Merkez Bankası yayınladığı raporda yüksek enflasyonun sorumlusu olarak gıda fiyatları, kiralar ve eğitim sektörünü gösterdi. Raporda, yüksek enflasyon döneminde vatandaşın alım gücü düşerken şirket karlılıklarının tarihi seviyelere çıktığı da vurgulandı.
Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan
Velev Özel – Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) 2024 yılı Finansal İstikrar Raporu’nu yayınladı. Raporda enflasyon analizi yapılırken, “Tüketici enflasyonu yüzde 48,6’ya gerilerken gıda fiyatlarındaki artış ve hizmet fiyatlarındaki katılık enflasyon oranlarındaki düşüşü sınırlandırmıştır.” İfadesine yer verildi.
Raporda şöyle denildi: “Kira ve eğitim alt gruplarında gözlenen fiyat artışları enflasyonun yüksek seyrinde etkili olmuştur. Yıllık enflasyondaki düşüş ve beklentilerdeki iyileşmenin devam etmesi ile birlikte sözleşme oranlarının ve kira güncelleme referans oranlarının yıl sonuna doğru düşmesinin kira fiyat artışlarının yavaşlamasına katkı sunması beklenmektedir.”
Rapordaki verilere göre, 2024 yılı eylül ayı itibarıyla aktif olarak kredi kartı kullanan kişi sayısı 29 milyon civarında. Bankaların kredi kartı limitleri de önemli ölçüde artırmaya devam ediyor. Raporda kredi kartlarına ilişkin şu ifadelere yer verildi: “Nitekim limit artışlarının daha belirgin olduğu yüksek limit gruplarında bakiye artışlarına rağmen kişi başı borç ile borcun limite oranı gerilemiştir. Kişi başı bakiyenin gerilemesinde daha fazla kişinin üst limit gruplarına dâhil olması etkili olmuştur. 100 bin TL’nin altında limiti bulunan kartlarda ise limit kullanım oranı mal ve hizmet fiyat artışlarına bağlı olarak artmaya devam etmektedir.”
Finansal İstikrar Raporu’nda, vatandaşın kredi kartı borcuna yönelik de çarpıcı tespitlere yer verildi. “Kredi kartında faize bırakılan borcun, toplam kredi kartı borcuna oranı tarihsel ortalamanın üzerine çıkmıştır” denilirken, Asgari ödeme oranı ve üzerinde ödeme yapılan kartlarda faize bırakılan borçların toplam kart bakiyesine oranı yüzde 15,3’e, asgari ödeme oranının altında ödeme yapılan veya hiç ödeme yapılmayan kartlarda faize bırakılan borçların oranı yüzde 12,2 seviyesine yükseldiği belirtildi.
Raporda şu görüşlere yer verildi: “Bu gelişme sonucunda, gecikmedeki toplam borcun toplam Bireysel kredi kartı (BKK) bakiyesine oranı yüzde 27,5 ile tarihsel ortalamasının üzerine çıkmıştır. Artan kredi kartı faiz oranları ile birlikte özellikle gelir/borçlanma uyumsuzluğu olan bireylerde faize bırakma davranışının borç servis yükünü artırabileceği değerlendirilmektedir. Öte yandan, kredi kartı azami akdi faiz oranının dönem borcuna göre farklılaştırılmasının ve bireylere BKK borcunu yapılandırma imkânı sunulmasının ödeme performanslarına olumlu yansıması öngörülmektedir.”
Raporda firmaların karlılık oranlarına da değinildi. Türkiye’de son üç yıldır yaşanan yüksek enflasyon döneminde vatandaşın alım gücü düştü, toplum fakirleşti. Buna karşılık, Finansal İstikrar Raporu, 2021’den 2024 yılına kadar şirketlerin net kârının aktiflerine oranının yüzde 4’ten yüzde 10’a çıktığını gösterdi.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
Raporda, 2023’te bir miktar gerileme olsa da firmaların karlılık oranlarının tarihsel ortalamanın üstünde olduğu vurgulanarak, şöyle devam edildi:
“Reel sektörün kârlılık göstergelerinin 2009 yılından pandemiye kadar olan dönemde yatay seyrettiği görülmektedir. Ancak 2021 yılından sonra enflasyon gerçekleşmeleri ve güçlü iç talep koşullarına paralel olarak reel sektör kârlılığı tarihsel ortalamalarının oldukça üzerine çıkmıştı. Parasal sıkılığın artmasıyla birlikte reel sektörde kârlılık oranlarının gerilemeye başladığı ancak 2023 yıl sonu itibarıyla halen güçlü seviyelerde olduğu gözlenmektedir.”
Velev'i
Google Haberler üzerinden takip edin
