Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 2018 sonrası Türkiye'de verilen keyfi ve hukuksuz yargı kararları nedeniyle 6.884 kişi hakkında hak ihlali kararı verdi. En dikkat çekici karar, AİHM tarihinde ilk kez tek bir ülkede 1.568 kişiye birden "kanunsuz suçtan ceza" verildiğini tescillemesi oldu. Türkiye'nin ödemesi gereken tazminat ise 18.8 milyon Euro’yu aştı.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 2016 yılından sonra Türkiye’de verilen keyfi ve hukuksuz kararlarla ilgili 6 bin 884 kişi hakkında ihlal kararı verdi.
Hukukçu Dr. Ufuk Yeşil, 15 Temmuz 2016 yılı sonrasında AİHM tarafından Türkiye aleyhine verilen ihlal kararlarının istatistiklerini yayınladı. 2 bin 420 kişi hakkında verilen ihlal kararının dönüm noktası olduğunu vurgulayan Yeşil, “AİHM, 66 yıllık tarihinde 24 farklı ülke aleyhine toplamda sadece 67 kez hükmettiği 7. madde ihlalini, bugün tek seferde Türkiye aleyhine tam 1.568 kişi için verdi. Başka bir ifadeyle, AİHM toplam 1.808 kişinin kanunda yazılı dahi olmayan suçlarla cezalandırıldığını tescilledi!” dedi.
Yeşil, 2018-2025 yılları arasında AİHM tarafından Türkiye ilgili verilen ihlal kararlarıyla ilgili şu paylaşımı yaptı:
“2018-2025 yılları arasında Türkiye aleyhine verilen 94 AİHM ihlal kararında, toplam 6.884 kişi hak ihlallerinden etkilendi. En fazla ihlal, Kişi Hürriyeti ve Güvenliği Hakkı (Madde 5) kapsamında yaşandı. 52 kararda 3.851 kişi, bu hakkın ihlal edildiğini tescil ettirdi. Bu kişilerin en az 1.251’i hakim ve savcılardan oluşuyor.
AİHM’in tarihsel kararlarından biri ise, Madde 7 (Kanunsuz Ceza Olmaz) kapsamında geldi. Bugüne kadar AİHM, 66 yıllık tarihinde bu maddeden sadece 24 ülke hakkında 67 ihlal kararı vermişti. Ancak yalnızca bugünkü kararda, Türkiye mahkemelerinin bu maddeyi 1.568 kez ihlal ettiği tespit edildi. Bu rakam, AİHM tarihinde benzeri görülmemiş bir seviyeye işaret ediyor.
İhlaller nedeniyle Türkiye’nin ödemek zorunda kaldığı tazminat miktarı 18.839.444 Euro’ya ulaştı. Bu meblağ, ilgili kararlar kapsamında hakim ve savcılara rücu edilmesi gereken toplam miktarı oluşturuyor.
Hukukçu Ufuk Yeşil, kararlarla ilgili yaptığı değerlendirmede, AİHM’in artık klasik dava incelemelerinin ötesine geçerek, özellikle KHK’lı dosyalarda kişisel değerlendirme yapmadan, isim listesi ekli şablon kararlar vermeye başladığını ifade etti. Bu yöntem, Türkiye’deki yargı pratiğinin AİHM karar kalitesini de etkilediğinin göstergesi olarak yorumlanmalı.
Geçtiğimiz hafta 8 BM Özel Raportörü, 15 Temmuz sonrası yargı uygulamalarına dair uyarılar içeren tarihi bir mektup yayımladı. Raportörler, binlerce kişinin somut deliller olmaksızın, muğlak terör tanımlarıyla ve aile ilişkileri gerekçe gösterilerek cezalandırıldığını vurguladı. Bu uygulamaların “sürdürülebilir bir toplu tutuklama kampanyası” halini aldığı ve insanlığa karşı suç kapsamına girebileceği belirtildi.
İhlal Maddeleri Dağılımı (2018-2025)
Madde 5 (Kişi Hürriyeti ve Güvenliği): 52 karar – 3.851 kişi
Madde 7 (Kanunsuz Ceza Olmaz): 4 karar – 1.808 kişi
Madde 6 (Adil Yargılanma Hakkı): 19 karar – 1.339 kişi
Madde 8 (Özel Hayata Saygı): 17 karar – 76 kişi
Diğer Maddeler (İfade Özgürlüğü, İşkence Yasağı, Toplantı Özgürlüğü): 5 karar – 5 kişi
Sonuç: Sayılardan Daha Fazlası
AİHM’in tek günde verdiği 2.420 kişilik ihlal kararı, sadece istatistiksel değil, hukuki ve tarihi bir zafer anlamı taşıyor. 15 Temmuz sonrası Türkiye’de yaşanan sistematik ihlallerin, uluslararası hukukça da “insanlığa karşı suç” kapsamında değerlendirilebileceği yönündeki tespitler artık sayılarla da somutlaşıyor.
Bu kararlar, sadece geçmişin hesabı değil, geleceğe dair hukukun üstünlüğü adına bir umut ışığıdır.”
Velev'i
Google Haberler üzerinden takip edin
