Bir ülkenin ekonomisi bazen tek bir ekranda okunabilir. O ekranın adı, Türkiye’de Borsa İstanbul’dur.
BIST (İng. Borsa Istanbul; Alm. Börse Istanbul; Fra. Bourse d’Istanbul), Türkiye’nin menkul kıymetler borsasıdır.
Hisse senetleri, vadeli işlemler, borçlanma araçları, kıymetli madenler ve döviz piyasalarının alım satımı burada yapılır.
BIST, yalnızca bir yatırım alanı değil, Türkiye ekonomisinin nabzını tutan bir göstergedir.
2013 yılında İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB), Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB) ve İstanbul Altın Borsası’nın birleşmesiyle kurulmuştur.
Logo olarak, eski Osmanlı hat sanatını çağrıştıran “lale” motifiyle Türkiye’nin modernleşme sürecinde gelenek ve teknolojinin birleşimini simgeler.
Türkiye’de organize borsa faaliyetleri 1985’te kurulan İstanbul Menkul Kıymetler Borsası ile başladı.
1986’da ilk işlemler yapıldığında, sadece 36 şirket halka açık durumdaydı.
1990’larda elektronik alım-satım sistemine geçildi; 2000’lerle birlikte uluslararası yatırımcıların ilgisi arttı.
2013’te yapılan birleşme sonrasında borsa “BIST” adını aldı.
Aynı yıl çıkarılan Sermaye Piyasası Kanunu, kurumsal yatırımcıları ve teknolojik altyapıyı güçlendirdi.
Bugün BIST, hem bireysel hem kurumsal yatırımcıların işlem yaptığı bölgesel bir finans merkezidir.
Özellikle BIST 100 Endeksi, Türkiye’nin ekonomik yönelimini gösteren temel göstergelerden biri hâline gelmiştir.
Bu endeks, borsada işlem gören en büyük ve likit 100 şirketin performansını ölçer; medyada sıkça “piyasanın barometresi” olarak anılır.
Borsa İstanbul, yalnızca finans dünyasının değil, popüler kültürün de parçasıdır.
1980’lerin “borsa furyası” romanlarda, televizyon dizilerinde ve sinemada birer toplumsal metafora dönüşmüştür.
Reha Erdem’in Korkuyorum Anne filminde borsa ekranları, bireyin tedirginliğini temsil ederken;
dizilerde “Borsa düştü” repliği, ekonomik panik ve bireysel hırsın kısa özeti olmuştur.
Son dönemde borsaya yatırım yapan genç kuşak, TikTok ve YouTube gibi platformlarda “küçük yatırımcı” kimliğini ironik bir şekilde yeniden üretmektedir.
Bu yönüyle BIST, yalnızca bir piyasa değil, toplumsal bir rüyalar ve hayal kırıklıkları sahnesidir.
► Borsa İstanbul’un dünya borsaları içindeki yeri nedir?
BIST, işlem hacmi bakımından gelişmekte olan piyasalarda orta-üst düzeyde yer alır. MSCI Gelişen Piyasalar Endeksi’nde Türkiye’nin ağırlığı %1 civarındadır.
► BIST 100 nedir ve neden önemlidir?
BIST 100, borsada işlem gören en büyük 100 şirketin performansını ölçen göstergedir. Bankalar, enerji, telekomünikasyon ve sanayi şirketleri bu endekste yoğunlaşır.
► Halka arz ne demektir?
Bir şirketin sermayesinin belirli bir kısmını yatırımcılara açmasıdır. Son yıllarda Türkiye’deki halka arz dalgası, finansal okuryazarlığı artırmıştır.
► BIST’e yatırım yapmak riskli midir?
Tüm borsalar gibi risk taşır; ancak uzun vadeli ve temettü odaklı yatırımlar, portföy çeşitlendirmesiyle denge sağlayabilir.
► Borsa İstanbul neden uluslararası yatırımcılar için önemli?
Coğrafi konumu, dinamik piyasa yapısı ve enerji, savunma, teknoloji gibi stratejik sektörlerdeki büyüme potansiyeli nedeniyle yabancı yatırımcıların ilgisini çeker.
Borsa İstanbul, yalnızca ekonomik göstergelerin değil, toplumsal duyguların da merkezidir.
Korku, umut, belirsizlik ve cesaretin aynı anda dalgalandığı bir aynadır.
BIST’in grafiklerinde sadece rakamlar değil, Türkiye’nin ekonomik ruh hâli de izlenir.
► AYI PİYASASISI
► ENFLASYON
► KAMU BORCU
► DİKKAT EKONOMİSİ
► HİSSEDİLEN ENFLASYON
