Venezuela’da bilinen bir söz vardır: "Tepede (gecekondu bölgeleri) yaşayanlar, aşağıya indiği vakit, değişim başlar." Bugün o tepede yaşayan fakir halkın sokağa indiği görülüyor. Venezuela'yı Maduro'dan kurtaracak olan yine Venezuela halkının kendisi olacak.
Venezuela'da protestolar sürüyor (Fotoğraf: Juan Carlos HERNANDEZ / AFP)
Venezuela’da muhalefetin ortak koalisyonu, 6 Aralık 2015 tarihinde düzenlenen parlamento seçimlerinde, Meclis’in üçte ikisini kazanarak büyük bir zafer elde etmişti. O gece Başkan Nicolás Maduro’nun ve iktidar üyelerinin yüzü asık, muhalefetin yüzü gülüyordu. Çok büyük bir mağlubiyet yaşamasına rağmen, Maduro sonuçları olduğu gibi kabul etti. Belki de o gecenin intikamını bugüne saklamıştı.
Aradan yaklaşık 9 yıl geçti ve geçtiğimiz hafta sonu yine gergin bir seçim atmosferi yaşandı. Bu seçimler, 25 yıldır iktidarda olan Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi ve adayı Maduro için en zorlu sınav olarak görülüyordu. Her ne kadar muhalefetin en güçlü ve popüler adayı olan tecrübeli kadın siyasetçi Maria Corina Machado, iktidarın kontrolündeki Anayasa Mahkemesi aracılığıyla saf dışı bırakılmış ve karşısında daha pasif bir aday olan eski diplomat Edmundo Gonzalez olmuş olsa da Maduro için zor bir seçimdi. Maduro, iktidarda olmanın avantajını sonuna kadar kullanmasına rağmen, seçim öncesi kamuoyu yoklamaları ve sandık başı anketlerinde Gonzalez, açık farkla öndeydi. Ancak seçim gecesi, Seçim Kurulu’nun açıkladığı sonuçlara göre, Maduro oyların yüzde 51’ini, Gonzalez ise yüzde 44’ünü almıştı.
Muhalif lider Maria Corina Machado ve muhalif başkan adayı Edmundo Gonzalez Urrutia taraftarlarıyla (Fotoğraf: Yuri CORTEZ / AFP)
Seçim Kurulu’nun açıklanmasının hemen ardından, muhalefet sandıklarda usulsüzlük yapıldığını, gözlemcilerin engellendiğini iddia etti. Ellerindeki sonuçlara göre Gonzalez’in Maduro’ya büyük bir fark attığını savundular. Fakat başta Küba, Bolivya, Honduras, Çin, Rusya ve Belarus gibi ülkeler seçim sonuçlarını kabul edip Maduro’yu tebrik edince, iktidar için seçim sona ermişti. Gonzalez, yaklaşık 6,2 milyon oy aldığını gösteren sayım döküm cetvelleri olduğunu söyledi. Ancak Seçim Kurulu, secim sonucuna ilişkin hiçbir detayı açıklamadan hızlı bir törenle Maduro’ya mazbatasını verdi.
Maduro’nun galip ilan edilmesinden sonraki saatlerde Venezuela genelinde binlerce kişi protesto gösterileri düzenledi. Meydanlarda toplanan protestocular, bazı bölgelerde güvenlik güçleriyle çatıştı. Son iki gündür gördüğümüz halk protestolarının, öncekilerden pek çok açıdan farklı olduğunu belirtmek gerekiyor. Daha önceki protestolarda genellikle orta ve üst sınıf sokağa inerken, alt sınıf protestolara katılmaz, hatta bu protestolara tepki gösterirdi. Chavez ve Maduro, uzun yıllar bu grubu karşı devrime engel olmak için mücadeleye çağırmıştı.
Bu sefer farklı bir şey oldu ve Maduro’nun seçim hırsızlığına ilk tepkiyi sabahın erken saatlerinde tencere ve tava çalan gecekondu sakinleri başlattı. Anlaşılan artık fakir halk da muhalefetin bir parçası olmuştu. Venezuela’da bilinen bir söz vardır: “Tepede (gecekondu bölgeleri) yaşayanlar, aşağıya indiği vakit, değişim başlar.” Bugün o tepede yaşayan fakir halkın sokağa indiği görülüyor. Benzer bir durum, 1998’te Hugo Chavez’in seçilmesinden önce yaşanmıştı. Aynı kesim, bu kez Maduro’nun görevden ayrılması için oy kullandı. Aylık gıda yardımları için Maduro’ya verdikleri desteği çektiler ve öfkelerini meydanlara taşıdılar. İradelerinin çalınmasına duydukları öfke ile Chavez heykellerini yıktılar.
Maduro tartışmalı seçimlerden sonra yeniden başkanlık koltuğuna oturdu. (Fotoğraf: Yuri CORTEZ / AFP)
Maduro’ya öfke bununla sınırlı kalmadı. İronik bir şekilde, Maduro’nun yıllardır dokunmadığı silahlı çeteler, Maduro karşıtı protestolara dahil oldu. Bu, ilk kez görülen bir gelişmeydi. Maduro’nun kendi haline bıraktığı bölgelerde silahlanan suç örgütleri, Maduro’yu tehdit ediyordu.
Maduro, seçimi çalarken her şeyi göze aldı. Süreç iç savaşa evrilse bile Maduro, koltuğunu bırakmayacak. Önceden sadece dışarıda meşruiyet sorunu varken, şimdi ülke içinde de büyük bir krizle karşı karşıya. Ordu, Maduro’ya mesafe alana kadar, iktidar daha da radikalleşmeye devam edecek.
Venezueela’da seçim sonuçlarını kabul etmeyen halk sokaklarda. (Fotoğraf: Yuri CORTEZ / AFP)
Venezuela halkı için kısa vadede bir kurtuluş reçetesi görünmüyor. Ne ABD ne Brezilya ne de Avrupa, Venezuela’da bir rejim değişikliğine yardımcı olabilir.
Venezuela’yı Maduro’dan kurtaracak olan yine Venezuela halkının kendisi olacak. Ancak, Venezuela halkı bu süreçte daha fazla bedel ödeyeceğinin ve büyük çaresizliğinin farkında.
Velev'i
Google Haberler üzerinden takip edin
