BİREYİN derin bir yetersizlik duygusu hissettiği ve sürekli düşük öz-değer duyguları yaşadığı, genellikle kendinden şüphe duymasına ve başkalarından daha aşağı olduğu inancına yol açan psikolojik bir durumdur. Bu durum çocukluk deneyimleri, toplumsal baskılar veya kişisel başarısızlıklar gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir.
Bazı durumlarda, aşağılık kompleksine sahip bir birey, değerini kanıtlamak amacıyla başarı ve takdir için çabaladığı aşırı telafi davranışları geliştirebilir. Bununla birlikte, bu eylemler bazen aşırı olabilir ve ilişkilerini ve kişisel refahlarını olumsuz yönde etkileyebilir.
Aşağılık kompleksinin ünlü bir örneği Arthur Miller’ın “Satıcının Ölümü” adlı oyunundaki Willy Loman karakterinde görülür. Willy yetersizlik duygularıyla mücadele eder, kendini başkalarıyla kıyaslar ve her zaman başarı için çabalar, bu da sonunda çöküşüne neden olur.
Aşağılık kompleksinin üstesinden gelmeye yardımcı olmak için terapi veya danışmanlık faydalı olabilir. Bireyler bir ruh sağlığı uzmanıyla çalışarak yetersizlik duygularının altında yatan nedenleri ele alabilir ve daha sağlıklı bir öz saygı geliştirebilirler.
Aşağılık Kompleksi ile Özgüven Eksikliği Aynı mıdır?
Özgüven eksikliği yaşayan bireyin kendine duyduğu güvenin azalması sonucunda sosyal hayatında sıkıntılar görülebilir. Özgüven eksikliği yaşayan kişiler sosyal ortamlarda rahat edemezken kendilerine duydukları inanç zayıftır. Özgüven eksikliği doğuştan aktarılan bir psikolojik sorun değildir. Bireyin yaşadığı olaylar ve vakit geçirdiği insanlar özgüven eksikliğine yol açabilir.
Aşağılık kompleksi ise çocuklukta oluşan ve gelişen bir psikolojik sorundur. Aşağılık kompleksi yaşayan insanlarda özgüven eksikliği görülmesi oldukça olağandır. Kendini başkalarından daha yetersiz hisseden kişiler sosyal ortamlarda çevresiyle iletişim kurmaktan çekinirler.
Aşağılık Kompleksi Neden Olur?
Aşağılık kompleksinin tohumları çocukluk döneminde atılır. Bireyin aile yaşantısı ve çocukluk döneminde yaşadıkları benlik kavramının zedelenmesine ve karakterinin doğru bir şekilde gelişememesine neden olabilir.
Yaşanan olumsuz deneyimler bireyin kendine duyduğu güveni etkileyerek öz saygısını yitirmesine ve aşağılık kompleksinin beslenmesine vesile olabilir.
Aşağılık kompleksine neden olan etkenleri şu şekilde sıralamak mümkündür:
Ayrıca takdir edilmediğini hisseden çocuklarda da ilerleyen süreçte düşük benlik saygısı görülebilir ve bunun neticesi olarak aşağılık kompleksi duygusu ortaya çıkabilir.
Aşağılık kompleksi nelere yol açar?
Aşağılık kompleksi kişide kaygı, depresyon, özgüven eksikliği, saplantı, takıntı, asosyallik gibi sorunlara yol açabilir. Kişi farkında olmadan insan ilişkileri zedelenebilir ve kişi yalnızlaşabilir.
Aşağılık kompleksi geçer mi?
Uzman psikiyatrist veya psikolog eşliğinde uygulanacak tedavi ve kişinin kendi kişisel gelişimine gösterdiği özen ile birlikte kendini geliştirmesi aşağılık kompleksinin tedavi edilmesini sağlayabilir.
Aşağılık kompleksinin tersi nedir?
Alfred Adler’e göre aşağılık kompleksinin tersi üstünlük kompleksidir. Üstünlük kompleksi yaşayan kişilerde benmerkezcilik görülür. Çevresindeki insanları umursamayan birey empatiden yoksundur ve kendini herkesten üstün görür.
