Çalışma şartları sebebi ile sağlık çalışanlarının yurt dışına yöneldiği Türkiye sağlık harcamaları ve kişi başına düşen doktor sayısıyla dünyada alt sıralarda yer alıyor.
Doktorluk dünyanın en prestijli ve zor meslekler arasında yer alıyor. Türkiye’de ise doktorlar uzun ve zor çalışma şartları altında düşük ücretler alıyor ve şiddete maruz kalıyor. Doktorlar ile beraber diğer sağlık çalışanları da emeklerinin karşılığını alamıyor, özlük hakları mücadelesinde sonuçlanmıyor.
Bu durum birçok sağlık çalışanını yurt dışına gitmenin yolunu aramaya itiyor. Sağladığı şartlar ve kolay denklik sebebi ile birçok sağlık çalışanı ise Almanya’ya yöneliyor. Artık Almanca kurslarının büyük bir kısmını sağlık çalışanları ve tıp öğrencileri dolduruyor.
Peki, Türkiye’de ve dünyada bin kişiye kaç doktor ve hemşire düşüyor? Hangi ülke milli gelirinin ne kadarını sağlık harcamalarına harcıyor? Türkiye’nin durumu ne?
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) verilerine göre 2021 yılında bin kişi başına en çok doktor düşen ülke Avusturya. Avusturya’da bin kişi başına 5.41 doktor düşüyor. Ardından ise 5,16 ile Norveç geliyor. Bu ülkerleri Almanya 4.53, İspanya 4.49, Litvanya 4.47, İsviçre 4.44, İzlanda 4.38 ve İsveç 4.32 doktor oranı ile takip ediyor.
Hemşire oranlarında ise Kuzey Avrupa ülkeleri en üstlerde yer alıyor. Finlandiya’da bin kişi başına 18.92, İsviçre’de 18.39, Norveç’te 18.32 hemşire düşüyor. Başı çeken kuzey ülkelerinin ardından ise İzlanda 14.95, İrlanda 14.61, Avustralya 12.81, Japonya 12.1 ve Almanya 12.03 ile geliyor.
Hem bin kişi başına düşen doktor sayısında hem de hemşire sayısında sondan 4. sırada yer alan Türkiye’de bin kişi başına 2.18 doktor ve 2.76 hemşire düşüyor. Brezilya, Güney Afrika ve Endonezya ise her iki listede de Türkiye’nin gerisinde kalıyor.
OECD’nin verilerine göre 1960 yılından beri Türkiye’deki bin kişi ortalama doktor sayısı giderek artıyor. 1960 yılında 0.32 olan bu oran 1993’te 1’in üzerine çıkabildi. 2020 yılında ise ancak bin kişiye 2 doktor düşmeye başladı. En son 2021 yılına gelindiğinde ise bin kişiye düşen doktor sayısı 2.18’e yükseldi.
Bu artışa rağmen dünya sıralamasında sondan dördüncü sırada yer alan Türkiye’nin bu oranı arttırabilmek için yetiştirdiği doktorları elinde tutabilmesi gerekiyor. Birçok doktor ise yetersiz şartlar ve doktora şiddet sebepleri ile yurtdışında mesleğini icra ediyor.
OECD 2022 Sağlık Raporu’nda ise ülkelerin sağlık harcamaları hesapladı. Sağlık harcamalarının milli gelirdeki oranını hesaplayan OECD, hangi ülkede ne oranda sağlık yatırımı yapıldığını sıraladı. OECD verilerine göre Amerika Birleşik Devletleri (ABD) yüzde 12.56 ile açık ara farkla en önde yer alıyor. Ardından ise gelişmiş Avrupa ülkeleri geliyor: İsviçre yüzde 8.05, Almanya yüzde 8.01, Norveç yüzde 7.77 ve Avusturya yüzde 7.28.
Sondan beşinci sırada yer alan Türkiye ise 2022 yılında milli gelirinin sadece yüzde 1.83’ünü sağlık için harcadı. Türkiye’nin ardından gelen ülkelerin sağlık harcamaları yüzdeleri ise şu şekilde: Kosta Rika yüzde 1.66, Kolombiya yüzde 1.64, Güney Afrika ve Meksika yüzde 1.18.