Alexei Navalny, eşi Yulia cezaevi görüşünde. (Fotoğraf: Vasily MAXIMOV / AFP)
Bazı kitaplar, yazarı yaşamda olmasa bile kendi ruhunu var eder. Rus muhalefetin yıldızı Alexei Navalny’nin hapishanede tamamladığı anı kitabı Patriot, 2025 NBCC Ödülleri’nde Otobiyografi ödülünün sahibi oldu.
Associated Press’e göre, Patriot kitabı ölümünden yaklaşık sekiz ay sonra yayımlandı. Knight Alfred A. Knopf yayınevinin temsilcisi Jordan Pavlin ödülü Navalny adına kabul ederken, kitabı “tuhaf, ama inanılmaz düzeyde iyimser bir yaşam öyküsü” olarak nitelendirdi.
Jüri üyesi Rebecca Hussey, Patriot adlı eseri, “tarih tanığı bir anlatı, ahlaki bir zorunluluk eseri ve edebi zekâ ürünü olan bir başyapıt” şeklinde tanımladı. Kitap, Navalny’nin 2020 Novičok zehirlenmesi sonrası politik yolculuğundan başlayarak, Rus hapishanelerindeki izolasyonuna, kitapta yer alan düşünsel analizlere kadar geniş bir perspektif sunuyor.
Yulia Navalnaya’nın da editoryal katkısının olduğu Patriot, Rusya’da sistematik baskıya karşı yazılmış kişisel ve toplumsal bir manifesto aynı zamanda. Kitapta ayrıca “güçlü bir anayasa”, “özerk seçim mekanizması”, “Avrupa yönelimi” gibi Navalny’nin geleceğe dair vizyonu da yer alıyor.
Kitabın çevirmenleri Arch Tait ve Stephen Dalziel ise eleştirmenlerin beğenisini kazandılar.
Patriot, yalnızca edebi değer taşıyan bir eser değil, küresel okuma kamuoyunda baskıya ve otoriter rejimlere karşı yazılmış önemli bir referans olarak yerini aldı. 1976 doğumlu Navalny, Paris’te hukuk eğitimi aldıktan sonra Rusya’daki yolsuzluk karşıtı hareketin sembolü oldu. 2024 yılında hapishane şartlarında vefat etti; kitap onun ardında bıraktığı fikirsel mirasın somut bir izdüşümü olarak değerlendiriliyor.
Alexei Navalny (Fotoğraf: Kirill KUDRYAVTSEV / AFP)
ALEXEI NAVALNY KİMDİR?
Alexei Anatolyevich Navalny (1976–2024), Rus hukukçu, yolsuzluk karşıtı aktivist ve siyasi muhalefetin simge figürüydü. 2011’de kurduğu Yolsuzlukla Mücadele Vakfı ve sosyal medya aracılığıyla gerçekleşen sivil itaatsizlik eylemleriyle tanındı. Aday olduğu seçimlerde hapsedilmesinin ardından uluslararası düzeyde tanındı. 2024 yılında arkası açıklanmayan koşullarda hapse gönderildi; ölümünden sonra kitapları ve fikirleri hâlâ direniş sembolü olmayı sürdürüyor.