VÜCUTTA aşırı miktarda kortizol hormonu üretimi sonucunda ortaya çıkan bir durumdur. Kortizol normalde böbrek üstü bezleri tarafından yapılan bir hormondur ve yaşam için gereklidir.
Bu hormon kişinin hastalık gibi stresli durumlara yanıt vermesini sağlar. Hemen hemen bütün vücut dokularına etkisi bulunur. Vücutta çok fazla kortizol üretilmesi, nedenine bakılmaksızın Cushing sendromu olarak adlandırılır.
Karın bölgesinde kilo artışı ile birlikte halk arasında “ay dede yüzü” olarak bilinen yüzde yuvarlaklaşma fiziksel belirtileridir. İlaçla ve cerrahi yolla tedavisi yapılan cushing sendromu hastalığına zamanında müdahale edilmemesi ise tehlikeli sonuçlar doğurabilir.
Cushing sendromu genellikle şu belirtilerle ortaya çıkar:
* Kilonun karın bölgesinde toplanması (Santral obezite)
* Kol ve bacaklarda incelik, yüzde yuvarlaklaşma
* Yüz kızarıklığı
* Omuzlar arasında kilo alımı ve yağ dokusu birikintileri
* Karın, kalça, uyluk, göğüs ve koltuk altlarında pembe veya mor çatlaklar
* Cildin kırılganlaşması ve kolay morarması
* Yaraların iyileşmesinin yavaşlaması
* Ciltte akne veya sivilce oluşumu
* Aşırı terleme
* Kas zayıflığı
Cushing Sendromu Tanısı Nasıl Konulur?
Kortizol fazlalığının tanısı, bulguları olan kişilerde kan, idrar ve tükürükte kortizol düzeyleri incelenerek ve kortizolün baskılanmadığını ölçen testlerle konulur. Ayırıcı tanı için ise MR, tomografi gibi görüntüleme yöntemlerinden yararlanılır. Bazı durumlarda daha ileri anjiyografik işlemler de gerekebilir.
İdrar ve kan testleri; hormon seviyelerini ölçerek vücudun aşırı kortizol üretip üretmediğini göstermektedir. İdrar testi için hastalardan 24 saatlik bir süre içinde idrarını toplaması istenebilir. Bununla birlikte ilgili doktor kortizolü uyarmak veya baskılamak için hormon ilaçları kullanılmadan önce ve sonra kortizol seviyesinin ölçülmesini sağlayan başka özel testler de önerebilir.
Tükürük testi; normalde gün boyunca kortizol seviyeleri yükselip düşerken, Cushing Sendromu olmayan kişilerde kortizol seviyeleri akşamları önemli ölçüde azalmaktadır. Tükürük testinde gece geç saatlerde hastadan toplanan küçük bir tükürük örneği ile kortizol seviyesinin analiz edilmesi sağlanarak, hastalığın varlığı veya yokluğu belirlenebilir.
BT veya MR taramaları, tümörler gibi anormallikleri tespit etmek için hipofiz ve böbrek üstü bezlerinin görüntülenmesini sağlar.
Bu testler, Cushing sendromunun teşhis edilmesine yardımcı olur ve büyümüş yumurtalıklara sahip kadınlarda bir hormon bozukluğu olan polikistik yumurtalık sendromu gibi diğer tıbbi durumların dışlanmasını sağlar. Depresyon, yeme bozuklukları ve alkolizmin de kısmen Cushing sendromunu taklit edebileceği unutulmamalıdır.
