Malcolm X’in mirasına yeni bakış: ‘Kimse Size Özgürlüğünüzü Veremez’

Kehinde Andrews’ın kaleme aldığı Nobody Can Give You Freedom (Kimse Size Özgürlüğü Veremez), Malcolm X’in siyasi yaşamını ve yanlış yorumlanan mirasını yeniden değerlendiriyor.

  • ü
  • 09 Eylül 2025
  • ü
  • Kültür

Şiddet karşıtı ve ırksal eşitlik görüşleriyle tanınan, Amerikalı yurttaş hakları hareketi önderi Martin Luther King ve Malcolm X, 26 Mart 1964. (Fotoğraf: JT Vintage/Glasshouse via ZUMA Press Wire)

Malcolm X, 20. yüzyılın en tartışmalı figürlerinden biri olarak hâlâ güncel kültürel ve politik tartışmaların merkezinde yer alıyor. Birmingham City Üniversitesi’nde Black Studies profesörü olan Kehinde Andrews, yeni kitabı Nobody Can Give You Freedom: The Political Life of Malcolm X (Kimse Size Özgürlüğü Veremez: Malcolm X’in Siyasi Hayatı) ile bu mirası yeniden ele alıyor.

Axios’un haberine göre Andrews, Malcolm X’in yalnızca bir sivil haklar lideri değil, aynı zamanda anti-kolonyal mücadelenin ve sistematik ırkçılık eleştirisinin en keskin seslerinden biri olduğunu vurguluyor. Yazar, Malcolm X’in siyasi evrimini izlerken, onun düşüncelerinin yanlış anlaşılmalarını ve mitlerle gölgelenen yanlarını da açığa çıkarıyor.

Kitap, Malcolm X’in yüzüncü doğum yılına doğru gidilirken, özellikle ABD’de siyaset ve ırk tartışmalarını yeniden alevlendirecek bir müdahale niteliği taşıyor. Andrews, liderin “özgürlük verilmez, alınır” düşüncesinin bugün hâlâ radikal bir gerçeklik sunduğunu belirtiyor. Böylece eser, yalnızca tarihsel bir biyografi değil, çağdaş siyaset ve toplumsal hareketlere doğrudan seslenen bir analiz olarak öne çıkıyor.

MALCOLM X’İN ESERLERİ VE ETKİSİ

Malcolm X’in adı en çok, 1965’te suikasta uğramasından hemen sonra yayımlanan The Autobiography of Malcolm X (Malcolm X’in Otobiyografisi) ile anılır. Gazeteci Alex Haley ile birlikte hazırlanan bu kitap, liderin zorlu çocukluk yıllarından hapishane deneyimine, Nation of Islam hareketindeki yükselişinden örgütle yollarını ayırıp daha evrensel bir özgürlük mücadelesine yönelişine kadar tüm yaşamını kapsar. 20. yüzyılın en etkili politik metinlerinden biri sayılan bu eser, hem ABD’de sivil haklar hareketini besledi hem de dünya çapında sömürgecilik karşıtı mücadelelere ilham verdi.

Malcolm X’in söylevleri ve makaleleri de kitaplaştırılarak yayımlandı; bunlar arasında By Any Means Necessary (Her Ne Yolla Olursa Olsun) ve Malcolm X Speaks (Malcolm X Konuşuyor) öne çıkar. Bu metinler, ırk eşitsizliğini ve siyasal şiddeti tartışmanın yanı sıra, siyah özgürleşme düşüncesinin ideolojik çerçevesini kurar.

Etki alanı yalnızca siyasetle sınırlı kalmadı; hip-hop kültüründen üniversite ders programlarına kadar geniş bir coğrafyada Malcolm X, “özgürlük verilmez, alınır” yaklaşımıyla ilham kaynağı oldu. Günümüzde de eleştirmenler, onun düşüncelerinin sistematik ırkçılığa ve küresel adaletsizliğe karşı hâlâ güncelliğini koruduğunu vurguluyor.

Velev'i Google Haberler üzerinden takip edin

ÖNERİLEN İÇERİKLER