TL’deki reel değerlenme nedeniyle cazip hale gelen ve hızlı bir artış seyri izleyen yabancı para kredilerin toplam ticari krediler içindeki payı, geçen yılın sonunda yüzde 48’i aşınca Merkez Bankası’ndan karşı hamle geldi.
Merkez Bankası’nın enflasyonla mücadele kapsamında uyguladığı sıkı para politikası nedeniyle geçen yıl yükselen kredi faizleri, şirketleri yabancı para kredilere yöneltti. Geçmiş yıllarda düşük TL ticari kredi faizleriyle ihtiyaç duyulmayan yabancı para kredilerde yılın son haftasında 167 milyar 692 milyon dolara yükseldi ve 11 Haziran 2021 haftasının ardından en yüksek seviyeyi gördü.
30 Aralık’ta ise yabancı para krediler 168 milyar doları aştı. Ekonomi Gazetesi’nden Şebnem Turhan’ın haberine göre, uzmanların yükümlülük dolarizasyonu adı verdikleri ve bu yıl da artışının sürmesini bekledikleri yabancı para kredilere Merkez Bankası’ndan hamle gecikmedi.
Merkez Bankası yabancı para kredilerde aylık büyüme sınırı yüzde 1,5’ten yüzde 1’e indirdi. Türk lirası ticari kredilerde yüzde 2 olan aylık büyüme sınırı farklılaştırıldı ve KOBİ kredileri için yüzde 2,5, diğer ticari krediler için yüzde 1,5 olarak uygulanacak. Öncesinde yüzde 2 olarak uygulanıyordu ticari kredilere sınır. Haziran 2023 sonrasında enflasyonla mücadelede uygulanan sıkı para politikası politika faizinde olduğu kadar kredi faizlerinde de yükselişe yol açtı.
Öyle ki Haziran 2023 öncesinde yüzde 15’in altında olan TL ticari kredi faizleri 2024’ü yüzde 55,55’ten kapattı, yıl içinde yüzde 70’e dayandı. Faiz artışının yanı sıra Merkez Bankası TL ticari kredilere aylık büyüme sınırı getirdi. Tüm bunlar 2018 döneminde de artan ancak geleneksel olmayan para politikasının uygulanmasıyla birlikte yerini TL kredilere bırakan döviz kredilerinin yeniden gözde olmasına yol açtı.
Yabancı para kredi kullanabilme şartlarını yerine getiren şirketler yılın ilk yarısında yabancı para kredilere yoğun talep gösterdi. Bu hızlı yükseliş Merkez Bankası’nı önlem almaya itti ve yabancı para kredilere aylık büyüme sınırı getirildi. Ancak bu büyüme sınırı ivmeyi biraz yavaşlatsa da yabancı para kredilerde büyümeyi engelleyemedi. Merkez Bankası da yeni yılın ilk haftasında yabancı para kredilerde aylık yüzde 1,5 olan büyüme sınırını yüzde 1’e indirdi.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verileri bu kararın neden alındığını ortaya koyuyor. BDDK haftalık verilerine göre 2024’ün son haftası olan 27 Aralık haftasında yabancı para krediler 167 milyar 692 milyon dolara çıktı. Bu rakam en son Haziran 2021’de görülmüştü. BDDK’nın günlük verileri ise 30 Aralık günü yabancı para kredilerin 168 milyar doları aştığını gösteriyor. Bu rakamlar son 3 yılın en yüksek yabancı para kredi stokuna işaret ediyor.
BDDK verilerine göre 2024 sonu itibariyle ticari kredilerin yüzde 51,6’sı TL cinsi, yüzde 48,4’ü ise yabancı para cinsi kredilerden oluşuyor. 2023 sonunda toplam ticari kredilerde TL ticari kredilerin payı 57,9 seviyesinde, yabancı para kredilerin payı ise yüzde 42,1 idi. Yani 2024 yılında TL ticari kredilerin payı 6.3 puan gerilerken yabancı para cinsi kredilerin toplam ticari krediler içindeki payı aynı oranda arttı.
Yabancı para kredilerde BDDK verilerine göre son 1 yılda en hızlı büyüme kamu mevduat bankalarında yaşandı. Kamu mevduat bankalarının 27 Aralık 2024 itibariyle yabancı para kredi stoku 58 milyar dolar seviyesinde ve bu 2024 yılında yabancı para kredilerde kamu mevduat bankalarında yüzde 36,5 büyüme yaşandığını gösteriyor.
Kamu mevduat bankaları yabancı para kredi stokunda tarihi en yüksek seviyesini de yine geçen yılın aralık ayında gördü.
Yerli özel mevduat bankalarında da yabancı para kredi büyümesi son 1 yılda yüzde 33,5 seviyesinde ve yabancı para kredi stoku 40.8 milyar dolara ulaştı. Bu Mart 2022’den bu yana görülen en yüksek seviye. Yabancı mevduat bankaları ise yabancı para kredilerde diğer mevduat bankalarına göre daha yavaş bir büyümeye imza attı.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
BDDK verilerinden yapılan hesaplamaya göre yabancı mevduat bankalarında 1 yılda yabancı para krediler yüzde 16,7 arttı ve 32.3 milyar dolara yükseldi. Bu yabancı mevduat bankalarında en son Şubat 2022’de görülen seviyelere işaret ediyor.
Uzmanlara göre her ne kadar aylık büyüme sınırı daha da sıkılaştırılsa da yabancı para kredilerin cazibesi bu yıl da devam edebilir. Uzmanlar özel sektörün döviz açık pozisyonundaki bozulmaya dikkat çekti.
Velev'i
Google Haberler üzerinden takip edin
