Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) tarafından yayımlanan son verilere göre, Türkiye haftalık ortalama çalışma süresi bakımından 45,7 saat ile dünyada en uzun mesai yapılan ülkeler arasında ikinci sırada yer aldı. Zirvede ise 47,6 saatlik ortalama ile Kolombiya bulunuyor. Türkiye’yi 45 saatle Meksika, 44,6 saatle Kosta Rika ve 42,6 saatle Şili izliyor.
OECD ülkeleri genelinde haftalık ortalama çalışma süresi 37 saat olarak kaydedilirken, Türkiye bu ortalamanın yaklaşık 9 saat üzerinde seyrediyor. Çalışma süresinin en düşük olduğu ülke ise 30,5 saatlik ortalama ile Hollanda. Hollanda’yı sırasıyla Danimarka, Almanya ve Norveç gibi Avrupa ülkeleri takip ediyor.
OECD’nin 2022 yılı verilerine göre haftada 60 saatten fazla çalışanların toplam istihdam içindeki oranı Türkiye’de %15,1’e ulaşıyor. Bu oran, Türkiye’yi tüm OECD ülkeleri içinde ilk sıraya taşıyor. İkinci sıradaki Kolombiya’da bu oran %14,2 iken, OECD ortalaması yalnızca %4,4 seviyesinde. Bu veriler, Türkiye’de uzun mesai saatlerinin olağan bir uygulama haline geldiğini ortaya koyuyor.
Türkiye’de yasal olarak haftalık çalışma süreleri iş koluna göre farklılık gösteriyor. 4857 Sayılı İş Kanunu’na tabi çalışanlar için haftalık azami süre 45 saat olarak belirlenmiş durumda. Ancak, basın çalışanları (5953 sayılı Basın İş Kanunu) ve deniz işçileri (854 sayılı Deniz İş Kanunu) için bu süre 48 saate kadar çıkabiliyor. Devlet memurları ise 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamında haftada 40 saat çalışıyor. En kısa yasal mesai süresi ise yer altı maden işçilerine uygulanıyor: 37,5 saat.
Çalışma sürelerinin uzun olması, her zaman yüksek verimlilik anlamına gelmiyor. Uzmanlar, aşırı mesainin çalışan sağlığı, yaşam dengesi ve üretkenlik üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceğine dikkat çekiyor. OECD raporları da benzer şekilde, kısa ve dengeli çalışma sürelerinin çalışan memnuniyeti ve üretkenliği artırdığına işaret ediyor.
Hollanda, Danimarka, Almanya ve Norveç gibi ülkelerde haftalık çalışma saatleri 30 ila 35 saat aralığında olmasına rağmen, bu ülkeler dünya genelinde kişi başına düşen verimlilik oranlarında üst sıralarda yer alıyor. Uzmanlar, Türkiye gibi ülkelerde uzun mesai saatlerinin iş gücü piyasasındaki yapısal sorunlar, kayıt dışılık ve düşük ücret baskısıyla doğrudan ilişkili olduğunu vurguluyor.