TOPRAKLARI ve sınırları üzerinde etkili kontrolden yoksun, temel güvenlik ve kalkınma işlevlerini yerine getirme yeteneğini kaybetmiş devlet…
Çökmüş (başarısız) devletin ortak özellikleri arasında vergi tahsilatı, kolluk kuvvetleri, güvenlik güvencesi, bölgesel kontrol, siyasi veya sivil ofis personeli ve altyapı bakımı yapamayan bir hükümet yer alır. Bu gerçekleştiğinde, yaygın yolsuzluk ve suç, devlet ve devlet dışı aktörlerin müdahalesi, mültecilerin ortaya çıkması ve nüfusun istemsiz hareketi, keskin ekonomik gerileme ve hem devlet içinden hem de dışından askeri müdahalenin meydana gelmesi çok daha olasıdır.
1990’larda ortaya çıkan terim, başlangıçta Somali’deki durumu karakterize etmek için kullanıldı. Ülke, 1991’de diktatörü Siad Barre’yi deviren ve ülkenin klanları arasında iç çatışmalara yol açan bir darbenin ardından kargaşaya sürüklendi.
2020’lerin başında Afganistan, Orta Afrika Cumhuriyeti, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Haiti, Libya, Mali, Myanmar, Somali, Güney Sudan, Sudan, Suriye ve Yemen çökmüş (başarısız) devletler olarak tanımlandı. Lübnan’ın ve Güney Afrika’nın da yakın gelecekte başarısız devletler olma yolunda olabileceğine dair endişeler bulunmakta…
Devletlerin yönetişim düzeyini tanımlamak için çeşitli ölçütler geliştirilmiştir ve bir devleti başarısız olarak kabul etmek için gereken belirli hükümet kontrolü düzeyine ilişkin yetkililer arasında önemli farklılıklar vardır. 2023 yılında, bir düşünce kuruluşu olan Barış Fonu, Kırılgan Devletler Endeksi’nde en hassas kategorilerinde on iki ülke belirledi. Bir devleti resmi olarak “başarısız” olarak tanımlamak, önemli jeopolitik sonuçları olan tartışmalı bir karar olabilir.
Durum başarısızlığının ölçüm yöntemleri genellikle nicel ve nitel yaklaşıma ayrılır.
Sosyal göstergeler:
Demografik baskılar
Mülteciler veya ülke içinde yerinden edilmiş kişiler
Grup şikayeti
İnsan kaçışı ve beyin göçü
Ekonomik göstergeler:
Eşitsiz ekonomik gelişme
Yoksulluk ve ekonomik gerileme
Siyasi ve askeri göstergeler:
Devlet meşruiyeti
Kamu hizmetleri
İnsan hakları ve hukukun üstünlüğü
Güvenlik aparatı
Hizipleşmiş seçkinler
Dış müdahale
