Ekonomist Mahfi Eğilmez, GSYH’nin enflasyon ve kur politikalarıyla yüksek gösterildiğini, enflasyonun ise kamu zamlarının belirli aylara yoğunlaştırılmasıyla düşük hesaplandığını belirtti. Eğilmez, "Ekonomideki illüzyonla sonuçta kendimizi kandırmış oluruz" diye yazdı.
Ekonomist Mahfi Eğilmez, ekonomik verilerin farklı yöntemlerle olduğundan daha iyi gösterildiğini belirterek, iki temel örnek üzerinden bu durumu değerlendirdi.
İlk olarak GSYH hesaplamalarına dikkat çeken Eğilmez, büyüme rakamlarının enflasyon ve kur politikalarıyla manipüle edilebileceğini ifade etti. “Cari fiyatlarla GSYH TL ne kadar büyük, USD/TL kuru ne kadar küçükse GSYH USD o kadar yüksek çıkar” diyen Eğilmez, hükümetin GSYH’yi yüksek göstermek için kuru baskıladığını öne sürdü.
İkinci olarak enflasyon hesaplamalarına değinen Eğilmez, kamuya ait fiyat artışlarının belirli dönemlere yoğunlaştırılarak enflasyonun düşük gösterildiğini belirtti. 2025 yılı başında yapılan zamların Ocak ayına yığıldığını vurgulayan Eğilmez, “Zamları hesapladılar ve bu oranın biraz altında etki yapacak şekilde yaptılar.” ifadesini kullanarak, böylece yıllık enflasyonun düşük gösterildiğini savundu.
Eğilmez, bu tür ekonomik illüzyonların kısa vadede etkili görünse de uzun vadede gerçeğin ortaya çıkacağını belirterek, “Ekonomideki illüzyonla sonuçta kendimizi kandırmış oluruz” dedi.
Eğilmez’in yazısından bir bölüm şöyle:
2025 yılına girilirken asgari ücret, memur ve emekli maaşları artırıldı. Bu artışlar enflasyonun oldukça gerisinde kaldı. Özel kesim ücretleri enflasyona uygun olarak artırıldı. Artışlar enflasyonun gerisinde kalsa da piyasa zamları çok daha yüksek oranlarda yaptı. Kamu kesimi de ücret artışlarının yarattığı gelir açığını kapatabilmek için elektrik, doğal gaz, benzin, alkol ve tütün ürünleri gibi kendi yönetimi altında olan mallara zamları yaptı. Bunlara ek olarak vergi oranları, harçlar, trafik cezaları, idari cezalar da yeniden değerleme oranı olan yüzde 44 oranında artırıldı. Bunların hepsi Ocak ayında yapıldı. Niçin yıla yayılı olarak yapılmadı da Ocak ayında yapıldı?
Çünkü 2024 yılı Ocak ayında aylık enflasyon yüzde 6,7 idi. Bu çok yüksek bir oran. Zamları hesapladılar ve bu oranın biraz altında etki yapacak şekilde yaptılar. Sonuçta Ocak ayı enflasyonu yüzde 5,03 ile geçen yılın 1,67 puan düşük çıktı. Bunun sonucunda 12 aylık enflasyon da baz etkisiyle yüzde 44,38’den yüzde 42,12’ye düştü.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
Enflasyonu böyle ayarlamak dere yatağını değiştirip tarlayı sulamak gibi bir şey. İlk başta zararı yokmuş gibi hatta tarlayı bedavadan sulamaya yaradığı için yararlıymış gibi görünür. Ne var ki yağışların arttığı dönemde dere taşıp, tarlayı su bastığında zararı ortaya çıkar.
İllüzyon hoş bir sanattır, insanı şaşırtır, işin büyüsünü anlamak çok da kolay değildir. Ama insan gerçeği bir kez gördüğünde illüzyon bütün esprisini kaybeder.
Ekonomide durum biraz daha farklıdır. Sahnedeki illüzyonla izleyicileri kandırmak söz konusudur, ekonomideki illüzyonla sonuçta kendimizi kandırmış oluruz.
Velev'i
Google Haberler üzerinden takip edin
