Çek yazar Michal Ajvaz’ın yeni romanı Ticho a hluk (Sessizlik ve Gürültü), Franz Kafka’nın edebi mirasına çağdaş bir yanıt mı? Eser, “Yeni Kafka” tartışmalarını alevlendirdi.
Çek yazar Michal Ajvaz (Fotoğraf: Novinky Gazetesi)
Çekya’da edebiyat çevrelerinin gözleri yeniden Kafka’nın hayaletine çevrildi. Ünlü yazar Michal Ajvaz’ın kısa süre önce yayımlanan romanı Ticho a hluk (Sessizlik ve Gürültü), özellikle genç eleştirmenler ve akademisyenler tarafından “Yeni Kafka” başlığıyla tartışılıyor.
Právo ve Literární noviny gibi yerel kaynaklarda çıkan yazılarda, Ajvaz’ın gerçeküstü anlatımı, bilinç akışına yaslanan tekniği ve bürokratik labirentleri andıran metaforları Kafkaesk bir damar olarak yorumlandı. Bazı eleştirmenler, romanın isimsiz başkahramanının “bir varoluş arayışında kaybolmuş figür” olmasıyla, Dava’nın Josef K.’sini hatırlattığını belirtiyor.
Ajvaz, geçmiş röportajlarında Kafka etkisini inkâr etmese de kendi üslubunun daha çok “felsefi fantastik” bir geleneğe yaslandığını savunmuştu. Yine de Ticho a hluk’ta kent manzaraları, sıradanın içindeki tuhaflık ve iç diyaloglar, Kafka’ya doğrudan göndermeler içeriyor.
Eserin yurtdışına açılması için İngilizce çeviri hakları şu an Berlin merkezli bir yayıneviyle görüşülmekte. Çek Edebiyat Merkezi ise kitabı bu yılki Frankfurt Kitap Fuarı’nda öne çıkarılacak eserler arasında göstermeyi planlıyor.
Tartışma yalnızca edebi değil, kültürel de bir anlam taşıyor. Kafka’nın mirasının yalnızca Batı Avrupa tarafından sahiplenilmesine karşı bir “yerli edebiyat mirası” bilinci gelişiyor. Ajvaz’ın romanı bu bağlamda da sembolik bir önem kazanmış durumda.
Michal Ajvaz, 1949 yılında Prag’da doğmuş Çek yazardır. Felsefe eğitimi almış, uzun yıllar Çek Bilimler Akademisi’nde araştırmacı olarak çalışmıştır. Edebi kariyerine 1990’larda başlamış, özellikle gerçeküstü anlatımı ve felsefi temalarıyla dikkat çekmiştir.
Ajvaz’ın metinleri Borges, Calvino ve Kafka gibi yazarların etkilerini taşır; ancak onun eserlerinde soyut kavramların, bilinç akışı ve içsel keşiflerle iç içe geçtiği özgün bir “felsefi fantastik” evren bulunur. En bilinen eserleri arasında Druhé město (The Other City), Prázdné ulice (Empty Streets) ve Lucemburská zahrada (The Luxembourg Gardens) yer alır.
Yazar, Kafka’nın mirasını inkâr etmese de kendi edebi yolculuğunu farklı bir hatta konumlandırır. Ajvaz’ın eserleri birçok dile çevrilmiş, Avrupa’nın yanı sıra Japonya ve Amerika’da da ilgiyle karşılanmıştır.
Velev'i
Google Haberler üzerinden takip edin
