Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), 2024 yılı küresel askeri harcamalar raporunu yayımladı. Rapora göre, dünya genelindeki askeri harcamalar bir önceki yıla göre yüzde 9,4 artarak 2 trilyon 718 milyar dolara ulaştı ve tüm zamanların en yüksek seviyesine çıktı. Artışta, Avrupa ve Orta Doğu’daki harcamalardaki keskin yükseliş etkili oldu.
Raporda, küresel askeri harcamaların üst üste 10 yıldır arttığı, 2023 yılında ise Soğuk Savaş’ın sona ermesinden bu yana en keskin yıllık artışın kaydedildiği belirtildi. Kişi başına düşen askeri harcama da 334 dolarla 1990’dan bu yana en yüksek seviyesine ulaştı.
Türkiye’nin askeri harcamalarının son 10 yılda yüzde 110 artış gösterdiği ifade edilen raporda, 2023 yılında Türkiye’nin askeri harcamalarının bir önceki yıla göre yüzde 12 artarak 25 milyar dolara yükseldiği bilgisine yer verildi.
Rapora göre, geçen yıl Malta hariç tüm Avrupa ülkelerinde askeri harcamalar arttı. Ukrayna’daki savaş ve ABD’nin NATO’ya bağlılığına dair belirsizlikler, Avrupa’daki harcamaların yüzde 17 oranında artmasına yol açtı.
2024 yılında en fazla askeri harcama yapan ülkeler sırasıyla ABD, Çin, Rusya, Almanya ve Hindistan oldu. Bu beş ülke, dünya genelindeki askeri harcamaların yüzde 60’ını gerçekleştirdi.
ABD’nin askeri harcamaları yüzde 5,7 artarak 997 milyar dolara ulaştı. ABD, küresel askeri harcamaların yüzde 37’sini ve NATO içindeki toplam harcamaların yüzde 66’sını tek başına üstlendi. Avrupa’daki NATO üyesi ülkelerin toplam harcama oranı ise yüzde 30 ile son 11 yılın en yüksek seviyesine çıktı.
Raporda, Rusya-Ukrayna savaşının üçüncü yılına girerken Avrupa’daki askeri harcamaları Soğuk Savaş sonrası dönemin ötesine taşıdığı belirtildi. Rusya’nın askeri harcamalarının geçen yıl yüzde 38 artarak 149 milyar dolara çıktığı ve ülkenin GSYH’sinin yüzde 7,1’ine denk geldiği kaydedildi.
Ukrayna’nın askeri harcamalarının ise yüzde 2,9 artışla 64,7 milyar dolara ulaştığı; bu rakamın ülkenin GSYH’sinin yüzde 34’üne karşılık geldiği bildirildi.
Çin’in askeri harcamalarının 2015-2024 döneminde yüzde 59, Hindistan’ın ise yüzde 42 arttığı açıklandı. Almanya ise 88,5 milyar dolarlık harcamasıyla dünya sıralamasında dördüncü sıraya yükselirken, ülkenin harcamalarının son bir yılda yüzde 28 arttığına dikkat çekildi.
Gazze’ye yönelik saldırılarını sürdüren İsrail’in askeri harcamalarının 2023 yılında yüzde 65 artarak 46,5 milyar dolara çıktığı ve bunun 1967’deki Altı Gün Savaşı’ndan bu yana kaydedilen en büyük artış olduğu ifade edildi.
İran’ın askeri harcamalarının yüzde 10 düşerek 7,9 milyar dolara indiği ve bu düşüşte yaptırımların etkili olduğu kaydedildi. Suudi Arabistan ise 80,3 milyar dolarlık harcamasıyla Orta Doğu’nun en büyük, dünyanın ise yedinci büyük askeri harcama yapan ülkesi oldu.
SIPRI Askeri Harcamalar ve Silah Üretimi Programı Kıdemli Araştırmacısı Xiao Liang, geçen yıl 100’den fazla ülkenin askeri harcamalarını artırdığına dikkat çekerek, “Hükümetler diğer bütçe alanları pahasına askeri güvenliğe öncelik verdikçe, bu tercihin ekonomik ve sosyal sonuçları önümüzdeki yıllarda toplumları ciddi şekilde etkileyebilir” uyarısında bulundu.