27 MAYIS’IN hemen ertesinde, “devlet hazinesindeki altın stokunu takviye etmek” amacıyla Silahlı Kuvvetler mensupları ile ailelerinin başı çektiği bir kampanya başlatıldı ve binlerce kişi alyanslarını hazineye bağışladı. Kimi yerlerde halkın gelirinin bir kısmını hazineye bıraktığı, esnafların fiyat indirdiği de oluyordu. Alyanslarını bağışlayanlara Milli Birlik Komitesi yönetimi tarafından bakır “Devrim” yüzükleri verildi. Sonraları, Ankara Yücetepe’deki askeri lojmanlar, halkın bağışladığı altınlarla yapıldığı gerekçesiyle “Alyans Evler” olarak anılmıştır.*
Akademisyen ve yazar Kurthan Fişek, 2 Ağustos 2000 tarihli Hürriyet’teki yazısında, “Bağışlar yapılıyordu. Aaa! O da ne? Alyans Evleri… Askerî lojmanlar yapılıyor, yükseliyordu. ‘Devrim umudu’yla, yüzüklerini bağışlayanların umutları kırlmıştı. Bağışlar önce yavaşladı, sonra ardı arkası kesildi. Bunun üzerine bir grup subay 21 Ekim 1961’de bir bildiri yayınladı. Bildiride Türk Silahlı Kuvvetleri’nin siyasi partileri faaliyetlerinden yeniden men edeceği vurgulandı. Ertesi gün alyans bağışları dörde katlanacaktı.” ifadelerini kaleme almıştı.
Yıllar sonra Emin Çölaşan da bir yazısında bu konuyu işleyip 27 Mayıs darbecilerini savunduğunda ise bu defa da gazetenin o dönemdeki Genel Yayın Yönetmeni Ertuğrul Özkök, tıpkı Kurthan Fişek gibi 27 Mayıs darbecilerini eleştirmişti. Özkök yazısında, “27 Mayıs darbesinden sonra toplanan alyanslarla inşa edilen evlerin hangi ‘Kuvvacı idealler’ için harcandığını hepimiz çok iyi biliyoruz.” ifadelerini kullanmıştı.
Aynı dönemde Sabah gazetesinden Engin Ardıç da tartışmaya katılarak, şu satırları yazmıştı:
“1960 ihtilalinden sonra Hazine’ye katkı amacıyla toplanan ‘alyansları’ hangi kategoriye sokacaksınız? Sakın bu da bir çeşit adı konulmamış ‘Millî Birlik Komitesi yağması’ olmasın? Zorla almadılar tabiî, fakat öyle bir hava estirilmişti ki, vermeyene ‘Menderes yardakçısı’ ve hatta ‘vatan haini’ gözüyle bakılıyordu. Devlete hizmet için altın yüzüğünü gönüllü veren anam da babam da yıllarca parasızlıktan yerine koyamadılar da parmaklarında teneke yüzükle dolaştılar!”
Kaynak:
*Popüler Siyasi Deyimler Sözlüğü, Alper Sedat Aslandaş – Baskın Bıçakçı, İletişim Yayınları
