Ali Sabancı’ya ait Pegasus 100 uçak aldı, 4.4 milyar dolar değerindeki 44 uçak teşvik ve vergi indirimleriyle devlet kasasından karşılandı. Uçak alımı Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Ali uçak alacak mısın?” diye sormasıyla gündeme gelmişti. Sabancı, 100 uçak siparişi daha verdi.
Ali Sabancı’nın sahibi olduğu Pegasus Hava Yolları’nın satın aldığı 44 yeni uçak, devlet tarafından sağlanan teşviklerle finanse edildi. Son iki yılda 34 milyar lira net kâr elde eden şirket, piyasa değeri yaklaşık 4.4 milyar dolar (167 milyar lira) olan bu uçak maliyetinin tamamı vergi indirimlerinden yararlandı. Bu teşvikler, 2009 yılında Erdoğan imzasıyla yürürlüğe giren yatırım teşvik programı kapsamında gerçekleştirildi. Şirketin milyarlarca dolarlık yatırımı neredeyse hiçbir öz kaynak kullanmadan gerçekleştirmesi mümkün hale geldi.
Evrensel’den Uğur Zengin’in yazısında aktardığına göre; Türkiye, enflasyonun yüzde 65’i aştığı 2023 yılının son günlerinde, Sabiha Gökçen Havalimanı’nda ikinci pistin açılışı gerçekleştirildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Pegasus Hava Yolları’nın patronu Ali Sabancı’yı yanına çağırdı ve “Ali Bey, şimdi ikinci pist de devreye girdi. Bak, Türk Hava Yolları 300 tane uçak alacak sen kaç tane alacaksın?” diye sordu. Sabancı, tebessümle karşılık verdi: “Biz de 150 tane alacağız inşallah.”
Sabancı, 19 Aralık 2024’te Boeing ile 200 uçaklık dev bir sipariş anlaşmasına imza attı. Pegasus CEO’su Güliz Öztürk, basına yaptığı açıklamada 100 uçağın kesin sipariş olduğunu, kalan 100’ün ise değerlendirme aşamasında bulunduğunu duyurdu.
Zengin yazısında şunları aktardı:
Peki, bu dev yatırım nasıl finanse edildi?
Satın alınan 100 uçağın tamamı, Erdoğan’ın başbakanı, Mehmet Şimşek’in maliye bakanı olduğu Bakanlar Kurulu tarafından 2009’da çıkarılan karar kapsamında Türkiye Cumhuriyeti hükümeti yatırım teşvik programı kapsamına alındı. 100 uçağın 84’ü için yüzde 50, 16’sı için ise yüzde 15 oranında yatırıma katkı teşviki belirlendi. Böylece, kulak tersten tutuldu ve uçakların 44’ü Sabancı’ya “bedelsiz” sağlandı.
Hesabı birlikte yapalım:
Her biri en az 100 milyon dolar piyasa değeri olan 100 uçak alındı. Toplam yatırım: 10 milyar dolar.
16 uçak için yüzde 15 yatırıma katkı: 1.6 milyar dolar x yüzde 15% = 240 milyon dolar teşvik.
84 uçak için yüzde 50 yatırıma katkı: 8.4 milyar dolar x 50% = 4.2 milyar dolar teşvik.
Toplam tahmini minimum teşvik tutarı: 4.44 milyar dolar.
Bu, devletin Sabancı’ya 44 uçak hediye ettiği anlamına geliyor.
16 uçak için kurumlar vergisi yüzde 25’ten yüzde 12.5’e çekildi. 84 uçak içinse, yüzde 2.5 gibi sembolik bir orana indirildi. Yani, devletin sunduğu vergi avantajı ile Pegasus, milyarlarca dolarlık yatırımı cebinden neredeyse hiç harcama yapmadan gerçekleştirdi.
Ancak, bu cömertliğin başka bir yüzü var.
2024 yılı itibarıyla asgari ücretli bir işçi yılda 101 bin lira doğrudan vergi öderken, son iki yılda 34 milyar lira net kâr (Dünkü kur ile 928 milyon dolar) elde eden Pegasus için vergi oranı yüzde 2.5’e düşürüldü. Pegasus’un 2 yıllık net kârı 35 bin lira net ücret alan 81 bin işçinin yıllık toplam ücretine denk. 35 bin lira net ücret alan işçi, net gelirinin yüzde 24’ü kadar doğrudan vergi ödedi. Türkiye’de çocukların yüzde 24’ü et, balık, tavuk tüketemezken, devletin kesesi sonuna kadar açıldı, milyarlarca dolar sermayeye peşkeş çekildi.
Velev'i
Google Haberler üzerinden takip edin
