Sömürge hayallerini besleyen, efsanelerle süslenmiş kayıp zenginlik diyarı.
Cibola (İngilizce: Cíbola, Almanca: Cíbola, Fransızca: Cíbola), 16. yüzyılda İspanyol fatihlerin Amerika kıtasında aradığı, efsanevi “Yedi Altın Şehir”den biridir. Efsaneye göre bu şehirler, zenginlik ve altınla dolu, çöllerin ve dağların ardında gizlenmişti. Cibola, özellikle günümüz New Mexico ve Arizona bölgelerinde konumlandırılmış; İspanyol kâşiflerin hırslarını ve sömürgeci hayallerini körüklemiştir.
Efsanenin kökeni, İspanyolların Meksika’yı fethettikten sonra daha kuzeydeki topraklara dair duydukları söylentilere dayanır. 1539’da Fray Marcos de Niza, kuzeye yaptığı keşif gezisinde zengin şehirler gördüğünü iddia etti. Ardından 1540’ta Francisco Vázquez de Coronado büyük bir sefer düzenledi. Ancak ulaşılan yer, zenginlikten ziyade Zuni halkının yaşadığı mütevazı köylerdi.
Bu başarısızlık, İspanyol tacının büyük hayal kırıklığına yol açsa da, Cibola efsanesi Amerika kıtasının keşif tarihinin önemli bir parçası hâline geldi. Efsane, Avrupalıların “sınırların ötesinde bir cennet” arayışını ve aynı zamanda yerli halklara yönelik sömürgeci bakışını yansıtır.
İspanyol söylencelerinde, Müslümanların İberya’yı fethinden kaçan yedi piskoposun kurduğu efsanevi şehirlerden söz edilirdi. Bu motif, Yeni Dünya’ya taşındı.
Büyük kayıplar, açlık ve başarısızlıkla. Altın bulunamadı; ama Amerika’nın güneybatısına dair ilk ayrıntılı Avrupalı kayıtlar bu sefer sayesinde elde edildi.
Zuni köyleri yağmalandı ve birçok yerli şiddete maruz kaldı. Efsane, sömürgeci şiddetin meşrulaştırılmasında bir araç oldu.
Bugün “Cibola”, hem ABD’nin güneybatısındaki tarihsel yerleşimleri hem de “ulaşılması imkânsız zenginlik hayali”ni simgeleyen bir metafor olarak kullanılır.
Evet. Eldorado, Quivira ve Atlantis gibi “kayıp zenginlik” anlatılarıyla birlikte anılır.
Edebiyat: Washington Irving, Coronado seferlerini romantik bir üslupla anlatır.
Sinema ve TV: Cibola, hazine avı temalı yapımlarda sık sık “kayıp şehir” motifinin bir çeşitlemesi olarak yer alır.
Oyunlar: Strateji ve macera oyunlarında, Cibola efsanesi “keşif hedefi” olarak karşımıza çıkar.
Cibola efsanesi, gerçeklikten çok hayali beslemiş; ama aynı zamanda keşifler, sömürgecilik ve yerli halkların tarihindeki kırılma noktalarından birine dönüşmüştür. Altın bulunamamış; fakat Avrupa’nın Amerika’daki genişleme süreci için kalıcı bir dönüm noktası olmuştur.
► EL DORADO
► ATLANTİS
► ULTIMA THULE
► SÖMÜRGECİLİK
► KAYIP KITA MU
