“Gerçek önemli değil, neye inandıkları önemli.” Bu cümle, çağımızın en etkili stratejilerinden birine işaret eder: algı yönetimi. Bilgi çağında gerçek değil, algılanan gerçek hüküm sürer. Peki bu yönetim nasıl yapılır, ne zaman fark edilir?
Algı yönetimi, bireylerin, grupların ya da toplumların belirli olaylar, kişiler ya da durumlar hakkında ne düşüneceklerini veya nasıl hissedeceklerini yönlendirmeye yönelik stratejik bir iletişim sürecidir. Bu süreç, bazen tamamen yanlış bilgi yayarak değil; doğru bilgiyi seçerek, çerçeveleyerek, bağlamdan kopararak da işler.
Algı yönetimi, askeri operasyonlardan pazarlamaya, siyasetten sosyal medya kampanyalarına kadar birçok alanda uygulanır. Gerçekliğin kendisini değiştirmek zorunda kalmadan, onun algılanma biçimini değiştirmek yeterlidir.
Askerî Stratejiler: İlk kez ABD Savunma Bakanlığı tarafından “Perception Management” adıyla kavramsallaştırılmıştır.
Siyaset ve Propaganda: Algı yönetimi, propaganda tekniklerinin güncel, rafine ve daha “soft” bir biçimidir.
Kurumsal İletişim: Markalar, kriz anlarında algıyı yöneterek itibarlarını korumaya çalışır.
Sosyal Medya: Hashtag’ler, görsel diller, viral içerikler — hepsi algıyı yönlendirmek için kullanılır.
Çerçeveleme (Framing): Olayın hangi açıdan sunulacağına karar vermek
Gündem Belirleme (Agenda Setting): Hangi konunun ne kadar konuşulacağına yön vermek
Gerçek Seçiciliği: Tüm bilgiye değil, işine yarayan kısmına odaklanmak
İtibar Saldırısı: Karşı tarafı hedef alarak onun söylediklerini değersizleştirmek
Dezenformasyon: Bilerek yanlış ya da yanıltıcı bilgi yaymak
Enformasyon Boğulması: Aşırı bilgiyle hedef kitlenin dikkatini dağıtmak
Kitap Dünyasında
Trust Me, I’m Lying – Ryan Holiday: Medyada manipülasyonun nasıl işlediğini içeriden anlatan bir itiraf metni
Manufacturing Consent – Noam Chomsky & Edward Herman: Medyanın halk rızasını nasıl “ürettiğini” açıklayan temel metin
Propaganda – Edward Bernays: Modern halkla ilişkilerin ve algı yöneticiliğinin kurucu kitabı
Sinemada ve Dizilerde
Wag the Dog – Savaşı medya aracılığıyla “icat eden” bir kampanya üzerinden algı manipülasyonu
The Truman Show – Gerçeğin tamamen tasarlanarak sunulduğu bir hayat
House of Cards – Güç ve algı arasındaki ilişkiyi stratejik seviyede işleyen bir politik dizi
Oyun Dünyasında
Papers, Please – Otoritenin gerçekleri değil, görüntüleri yönettiği bir sistem eleştirisi
We Happy Few – Mutluluk illüzyonu üzerinden inşa edilmiş bir şehirde algı manipülasyonu
Watch Dogs: Legion – Veri, medya ve halk algısı üzerinden şekillenen bir şehir
Algı yönetimi, gerçekliği eğip bükmenin değil; onu farklı açılardan yeniden göstermenin sanatıdır. Bu nedenle çoğu zaman görünmezdir ve etkisini ancak sonuçlar ortaya çıktığında fark ederiz. Bilgi çağında savaşlar artık yalnızca toprakta değil; zihinlerde ve ekranlarda kazanılır. Bu da “algı”yı, çağımızın en stratejik kaynaklarından biri hâline getirir.
Bu madde ilginizi çektiyse aşağıdaki maddelere de göz atabilirsiniz:
