakları tekrar işlemeye başlamaları gerektiğine inandırdı ve daha sonra Kibbutz hareketine dönüşecek olan ilk tarım işçileri komününü kurdu. Yahudilerin meşru müdafaa hareketi olan Hashomer’i (Gözcü) kurdu ve İbranice yayımlanan Achdut (Birlik) adlı gazetenin editörü oldu. Filistin’deyken İbranicede ‘genç aslanın oğlu’ anlamına gelen Ben-Gurion soyadını aldı.
Osmanlı Devleti tarafından Birinci Dünya Savaşının patlak vermesiyle birlikte 1915’te sınır dışı edilerek Mısır’a gönderildi. Sosyalist – Siyonist davası adına New York’a gitti; burada Rus göçmeni Paula Munweis ile evlendi. Britanya, Filistin’in hakimiyetini, parçalanan Osmanlı Devletinden geri alarak Siyonistlerin Yahudi vatanı umutlarını artıran Balfour Bildirisi’ni ilan edince Ben-Gurion, Britanya Ordusunun Yahudi Lejyonuna kaydedildi ve vatanına uğruna savaşmak için yola çıktı. Fakat Filistin’e ulaştığında savaş çoktan bitmişti.
Britanya Mandası altında, 1920’de Histadrut Yahudi işçilerin milli konfederasyonunu kurarak sendika siyasetine atıldı. Histadrut deyim yerindeyse ‘devlet içinde devleti’ andırıyordu, Ben-Gurion ise fiili yerel yönetimin başındaydı. On yıl sonra Ben-Gurion, İsrail İşçi Partisini kurdu; 1935’te Dünya Siyonist Hareketinin Başkanı seçildi ve Filistin’deki Yahudi Ajansının başına geçti. Ben-Gurion 1939’a kadar Britanya ile işbirliği içersindeydi; ancak Britanya, Arap baskılarına boyun eğerek Yahudi göçlerini durdurduğu zaman araları açıldı. O günden itibaren Britanya’ya karşı mücadelede giderek öncü bir rol oynamak için kolları sıvadı; 1939 – 45 savaşının ardından açıkça isyan çağrısı verdi ve gerilla saldırılarına müsamaha gösterdi.
Mayıs 1948’de Tel Aviv’deki bir apartman dairesinin balkonundan İsrail Devletini ilan etme şerefine erdi. Hemen ardından yer altı güçlerini bir orduda birleştirdi ve genç ulusun Başbakanı, Arap komşularıyla yaptığı ilk savaş yoluyla da Savunma Bakanı oldu. Savaş iki taraf için de büyük yıkıma yol açtı – binlerce Arap’la birlikte Yahudi nüfusunun yüzde biri hayatını kaybederken, yarım milyondan fazla Filistinli evinden oldu. Savaşın ardından Ben-Gurion ülkenin hızla toparlanmasına çalıştı – kibbutz hareketi, yeni şehirlerin inşası, tek bir milli eğitim sisteminin oluşturulması, ulusal su rezervinin kurulması, toprakların yeşillendirilmesi, büyük göç akınının kabulü çalışmaları arasındaydı. On üç yıllık başbakanlığı boyunca İsrail’in nüfusu yarım milyondan 1.5 milyona ulaşarak üçe katlandı.
1953’te hükümet işlerinden el etek çekerek Negev Çölündeki öncü yerleşim birimlerinden Sde Boker’daki kibbutz evinde yaşamaya başladı. Fakat iki yıl sonra hükümet işlerine başlangıçta Savunma Bakanı, sonrasında tekrar Başbakan olmak üzere geri döndü. İsrail’i 1956 Süveyş Savaşı’nın içine çekti; Britanya ve Fransa’nın başarısızlıkla sonuçlanan Mısır istilasına katılarak özetle Sina Yarımadasını işgal etti.
Ben-Gurion 1963’de Başbakanlıktan çekildi; fakat kurduğu hizip partilerden Parlamento üyesi olarak Haziran 1970’e kadar aktif siyasete devam etti. Gümüş renkli saçları artık sadece tepesi açılan kafasının iki yanından darmadağın gözükür vaziyette son kez Sde Boker’e, yazmak üzere inzivaya çekildi. Üç yıl sonra 1973 Yom Kippur Savaşının gölgesinde hayata veda etti.
KRONOLOJİ
1886 16 Ekimde Polonsk, Polonya’da doğdu
1906 Filistin’e göç etti
1914 Osmanlı Devleti tarafından sınır dışı edildi; New York’un yolunu tuttu
1917 Filistin’e döndü
1948 İsrail Devletini ilan etti; Başbakanı oldu
1953 Hükümeti bıraktı
1955 Tekrar Başbakan oldu
1963 İstifa etti
1970 Siyaset hayatından çekildi
1973 1 Aralıkta Sde Boker’de öldü
‘Diğerlerinin ne söylediğinin bir önemi yoktur, asıl mesele Yahudilerin ne yaptığıdır’
BİR ULUSUN MİMARI
