Fotoğraflar: Merve Akal
Almanya’nın önemmli sanat merkezlerinden Kunsthalle Bielefeld, 15 Mart – 15 Haziran 2025 tarihleri arasında Bauhaus sanatçısı Alexander Xanti Schawinsky’nin (1904-1979) ilk kapsamlı retrospektifine ev sahipliği yapıyor. Sergi, İngiliz sanatçı Monster Chetwynd’in bir enstalasyonuyla tamamlanacak. Monster Chetwynd’in eserleri, Schawinsky’nin çalışmalarıyla ilişkili olmaları nedeniyle oldukça ilgi çekici.
Serginin başlığı “Oyun, Yaşam, İllüzyon” (Play, Life, Illusion). İsviçreli-Amerikalı sanatçı Xanti Schawinsky’nin multidisipliner çalışmalarının tamamı sergileniyor. Sergide yüzün üzerinde resim, fotoğraf, sahne tasarımı, çizim ve tasarım grafiği yer alıyor. Kunsthalle Bielefeld’deki sergiyle insanlar Xanti Schawinsky’nin çalışmalarını yeniden keşfedecek. Eserlerin çoğu uzun süredir erişilebilir değildi ve sanatçının ölümünden bu yana ilk kez gösteriliyor.
Mudam Luxembourg – Musée de Art Moderne Grand-Duc Jean ile işbirliği içinde gerçekleştirilen sergi 12 Temmuz 2024 – 15 Ocak 2025 tarihleri arasında yine burada gösterilmişti.
Xanti Schawinsky, Untitled, 1961-62, 105 x 75 cm, tuval üzerinde püskürtme boya, Courtesy of the Xanti Schawinsky Estate (Fotoğraf: Kunsthalle Bielefeld)
Schawinsky “spektodrama ”yı bir öncü olarak geliştirdi. Xanti Schawinsky Bauhaus’un merkezi figürlerinden biriydi. Oskar Schlemmer, Walter Gropius, Paul Klee ve Làzlò Moholy-Nagy gibi sanatçılarla birlikte Bauhaus’ta eğitim gördü ve çok sayıda sahne ve kostüm tasarımı yaptı. Ayrıca çok sayıda kolaj ve fotoğraf üretti. Bir öncü olarak “spektodrama” fikrini geliştirdi. “Spektodrama”, Schawinsky’nin sözleriyle, ‘renk ve biçim, hareket ve ışık, ses ve sözcükler, pandomim ve müzik, grafik ve doğaçlama’ unsurlarını bir araya getiren yeni bir tiyatro biçimi.
Hitler’in 1933’te iktidara gelmesinin ardından Schawinsky Yahudi bir sanatçı olarak önce İtalya’ya, ardından da 1936’da ABD’ye göç etti. ABD’de Black Mountain College’da öğretmenlik yaptı. Atlantik ötesi sanatsal iletişimin en önemli sanatçılarından biri oldu.
Xanti Schawinsky’nin sanatı büyük bir biçimsel çeşitlilikle karakterize edilir. Deneysel bir merakla hareket eden Schawinsky, 20. yüzyılın en önemli sanatsal akımlarından bazılarında aktif olarak yer almıştır. Sanatın performatif ve süreç temelli yöntemleri içerecek şekilde genişletilmesine yönelik titiz yaklaşımı bugün de genç sanatçıları etkilemeye devam ediyor.
Yirminci yüzyılın iki önemli sanat okulunda ders vermiş bir sanatçı için sergi, 20. yüzyılın en önemli iki sanat okulunda eğitim görmüş ve ders vermiş bir sanatçıya saygı duruşu niteliğinde, Bauhaus ve Black Mountain College.
Schawinsky disiplinler arasındaki alışverişi aktif olarak desteklemiştir. Schawinsky’nin yirmi altı yıllık kariyeri boyunca keşfettiği pek çok disiplin arasında şunlar yer almaktadır: Tiyatro, sahne tasarımı, fotoğrafçılık, baskı resim, resim, kolaj ve tipografi. Performansın bir sanat formu olarak gelişmesinde ve kabul görmesinde öncü bir rol oynamıştır. Bu durum günümüzde genç sanatçıların çalışmaları üzerinde hâlâ etkisini sürdürmektedir.
Xanti Schawinsky, Camouflaged Outpost, 1942,
sulu boya, tempera boya, renkli kalem kağıt üstünde, 73 x 53,5 cm, Courtesy of the Xanti Schawinsky Estate (Fotoğraf: Kunsthalle Bielefeld)
Schawinsky sergisine eşlik etmek üzere Kunsthalle Bielefeld, “Kontext: Bauhaus. Koleksiyona bir bakış” başlıklı paralel bir sergi de düzenliyor. Koleksiyonun sunumu, Schawinsky’nin aktif olduğu ortamdaki kadın sanatçıların eserlerini gösteriyor. Bunlar arasında Bauhaus ve Amerika’daki Black Mountain College’dan sanatçılar var.
sanatçı Monster Chetwynd, Kunsthalle Bielefeld direktörü Christina Végh, Laura Rehme, Dr. Raphael Gygax (Fotoğraf: Philipp Ottendörfer)
Bauhaus bugüne kadar farklı medya ve sanat formlarını bir araya getiren bir laboratuvar olarak görüldü. Bauhaus sanatçılarının temel düşünceleri ışık, biçim, renk, mekân ve hareketin sanatsal etkileşimi etrafında dönüyordu. Josef Albers, Walter Dexel ve Kurt Kranz gibi isimlerin koleksiyondan seçilen eserleri, Bauhaus’un deneysel ruhuna ışık tutan ve günümüze kadar uzanan etkisini gösteren çok sayıda temayı ele alıyor. Xanti Schawinsky’nin öğrencileri ve tanıdıklarıyla daha önce yayınlanmamış röportajlar, sanatçının yaşamına ve çalışmalarına ışık tutuyor.