Bedensel ve ruhsal uyumu esas alan, çatışmasız bir savunma sanatı…
Aikidō, Japonya kökenli bir savaş sanatı (budō) olmasına rağmen, klasik dövüş sporlarından farklı olarak fiziksel gücü alt etmeye değil, saldırıyı zararsız hâle getirip saldırganla uyum içinde hareket etmeye dayanır. Kelime anlamıyla aiki-dō, “uyumun yolu” anlamına gelir: Ai (uyum), ki (yaşam enerjisi), dō (yol). Temelinde saldırgana zarar vermeksizin etkisiz hâle getirme ilkesi vardır. Usta aikidōcular rakibin gücünü savuşturmaz, onun hareketini yönlendirerek etkisizleştirir. Bu yönüyle hem felsefi hem fiziksel bir disiplindir.
Morihei Ueshiba (1883–1969), Aikidō’nun kurucusu, hem savaş sanatlarında ustalaşmış bir dövüşçü hem de derin bir ruhsal arayışın yolcusudur. Japonya’nın Wakayama bölgesinde doğan Ueshiba, genç yaşta jujutsu, kenjutsu (kılıç sanatı) ve sōjutsu (mızrak sanatı) gibi birçok geleneksel dövüş sanatında eğitim aldı. Ancak onu farklı kılan, bu teknik bilgiyi mistik ve felsefi bir derinlik içinde dönüştürmesiydi.
Ueshiba’nın Aikidō’yu oluşturmasında üç temel etken vardır:
1. Dövüş sanatlarındaki yüksek ustalığı,
2. Omotokyō tarikatı ve Onisaburo Deguchi ile olan ruhani ilişkisi,
3. İkinci Dünya Savaşı’nın yıkımı ve insanlık için barışçıl bir yol arayışı.
Bu etkiler onu fiziksel güce dayanmayan, saldırıyı yok etmeye değil dönüştürmeye dayalı bir savunma sanatına yöneltti. Onun için Aikidō, sadece teknik bir sistem değil, evrensel sevgi ve uyumla bir bütün hâline gelmenin yoluydu. Kendisi şöyle der:
“Gerçek Budo, savaşmak değil, dünyadaki tüm varlıkları birleştirmektir.”
Ölümünden sonra “O-Sensei” (Büyük Öğretmen) unvanıyla anılan Ueshiba’nın kurduğu Aikidō, bugün dünya çapında milyonlarca insan tarafından hem bir savaş sanatı hem de ruhsal gelişim yolu olarak benimsenmektedir. Onun mirası, tekniklerin ötesinde bir yaşam felsefesidir.
Aikidō, 20. yüzyılın başlarında Morihei Ueshiba tarafından geliştirilmiştir. Ueshiba, kılıç sanatı (kenjutsu), mızrak sanatı (sōjutsu) ve Daitō-ryū aikijūjutsu gibi çeşitli geleneksel savaş sanatlarında eğitim aldıktan sonra, bu teknikleri barışçıl bir dünya görüşüyle yeniden harmanlayarak Aikidō’yu oluşturdu. Ueshiba’ya göre gerçek zafer, düşmanı alt etmek değil, çatışmayı önlemekti. Aikidō zamanla Japonya dışına yayıldı ve pek çok ülkede savunma sanatı, kişisel gelişim ve meditasyon yöntemi olarak benimsendi.
Aikidō’da dövüş yoksa bu bir savaş sanatı sayılır mı?
Evet, çünkü Aikidō’nun kökeni klasik budō disiplinlerine dayanır. Ancak savaş burada fiziksel yıkımdan ziyade egonun ve saldırganlığın dönüştürülmesidir.
Aikidō ile bir saldırgan etkisiz hâle getirilebilir mi?
Aikidō teknikleri doğru uygulandığında çok etkilidir. Ancak amaç saldırganı yaralamak değil, onu denge dışı bırakıp kontrol altına almaktır. Bu da yüksek disiplin ve içsel sakinlik gerektirir.
Neden Aikidō’da yarışma yoktur?
Çünkü Aikidō rekabeti teşvik etmez. Karşıdaki kişi düşman değil, birlikte gelişilen bir partnerdir. Bu yönüyle bir karşılaşma değil, karşılıklı uyum pratiğidir.
Aikidō öğrenmek yaşla sınırlı mıdır?
Hayır. Aikidō’da kas gücünden ziyade denge, merkezlenme ve akış önemlidir. Bu yüzden çocuklardan ileri yaş gruplarına kadar herkes Aikidō yapabilir.
Aikidō’nun ruhsal yönü gerçekten bu kadar önemli mi?
Ueshiba’ya göre fiziksel teknik, ruhsal uyanışın aracıdır. Aikidō, kendini tanıma, öfkeyi dönüştürme ve evrensel uyumla bütünleşme yoludur. Teknik, felsefeye hizmet eder.
Sinemada: Steven Seagal, Aikidō’yu Hollywood’a taşıyan figürlerden biridir. Filmlerinde Aikidō’nun kilitleme ve fırlatma tekniklerini sergilemiştir.
Edebiyatta: Japon yazar Taisen Deshimaru’nun eserleri Aikidō’nun Zen etkilerini açıklar.
Anime/Dizi/Oyun: “Avatar: The Last Airbender” dizisindeki bazı dövüş koreografileri Aikidō prensiplerinden esinlenmiştir.
Aikidō, sadece bir savunma sanatı değil, aynı zamanda bir yaşam felsefesidir. Saldırıyı bastırmaktan çok, uyumlanmayı öğütler. Bu yönüyle günümüzün çatışma kültürüne alternatif bir yol önerir: direnmek yerine yönlendirmek, kırmak yerine dengelemek, yok etmek yerine dönüştürmek. Ueshiba’nın da dediği gibi: “Aikidō, savaşmanın değil, barışın yoludur.”
► İKEBANA
► JİRYOKU
► BEDEN POLİTİKALARI
► ZEN FELSEFESİ
► RİTÜEL
