Norveçli fotoğrafçı Dag Alveng’in 1986 yılında yayımlanan Asylum isimli monografisi, nadir bulunan ve çok da bilinmeyen bir fotoğraf albümü.
26 adet siyah-beyaz fotoğraftan oluşan çalışmaya Norveççe ve İngilizce metinler eşlik eder. Tasarımını Per Maning’in yaptığı kitap, sadece 400 adet basılı. Martin Parr ve Gerry Badger’in The Photobook: A History, Volume II ‘de yer alan Asylum fotoğraf tarihi açısından önemli bir çalışma olarak kabul edilir.
Dag Alveng, 1953 yılında Oslo’da doğdu. Fotoğraf pratiği; teknik titizlik, tarihsel duyarlılık ve mekânsal deneyimi ifade etme becerisiyle tanınır. Asylum, Alveng’in 1970’lerin başında Oslo’daki bir akıl hastanesinde gece bekçisi olarak çalıştığı dönemde ortaya çıkar. Sanatçı, o dönemde yanında gizlice getirdiği Rolleiflex kamerasıyla hastanenin iç mekânlarını, nesnelerini ve mimari detaylarını fotoğraflar.
Fotoğraf: Dag Alveng
Fotoğraflarda hastaların doğrudan görüntüleri yerine onların izleri görünür. Boş koridorlar, sandalyeler, pencerelerden süzülen ışıklar, duvar dokuları izleyiciye mekânın ve kişilerin hissiyatını iletir. Yokluğun içindeki varlık, mekânın sessizliğini ve hafızasını görünür kılar. Alveng’in çalışması, yalnızca bir belgeleme değil, kurumun psikolojik atmosferine dair derin bir gözlemdir.
Asylum’daki siyah-beyaz fotoğraflar, biçimsel bir sadelik içinde güçlü bir estetik yoğunluk taşır. Alveng’in kullandığı kompozisyonlar, ışığın, yüzeyin ve boşluğun fotografik şiirselliğini ön plana çıkarır. Bu görüntüler, insansız olmalarına rağmen insanî duygularla yüklüdür; sessizlik, bekleyiş ve dışlanmışlık hissi fotoğrafların içine sinmiştir.
Fotoğraf:Dag Alveng
Asylum, izolasyon, kurumlaşma, yokluk ve mekânsal hafıza temaları etrafında döner. Sanatçının, hastaları doğrudan göstermemesi önemli bir tercihtir; bu sayede izleyici mekânın kendisiyle yüzleşir. Bu yaklaşım, fotoğrafları salt tanıklık olmaktan çıkarır, onları sorgulayıcı bir bellek alanına dönüştürür.
Asylum, yayımlandığı dönemden itibaren koleksiyonerler ve fotoğraf tarihçileri arasında kült bir statü kazanır. Eserdeki görüntülerin izin alınmadan çekilmiş olması etik tartışmalara yol açar. Ancak bu durum, çalışmanın içsel samimiyetini ve gözlem gücünü azaltmaz; aksine, Alveng’in bir tanık olarak değil, bir gözlemci ve yorumcu olarak konumlanmasını sağladı.
Fotoğrafçının kendi deneyimini sanatın diliyle dönüştürmesi, Asylum’u hem kişisel hem evrensel bir anlatı haline getirir. Bu yönüyle eser, yalnızca Norveç’teki bir akıl hastanesine ait değil, tüm kapalı kurumların ortak atmosferine dair bir tanıklıktır.
Dag Alveng, Asylum’dan sonra da mekân, hafıza ve zaman arasındaki ilişkileri araştıran birçok projeye imza atar. Summer Light, Layers of Light ve Racing gibi kitaplarında doğa, ışık ve insan ilişkisini inceler. Eserleri Metropolitan Museum of Art ve MoMA gibi önemli koleksiyonlarda yer alır.
Ancak Asylum, onun sanatında bir dönüm noktasıdır. Burada Alveng, fotoğrafı hem tanıklık hem de düşünsel bir alan olarak kullanır. Görüntülerin sadeliği, sessizliği ve içsel yoğunluğu, sanatçının sonraki tüm çalışmalarında yer alan bir temel oluşturur.
Asylum, Dag Alveng’in en özgün ve derinlikli çalışmalarından biridir. Bu kitap, bir akıl hastanesinin iç mekânlarını belgelemekten öte, fotoğrafın insan ruhunu, sessizliği ve kurumlaşmış hayatı yansıtma gücünü araştırır. Alveng, insanı göstermeden insanın varlığını hissettirmeyi başarır; bu da fotoğrafın hem görsel hem etik potansiyelini en yalın hâliyle ortaya koyar.
Velev'i
Google Haberler üzerinden takip edin
