Bilezikler şıngırdamıyor artık; bağırıyor. Lüksün göz alıcı değil, göz kamaştırıcı hâline “bling-bling” diyoruz. Peki ya bu kültür ne anlatıyor?
Bling-bling kültürü, görkemli takılar, marka fetişizmi ve göz alıcı tüketim objeleriyle sergilenen gösterişli yaşam tarzını ifade eder. Bu kavram, yalnızca zenginliğin simgesel gösterimi değil; aynı zamanda ait olunmak istenen sosyal sınıfa dair estetik bir iddiadır. Genellikle hip hop altkültürüyle ilişkilendirilen bu anlayış, büyük kolyeler, altın dişler, parıltılı saatler, pahalı arabalar ve ultra lüks giyim gibi unsurlarla somutlaşır. Bling-bling, sadece bir stil değil, tüketim üzerinden kurulan bir kimlik biçimidir.
“Bling-bling” deyimi, ilk kez 1999 yılında Amerikalı rapçi B.G.’nin aynı adlı şarkısıyla yaygınlaştı. Ancak kökeni, 1980’lerin sonunda Afro-Amerikan toplulukların ekonomik başarıyı simgelemek üzere taktıkları büyük altın zincirlere kadar uzanır. Bu estetik, bir yandan yoksulluktan gelen sanatçıların yükselişini görünür kılarken, diğer yandan bir tür karşı-modern itiraz olarak şekillendi: “Siz bana değer biçmediniz, ben değerimi kendim göstereceğim.”
2000’li yıllarda Jay-Z, Lil Wayne, Missy Elliott ve 50 Cent gibi isimlerle küreselleşen bu kültür; moda markaları, sporcular ve influencer’lar üzerinden popüler kültürün farklı alanlarına da yayıldı. Bugün sosyal medya, bling-bling kültürünün vitrini gibidir.
Bling-bling neyi simgeler?
Bling-bling; zenginliği, başarıyı ve “görünür olma” arzusunu simgeler. Gösteriş, yalnızca estetik değil aynı zamanda bir tür varoluş bildirisidir: “Buradayım ve önemsenmeliyim.”
Bu kültür neden eleştiriliyor?
Çünkü çoğu zaman maddi gösteriş, estetik değerin önüne geçer. Eleştirmenler, bling-bling’in içerikten çok dış görünüşe dayalı bir yüzeysel kültürü beslediğini öne sürer. Aynı zamanda tüketim bağımlılığı, marka takıntısı ve toplumsal eşitsizlikleri meşrulaştırma riski barındırır.
Bling-bling kimler için bir güç ifadesidir?
Yoksulluk, ırkçılık veya dışlanmışlık deneyimi yaşamış gruplar için bling-bling; geçmişin yok sayılmalarına karşı bir “parıltılı intikam” biçimidir. Bu yüzden Afro-Amerikan topluluklar başta olmak üzere pek çok kişi için bling-bling, bir “sessiz devrim”dir.
Sadece hip hop ile mi sınırlı?
Hayır. Bugün lüks influencer’lardan futbol yıldızlarına, Latin trap sanatçılarından K-pop gruplarına kadar birçok farklı kültürde bling-bling estetiği yer bulmuştur. Moda endüstrisi de bu tarzı pazarlanabilir bir unsur olarak sahiplenmiştir.
Bling-bling kültürü sona mı erdi?
Hayır, ama evrildi. 2020’li yıllarda gösteriş artık daha “cool”, daha “sessiz lüks” adı altında şekilleniyor. Ancak bu, bling-bling’in yok olduğu anlamına gelmiyor. Sadece vitrini değişti: Instagram’dan TikTok’a, altın zincirden NFT koleksiyonlarına.
Kitap dünyasında:
Thomas Chatterton Williams – Losing My Cool: Siyah gençlik, hip hop ve stilin kimlik yaratmadaki gücü üzerine.
Naomi Klein – No Logo: Marka kültürünün nasıl kimlik inşa ettiğini anlatan bir klasik.
Sinemada:
Bling Ring (2013): Gençlerin ünlülerin evlerini soyarak “bling” estetiğine ulaşma arzusunu işler.
Hustlers (2019): Gösterişli yaşam tarzı, sınıf atlama hırsı ve tüketim toplumu eleştirisi.
Müzikte:
Jay-Z, 50 Cent, Cardi B gibi sanatçılar, bling kültürünün müzikle nasıl iç içe geçtiğinin en somut örnekleri.
Bling-bling kültürü; yalnızca mücevher, etiket ya da ışıltı değildir. Aynı zamanda bastırılmışların görünürlük hakkıdır. Ancak bu parıltı, zaman zaman “tüketilmek için yaratılmış” bir gösteriye de dönüşebilir. Bling-bling, bir yandan özgürlük ve başarı hissi verirken, diğer yandan kapitalist sistemin en güçlü manipülasyon araçlarından biri hâline gelir. Sonuç olarak: gösteriş bazen özgürleştirir, bazen zincirler.
