CNI (Centro Nacional de Inteligencia), İspanya’nın ana istihbarat teşkilatıdır ve ülkenin ulusal güvenliğini sağlamak, terörle mücadele etmek ve dış tehditleri analiz etmek gibi görevleri üstlenir. 2002 yılında kurulan teşkilat, İspanya hükümetine istihbarat sağlama konusunda en yetkili kurumdur.
CNI, İspanya Başbakanlığı’na bağlıdır ve doğrudan Savunma Bakanlığı ile koordineli çalışır. Teşkilat, hem iç güvenlik hem de uluslararası istihbarat operasyonları yürütmesiyle bilinir.
İspanya’nın modern istihbarat yapılanması, Francisco Franco dönemine kadar uzanır.
İspanyol İç Savaşı (1936-1939): Franco yönetimi, istihbarat toplamak için çeşitli gizli yapılar kurdu.
Franco Dönemi (1939-1975): Servicio Central de Documentación (SECED) adlı teşkilat, rejimin istihbarat ayağı olarak görev yaptı.
Demokrasiye Geçiş ve CESID (1977-2002): İspanya, Franco sonrası dönemde CESID (Centro Superior de Información de la Defensa) adını alan yeni bir istihbarat servisi oluşturdu.
2002 – CNI’nin Kuruluşu: CESID’in yerine, İspanya’nın modern istihbarat servisi olan CNI kuruldu.
CNI, İspanya’nın NATO ve Avrupa Birliği ile güvenlik iş birlikleri çerçevesinde istihbarat faaliyetlerini yürütmektedir.
CNI, hem iç hem de dış tehditlere karşı stratejik istihbarat çalışmaları yürüten bir teşkilattır.
Ulusal Güvenlik ve Terörle Mücadele
ETA (Bask ayrılıkçı terör örgütü) ve Cihadist gruplara karşı operasyonlar yürütmektedir.
İspanya içindeki terör tehditlerini tespit etmek ve önlemek için çalışır.
Siber Güvenlik ve Elektronik Dinleme
Dijital ortamda casusluk ve siber tehditlerle mücadele eder.
İspanyol hükümetinin resmi iletişim ağlarını korur.
Uluslararası İstihbarat Operasyonları
Afrika ve Latin Amerika’da casusluk faaliyetleri yürüttüğü bilinmektedir.
Avrupa Birliği’nin istihbarat koordinasyonuna katkı sağlar.
İspanyol Kraliyet Ailesi ve Devlet Güvenliği
CNI, İspanyol hükümeti ve Kraliyet Ailesi’nin güvenliğinden sorumlu birimler bulundurur.
CNI, yıllar içinde bazı büyük tartışmalara neden olan olaylarla gündeme gelmiştir.
2017 Katalonya Bağımsızlık Referandumu
CNI, Katalonya’nın bağımsızlık girişimlerine karşı operasyonlar yürüttü.
CNI’nin, referandum sürecinde bilgi sızdırma ve casusluk faaliyetleri gerçekleştirdiği iddia edildi.
Pegasus Casus Yazılım Skandalı (2022)
CNI’nin, İspanyol siyasetçileri ve Katalan ayrılıkçı liderleri gözetlemek için Pegasus casus yazılımını kullandığı ortaya çıktı.
Bu olay, hükümet içinde kriz yarattı ve CNI başkanı görevden alındı.
11 Mart 2004 Madrid Tren Saldırıları
El Kaide bağlantılı terör saldırısında 191 kişi hayatını kaybetti.
CNI, istihbarat eksikliği nedeniyle eleştirildi.
CNI, uluslararası istihbarat topluluklarıyla yakın iş birliği içinde çalışmaktadır.
Avrupa Birliği İstihbarat Ağı (EU INTCEN): AB ülkeleriyle bilgi paylaşımı yapar.
NATO İstihbarat İş Birliği: Askeri ve terörle mücadele operasyonlarında NATO ile ortak hareket eder.
ABD ile İş Birliği: CIA ve NSA ile Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Latin Amerika’daki istihbarat operasyonlarında iş birliği yapar.
CNI, casusluk ve istihbarat konulu popüler kültür eserlerinde zaman zaman yer almıştır.
La Casa (CNI’nin Gizli Dünyası) – Ignacio Cembrero (CNI’nin bilinmeyen yönlerini anlatan bir araştırma kitabı.)
Espías y traidores – Fernando Rueda (İspanyol istihbarat teşkilatlarının operasyonları hakkında detaylı bilgiler sunar.)
La Casa de Papel (Netflix) – İspanyol istihbarat servislerine göndermeler içeren bir yapım.
El Ministerio del Tiempo – Zaman yolculuğu ve istihbarat ilişkisini işleyen İspanyol dizisi.
El espía que surgió del frío – Soğuk Savaş dönemi casusluk faaliyetlerini anlatan bir film.
CNI, İspanya’nın en önemli istihbarat teşkilatıdır ve terörle mücadele, siber güvenlik ve uluslararası casusluk operasyonlarında aktif bir rol oynar.
Tarihi boyunca tartışmalı operasyonlara imza atmış, Katalonya krizi, Pegasus casus yazılımı skandalı ve Madrid tren saldırıları gibi olaylarla gündeme gelmiştir.
NATO, AB ve ABD ile ortak operasyonlar yürütmekte ve uluslararası istihbarat ağlarıyla koordineli çalışmaktadır.
İspanyol güvenlik politikalarının şekillenmesinde etkili bir kurum olup, özellikle İspanya’nın iç güvenliği ve Avrupa’daki istihbarat faaliyetleri açısından kritik bir role sahiptir.
